در مطالب قبلی در مورد بهترین مكان برای پرنده نگری در ایران گفتگو كرده ایم . حال در این مطلب می خواهیم مكانهای مناسب پرنده نگری در اطراف تهران را مورد بررسی قرار دهیم .پرنده‌نگری از فعالیت‌های نوظهور و جذابی است كه طرفداران بسیاری سراسر دنیا دارد. گفته شده گاهی پرنده نگران حاضرند برای دیدن پرنده‌ها هزینه‌های سنگینی بدهند یا تجهیزات گران قیمت بخرند. در ایران چند سالی است گروه‌های تخصصی پرنده‌نگری به مناطق مختلف ایران سفر میكنند و گاهی پرندگان جدیدی در فهرست پرندگان ایران ثبت میكنند و تصاویر زیبایی از آنها شكار میكنند.
وجود زیستگاه‌های متنوع برای پرندگان، باعث حضور پرندگان متنوع در تهران شده است. شناسایی این زیستگاه‌ها باعث می‌شوند بتوانیم راحت‌تر پرندگان را بیابیم. با آگاهی از اینكه هر كدام از پرندگان در كدام زیستگاه ممكن است دیده شوند، می‌توانیم مقصدمان را بر اساس پرنده‌ای كه می‌خواهیم ببینیم، انتخاب كنیم.
مناطق كوهستانی
منظور از مناطق كوهستانی ارتفاعات بالای ۱۹۰۰ متر است كه معمولا در شمال تهران است. تعدادی از پرندگان در ارتفاعات دیده می‌شوند بنابراین اگر اهل كوهنوردی باشید، در مسیرهای كوهنوردی‌تان ممكن است تعدادی از پرندگان زیبای تهران را ببینید.
تپه‌ها و مراتع
مناطق وسیعی از شمال شرق تا شمال و شمال غرب تهران تپه‌ها و مراتعی دارد كه مناسب پرنده‌نگریست. در این مناطق شیب زمین ملایم، زمین پوشیده از گیاهان و بدون صخره است. اگر بخواهیم نمونه‌هایی مثال بزنیم مثل تپه‌های سوهانك، جاده تلو و پارك پردیسان از این تیپ زیستگاه‌ها هستند.
رودخانه‌ها
رودخانه‌های شمال ودره‌های تهران كه گاهی تا شهر هم ادامه پیدا میكنند از دیگر زیستگاه‌ها هستند. مثل رودخانه‌های دارآباد، گلاب دره و فرحزاد.
دریاچه‌ای و تالابی
تالاب‌ها تعاریف گسترده‌ای دارند و دریاچه‌های كم عمق هم در این گروه قرار گرفته‌اند. داخل و اطراف تهران چنین فضاهایی هستند كه بتوانید در آنها پرندگان را بیابید.
پارك‌ها و فضای سبز
بیشترین تنوع پرندگان تهران در پارك‌ها و فضاهای سبز آن ثبت می‌شوند.بدون شك هر چقدر فضای سبز بزرگتر و قدیمی‌تر باشد، پرندگان متنوع‌تر و بیشتری را می‌توان در آن یافت.
كشتزارها و مزارع
شاید بتوان گفت در گذشته كشتزارها و مراتع بیشتری اطراف تهران بود امّا امروزه بسیاری از این فضاها از بین رفته‌اند. امّا بیشتر این كشتزارها و مراتع در جنوب شرق تا جنوب و جنوب غرب تهران و حاشیه شهر ری و مناطق ۱۸، ۱۹ و ۲۱ قرار گرفته‌اند و در این مناطق می‌توان پرندگان را مشاهده كرد. گاهی با بارش شدید باران، تالاب‌های موقتی در این مناطق شكل می‌گیرند كه باعث جذب پرندگان بیشتر می‌شوند.
ساختمان‌ها و سازه‌های انسان‌ساخت
گرچه نمی‌توان گفت ساختمان‌ها زیستگاه پرندگان هستند امّا گاهی آشیانه‌هایی میان ساختمان‌ها می‌سازند. همین باعث می‌شود در حالی كه مشغول كار كردن در خانه هستید، صدایشان را از پشت پنجره بشنوید.
مناطق پیشنهادی پرنده‌نگری اطراف تهران
در این قسمت تعدادی از مكان‌هایی كه در داخل و اطراف تهران وجود دارند كه پرندگان متنوعی را می‌توانید ببینید، معرفی می‌كنیم.
پارك شهر
شاید بتوان گفت در دسترس‌ترین و آسان‌ترین مكان برای دیدن پرندگان پارك شهر در دل تهران است. این پارك به دلیل قدیمی بودن و وسعت زیادش، پرندگان متنوعی را در خودش جای داده است. از طرفی، وجود سایت پرنده‌نگری و متخصص در این پارك سبب می‌شود بتوانید با استفاده از دوربین‌های پرنده‌نگری در پارك قدم بزنید و پرندگان را ببینید.
دریاچه خلیج فارس (چیتگر)
دریاچه خلیج فارس در غرب تهران گر چه مدت زیادی نیست كه به صورت مصنوعی ایجاد شده امّا به دلیل وجود آب و شكلی تالاب مانند، پرندگان مختلفی را به اطراف خودش كشانده است. اگر امكان طی مسافت طولانی ندارید، برای دیدن پرندگان به این مركز تفریحی تهران هم می‌توانید بروید.
تالاب عشق آباد
تالاب عشق آباد در ۲۵ كیلوكتری مركز شهرستان ری (منطقه قلعه نو) و روستای مجاور عشق آباد قرار گرفته است. این تالاب حدودا مربعی است و جزو تالاب‌های مصنوعی و فصلی محسوب می‌شود. پوشش گیاهی این تالاب گیاه نی است. قرار گرفتن تالاب در مسیر مهاجرت پرندگان باعث شده كه تالاب عشق آباد به زیستگاه مناسبی برای اقامت حتی طولانی پرندگان تبدیل شود. از طرفی حضور پرندگان در این تالاب، گردشگران و پرنده‌نگران را به خود جذب كرده است.
برای رفتن به تالاب عشق آباد باید از كمربندی ری به سمت جاده ورامین بروید و بعد از فیروزآباد، از خروجی تپه میل خارج شوید. پس از طی مسافت ۱۰ كیلومتری در جاده و رد شدن از شهرك صنعتی و روستای عشق آباد، انتهای روستا جاده خاكی هست كه پس از ۲ كیلومتر به تالاب می‌رسد.
تالاب صالحیه
روستای صالحیه جزء آخرین روستاهای استان البرز است و در جنوب غربی شهرستان در حاشیه دشت قزوین قرار گرفته است. در حال حاضر اطراف تالاب در حال تبدیل شدن به تفرّجگاه است كه در كنار تفریح خانواده‌ها هم بتوانند پرندگان را ببینند.
وسعت اراضی تالاب حدود ۱۰۰ هكتار تخمین زده شده. با توجه به كیفیت مناطق آبگیری شده، سطوح متفاوتی شامل مناطق نیمه عمیق، كم عمق و باتلاقی به وجود آمده است كه در كنار پوشش گیاهی مناسب در همین مدت كوتاه، باعث جذب گونه‌های متنوعی از پرندگان آبزی و كنار آبزی فراهم شده است. و پرندگان مهاجر كه در مسیر عبور هستند، توقفی هر چند كوتاه در این مكان را تجربه میكنند و در سال بعد هنگام بازگشت آن را بیاد خواهندآورد. در صورت حفظ كیفیت تالاب، حتی شاهد استقرار حیوانات وحشی در زیستگاهای اطراف هم خواهیم بود. و با رشد نیزارها، به تنوع پرندگان، اضافه خواهد شد.
برای رفتن به تالاب صالحیه دو مسیر دسترسی وجود دارد:
۱. جاده آبیك_صالحیه، به طول ۱۳ كیلومتر
۲. جاده نظرآباد_صالحیه، به طول ۱۵ كیلومتر
بهترین نشانی برای رسیدن به تالاب، دنبال كردن تابلوهای راهنما و پرسیدن مسیر فرودگاه آزادی است. فرودگاه تفریحی و آموزشی «آزادی» از مناطق نمونه گردشگری استان البرز است. این فرودگاه در جنوب غربی شهرستان نظرآباد و نزدیك روستای صالحیه قرار گرفتهه و به عنوان نخستین مجموعه پروازی بخش خصوصی در كشور محسوب می‌شود. بدون اینكه وارد روستا شوید، می‌توانید وارد جاده فرودگاه آزادی شویدو با عبور از مقابل فرودگاه، وارد جاده خاكی شده و حدود یك كیلومتر دیگر مسیر را ادامه دهید تا به تالاب صالحیه برسید.
تالاب قنبرآباد
تالاب قنبرآباد در یك كیلومتری روستای قنبرآباد از توابع بخش فشافویه شهرستان ری در ۵۰ كیلومتری جنوب غربی تهران و در جنوب شرقی دشت ورامین واقع شده است و یكی از بهترین و مهمترین نقاط پرنده‌نگری اطراف تهران محسوب می‌شود چون تالاب‌ها و دشت‌های اطرافش ظرفیت خوبی برای دیدن پرندگان آبزی و كنارآبزی و پرندگان بیابانی و شكاری فراهم كرده است. این تالاب از مهمترین اكوسیستم‌های نزدیك پایتخت محسوب می‌شود كه به مخزن آب قنبرآباد هم معروف است. این تالاب یك دریاچه مصنوعی است كه از رودخانه كن، سرخه حصار و جاجرود و آب‌های سطحی تغذیه می‌شود.
تالاب قنبرآباد همچنین اولین نقطه مهم پرنده‌نگری از نظر آمار بالای ركورد پرندگان در سایت بین‌المللی ایبرد است.
پرنده نگری در قنبرآباد شامل:
پرنده‌نگری در جاده زیبای روستا و درختان و زمین‌های اطراف روستا
برای رفتن به این تالاب، بعد از طی مسافت ۱۸ كیلومتری از عوارضی تهران- قم به سمت جنوب، از خروجی و زیرگذر رباط كریم به سمت غرب خارج شوید. در مسیر جاده حسن‌آباد- چرمشهر- ورامین برگردید و بعد از ۲۸ كیلومتر، به روستای خمارآباد و سپس روستای قنبرآباد می‌رسید. با عبور از روستا به سمت شمال و طی مسافت هزارمتری به سمت شرق و ادامه مسیر در مجاور كانال آب، گونه‌های جذابی را می‌توانید ببینید. البته قبل از ورود به روستا می‌توانیداز جاده‌ای كه به سمت غرب می‌رود عبور كنید و سپس به سمت شمال بروید و بعد از طی مسافت ۱۵۰۰ متری تالاب را خواهید دید. برای پرنده نگری در جاده زیبای روستا، بعد از روستا جاده‌ای به سمت شرق با درختان متعدد به چشم می‌خورد كه می‌توان هم از زیبایی‌‌های آن و هم از پرنده‌نگری و جستجو در میان درختان و زمین‌های اطراف آنها لذت برد.
