آش هدیح خوی نذری ماه محرم و صفر كه آشی لذیذ، ساده و خوشمزه محلی است و برای تهیه آن از گندم پخته استفاده می شود. آشی متعلق به شهر خوی در آذربایجان غربی كه طرز پخت و طعم این آش شباهت زیادی به آش دندونك دارد. اگر در جشن دندان درآوردن بچه ها شركت كرده باشید، حتماً طعم آش دندونك لذیذ این مراسم را چشیده اید. آش هدیح كمی سفت تر و لایه ای تر از این آش است و مردم خوی این آش را به عنوان نذری ماه محرم و صفر و شب های سرد زمستانی تهیه می كنند.
مواد لازم
نخود: نصف لیوان فرانسوی دسته دار
لوبیا چیتی: نصف لیوان فرانسوی دسته دار
كشمش: نصف لیوان فرانسوی دسته دار
بادام و گردو برای تزئین: نصف لیوان فرانسوی دسته دار
نمك، فلفل: به مقدار لازم
آب قلم یا آب گوشت چرب: ۱ لیوان فرانسوی دسته دار (اختیاری)
گندم پوست كنده: ۲ تا ۳ لیوان فرانسوی دسته دار
شیر یا آب: ۶ تا ۸ لیوان
طرز تهیه
در اولین مرحله از طرز تهیه آش هدیح خوی باید حبوبات را برای ۶ تا ۱۲ ساعت خیس . برای این كار نخود و لوبیا را به صورت جداگانه یا با هم در ظرفی بریزید. مقداری آب به آن اضافه كنید. سپس در این مدت چند بار آب حبوبات را عوض كنید تا نفخ آن ها به طور كامل گرفته شود. این كار موجب می شود تا حبوبات سریع تر و بهتر پخته شوند.
در دومین مرحله از طرز تهیه آش هدیح خوی باید به سراغ پخت گندم ها بروید. این مرحله درست همانند طرز تهیه آش دندونی ساده و خوشمزه انجام می شود. برای این كار ابتدا گندم ها را پاك كنید و به خوبی بشویید. سپس گندم ها را در یك كاسه بزرگ بریزید و كمی آب به آن اضافه كنید. اجازه دهید گندم ها برای چند ساعت خیس بخورند. این كار موجب نرم شدن گندم می شود.
بعد از اینكه گندم ها را چند ساعت خیساندید، باید آن ها را بپزید. اما ممكن است با خودتان فكر كنید گندم را چگونه بپزم؟ طرز تهیه گندم پخته بسیار راحت است. باید گندم را به همراه مقداری آب یا شیر روی حرارت ملایم گاز قرار دهید. مقدار شیر و آب نباید بیشتر از ۶ تا ۸ لیوان باشد و زمان پخت نیز باید به اندازه ای باشد تا گندم ها نرم و له نشود. اگر گندم ها را با آب پختید، می توانید زمانی كه گندم حالت نیم پز پیدا كرد، آب قلم را به آن اضافه كنید. این كار موجب می شود تا گندم ها طعم بهتری بگیرند و آش شما خوشمزه تر شود. سپس صبر كنید تا گندم به طور كامل پخته شود.
حتما بخوانید طرز تهیه شیرینی شكری ساده خانگی به ۲ روش
برای پخت گندم بهتر است ابتدا شعله گاز را زیاد كنید تا به جوش بیاید. سپس شعله را كم كنید و درب قابلمه را روی آن قرار دهید تا به آرامی پخته شود. توجه داشته باشید كه در انتهای پخت باید حدود نصف لیوان آب یا شیر در قابلمه باقی بماند. بعد از پخت گندم می توانید كمی نمك به آن اضافه كنید تا مزه بگیرد.
بعد از اینكه حبوبات برای چند ساعت خیس خوردند، باید آن ها را در یك قابلمه بریزید و با شعله زیاد روی گاز قرار دهید. بعد از اینكه آب به جوش آمد، حرارت گاز را روی شعله متوسط تنظیم كنید. سپس صبر كنید تا حبوبات به طور كامل پخته شوند. بعد از پخته شدن حبوبات برای مزه دار شدن آن ها كمی نمك و فلفل به آن اضافه كنید. به طور معمول در طرز تهیه آش هدیح خوی لوبیا و نخود را جداگانه می پزند تا به صورت مجزا روی گندم قرار دهند. شما می توانید طبق سلیقه خودتان لوبیا و نخود را جدا یا با هم بپزید و از آن برای تهیه این آش استفاده نمایید.
برای سرو كردن آش هدیح باید ابتدا گندم را در یك ظرف بزرگ بریزید. سپس مقداری از آب گندم را روی آن بریزید. حالا روی گندم را با نخود و لوبیای پخته به همراه مقداری كشمش، گردو و بادام تزئین كنید. معمولاً برای تزئین آش هدیح از گردو و بادام درسته استفاده می شود. اما شما می توانید طبق سلیقه خودتان از گردوی خرد شده نیز استفاده كنید.
نكات و فوت و فن های طرز تهیه آش هدیح خوی
اگر گندم ها را با آب پختید و دوست دارید آش شما رژیمی و بدون چربی باشد، می توانید به جای آب قلم از آب گوشت استفاده كنید.
برای خوش طعم شدن گندم می توانید آن ها را به جای آب در شیر خیس كنید. پختن گندم با شیر موجب خوش طعم شدن آن می شود و نیازی به آب قلم ندارد. می توانید برای خوشمزه تر شدن گندم ها در طرز پخت هدیح از شیر محلی پر چرب استفاده كنید.
گندم پخته شده كمی سنگین است و از همین رو زیاده روی در مصرف این آش می تواند معده شما را سنگین كند.
شما می توانید برای تهیه این آش از گندم پوست دار نیز استفاده نكنید. زمان پخت گندم پوست دار از گندم پوست كنده بیشتر است.
به جای استفاده آب قلم و یا آب گوشت می توانید مقداری عصاره گوشت نیز به گندم در حال پخت اضافه كنید.
در صورت تمایل می توانید در طرز پخت هدیح از بلغور گندم به جای گندم پوست كنده استفاده نمایید.
مواد مورد استفاده برای طرز تهیه آش دندونی تهرانی شبیه به آش هدیح است اما در این آش گندم له نمی شود و به صورت كامل و سالم سرو می شود.
درست كردن آش هدیح بسیار ساده است و طرز تهیه آش دندونی برای ۴۰ نفر هم درست به همین روش با پخت جداگانه انواع حبوبات و گندم تهیه می شود.
پخت گندم معمولاً ۳ تا ۴ ساعت طول می كشد و پختن گندم بیشتر از این مقدار موجب له شدن كامل آن می شود.
برخی افراد در مراحل پخت گندم مقداری شكر و نبات نیز به آن اضافه می كنند. اما به هر حال اضافه كردن كشمش فراوان به این آش موجب می شود كه شیرین و خوشمزه شود.
اگر همه آش را نخوردید و مقداری از آن باقی ماند، می توانید تا چند روز آش را در یخچال قرار دهید. هر زمان كه قصد خوردن آش را دارید می توانید چند قاشق شیر به آن اضافه كنید و آن را گرم نمایید.
طرز تهیه آش دندونی تبریزی با شیر درست همانند آش هدیح خوی است، فقط با گندم له شده تهیه می شود. برای درست كردن آش هدیح با گندم له شده باید گندم ها را همراه با نخود و لوبیا برای حدود ۷ ساعت روی گاز قرار دهید تا كاملاً نرم و یك دست شوند. سپس روی آش را با كشمش، گردو و بادام فراوان تزئین كنید و میل كنید.
آش هدیح یكی از ساده ترین و خوشمزه ترین انواع آش محلی است كه در واقع كمی با آش های معمولی متفاوت است. این آش مانند دیگر آش ها حالت آبكی و مایع ندارد. در طرز پخت هدیح باید تنها گندم و حبوبات را به صورت جداگانه پخت كنید. سپس آن را با گردو، بادام و كشمش تزئین كنید. معمولاً در شهر خوی این آش را در روزهای محرم و صفر و به عنوان نذری تهیه می كنند و طعم و مزه بی نظیری دارد.