انواع چای در جهان و آداب و رسوم سرو آن

انواع چای در جهان و آداب و رسوم سرو آن ، موضوعی بسیار جالب و خواندنی بخصوص برای دوستداران چای می باشد .چای به عنوان یك نوشیدنی معروف و محبوب جهانی، سال هاست كه به شكل ها و اسم های مختلف در تنهایی و دورهمی هایمان حضور دارد یا حتی برخی افراد به شیوه عجیبی به نوشیدن آن در ساعات مشخصی از روز اعتیاد دارند. اگر هم اطلاع ندارید، همین اول بگوییم كه ۱۵ دسامبر مصادف با (۲۵ آذر) هر سال، روز جهانی «چای» است. اما همین نوشیدنی به ظاهر ساده، راه بسیار درازی را پشت سر گذاشته تا به صورت كنونی و همه گیر در آمده است.

بد نیست بدانید همه انواع چای در جهان از گیاه چای و با نام علمی (Camellia Sinensis) به دست می‌ آیند اما تفاوت در رنگ و مزه این چای‌ ها به دلیل تفاوت در میزان اكسیداسیون و نحوه فرآوری آن ‌ها است. مثلا برخلاف چای سیاه كه از طریق تخمیر به دست می‌ آید، چای سبز با فرآیند هایی غیر از تخمیر به حاصل می‌ شود. محض اطلاع، چای سیاه ۷۸ درصد از كل تولید و مصرف چای را تشكیل می‌ دهد.

در كل ۹ نوع چای در دنیا وجود دارند كه بر اساس همان شیوه فرآوری یا اكسیداسیون برگ های این گیاه طبقه بندی می شوند. این چای ها عبارتند از: چای سیاه، چای سبز، چای سفید، چای زرد، چای قرمز، چای اولونگ (Oollong)، چای پوئر (Pu-erh)، چای كوكیچا (Kukicha)، چای ژنمایگا (Genmaicha) و چای گل. كه البته بنا به فرهنگ و سنت هر كشور، به گونه های مختلفی عمل می آیند و سرو می شوند.

اكتشاف چای و خاستگاه انواع چای در جهان

هنوز مشخص نیست كه چای، اولین بار از كجا سر در آورد و چه كسی یا كسانی آن را كشف كردند و به شیوه امروزی به كار بردند، ولی كشورهای زیادی مدعی استفاده از این گیاه، برای نخستین بار هستند و هر كدام هم به شیوه ای، داستان اكتشاف چای را در هاله ای از اسطوره و داستان و حكایت قدیمی قرار داده و در آثار مكتوب و غیر مكتوبشان آورده اند. از چین و هند گرفته تا ژاپن و تبت، همگی این افتخار را به نام خود می زنند. اما فارغ از تفصیل طولانی در مورد این كه خاستگاه چای كجاست، بیایید درباره انواع چای در جهان بیشتر بدانید.

چای سنتی و قدیمی ماسالا

چای ماسالا را یكی از قدیمی‌ترین نوشیدنی‌ های گرم دست ‌ساز بشر می دانند. آن‌ طور كه از شواهد تاریخی بر می آید، پنج هزار سال (برخی هم معتقدند ۹ هزار سال) پیش، ماسالا را در آسیای جنوبی یعنی كشورهایی مثل هند و سریلانكا به صورت گرم و سرد و به خاطر خواص مفیدش در درمان بیماری ها، سرو می‌ كردند.

برای تهیه چای ماسالا به توجه به ذائقه از ادویه‌ های مختلفی استفاده می‌ كنند اما شیر و زنجبیل دو ماده اصلی در تهیه چایی ماسالا هستند و هرگز حذف نمی شوند. مصرف چای ماسالا به خصوص در فصل پاییز و زمستان برای تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با بیماری ‌های ویروسی بسیار توصیه می‌ شود.

طرز تهیه چای ماسالا در خانه

مواد لازم برای تهیه ادویه ماسالا
فنجان میخك یك‌چهارم فنجان
هل یك‌چهارم فنجان
دانه فلفل سیاه یك‌چهارم فنجان
چوب دارچین یك‌چهارم فنجان
رازیانه ۲ قاشق مرباخوری
پودر زنجبیل ۲ قاشق مرباخوری
جوز هندی ۱ عدد
مواد لازم برای یك فنجان چای ماسالا
شیر ۱ فنجان
آب یك‌چهارم فنجان
ادویه چای ماسالا نصف قاشق چای‌خوری
عسل به مقدار لازم
چای خشك ۱ قاشق چای‌خوری (اضافه كردن چای خشك كاملاً اختیاری است)
این شیوه از طرز تهیه چای ماسالا برای لاغری خیلی مناسب است.

طریقه درست كردن یك فنجان چای ماسالا
در طرز تهیه چای ماسالا اولین كار آماده كردن ادویه چای است. برای این كار ابتدا هل، میخك، دانه فلفل سیاه و چوب دارچین را داخل یك تابه كوچك ریخته و به مدت دو تا سه دقیقه (تا جایی كه بوی ادویه‌ها بلند شود) روی حرارت ملایم گاز تفت دهید.
سپس اجازه دهید ادویه‌های شما خنك شوند. حالا تمام ادویه‌هایی كه در بالا گفتیم را به همراه هم داخل آسیاب خانگی ریخته و به خوبی آسیاب كنید. اگر دستگاه آسیاب ندارید می‌توانید آن‌ها را تا پودر شدن داخل هاون بكوبید. بهتر است جوز هندی را به جای آسیاب كردن رنده كنید.
زمانی كه پودر یك دستی از ادویه‌ها به دست آمد آن را یكی دو بار با الك دانه‌درشت الك كنید و بعد داخل یك ظرف شیشه‌ای بریزید. از این ادویه می‌توان چندین بار برای تهیه چای ماسالا استفاده كرد.
حالا برای آماده كردن یك فنجان از این چای خوش‌طعم كافیست همان مقدار شیر و آبی كه در دستور طرز تهیه چای ماسالا برایتان نوشتیم با هم تركیب كنید و داخل شیرجوش بریزید.
شیرجوش را روی حرارت ملایم قرار دهید. بعد از گرم شدن شیر و قبل از آنكه به طور كامل جوش بیاید تركیب ادویه ماسالا و چای خشك را به آن اضافه كنید.
وقتی شیرجوشید آن را كم كنید و به مدت ۴ دقیقه مداوم هم بزنید. حالا چای ماسالا را از صافی رد كنید و داخل فنجان محبوبتان نوش جان كنید. می‌توانید قبل از خوردن چای آن را با مقداری عسل شیرین كنید.

چای آسام

آسام یكی از بزرگ ترین مناطق تولید كننده چای در شمال شرق هندوستان و نزدیك رودخانه براهماپوترا است. چای آسام را هم به خاطر نام منطقه ای كه در آن كشت می شود، به آن داده اند. ویژگی مهم این چای معروف و محبوب بوی تند و رنگ قرمزش است.آسام دارای كافئین بالا و البته طبیعی است و معمولا به عنوان یك نوشیدنی در وعده صبحانه سرو می شود. چای های ایرلندی و انگلیسی هم از راه تركیب شدن با این چای درست می شوند. از مهم ترین مزایای چای آسام این است كه سلامت قلب را تقویت می كند و ایمنی بدن را هم ارتقا می بخشد.طبیعت و مزاج چای سیاه آسام سرد و خشك می باشد. چای سیاه آسام سرشار از آنتی اكسیدان ها، فلاونوئید ها، تیامین، تئوفلاوین، كاتچین و كافئین است.
تهیه و دم كردن چای آسام بسیار ساده است. همه آن چه كه نیاز دارید كمی چای، آب گرم و یك عدد قوری است.علاوه بر این، چای آسام نسبتا ارزان و در دسترس است. شما می توانید این چای را از فروشگاه های مواد غذایی تهیه كنید.فقط باید اطمینان حاصل كنید كه برند با كیفیتی را خریداری می كنید. زیرا هر چه برند با كیفیت تر باشد، معمولا غلظت تركیبات مفید آن بیشتر است.

برای دم كردن برگ های خشك شده چای آسام ، حدود ۱ قاشق چای خوری (۱۵ گرم) چای را در ۸ اونس (۲۴۰ میلی لیتر) آب سرد بریزید. ابتدا آب را به نقطه جوش رسانده و اجازه دهید ۱۰ الی ۲۰ ثانیه بجوشد.سپس زیر گاز را خاموش كرده و اجازه دهید در قوری ۲ دقیقه در همان حالت بسته بماند.مراقب باشید كه زیاد چای را نجوشانید زیرا جوشاندن آن باعث ایجاد مزه تلخی در چای می شود.برای بهره مندی از خواص بیشتر، چای آسام را بدون هیچگونه مواد افزودنی مصرف كنید. اگر طعم شیرین را ترجیح می دهید كمی شیر یا شكر به آن اضافه كنید، فقط مراقب باشید كه شیرین كننده مصنوعی استفاده نكنید.

چای دارجیلینگ

این چای هم هندی است و در كوهپایه های هیمالیا كشت و به شیوه چای سیاه هم فرآوری می شود. این چای در ۳ فصل از سال برداشت می شود. و موقعی كه آن را دم می كنید، بویی شبیه انگور دارد. رنگش هم روشن است. بنا بر تحقیقاتی هم كه انجام شده است، این چای در درمان سرطان پروستات، موفق عمل كرده و تكثیر سلول های سرطانی پس از مصرف این چای، به نسبت چای سیاه و چای سبز كمتر شده است. در ضمن به كمك بیماری های كبدی هم آمده است و در بهبود عملكرد این عضو حیاتی موثر بوده است.بهبود عملكرد قلب و عروق و معده هم از دیگر خواص مفید چای دارجیلینگ است. به همین دلیل هم برخی افراد به خاطر خواص فوق العاده این چای، آن را در لیست نوشیدنی های محبوب خود قرار داده اند.

بهترین زمان برای نوشیدن چای قبل از ظهر و ابتدای غروب است. چای دارجیلینگ حاوی مقداری كافئین است كه می‌تواند باعث بد خوابی شود. بهتر است از نوشیدن چای دارجیلینگ در ابتدا و طول شب خودداری كنید. اگر معده شما حساس است، بهتر است از نوشیدن چای دارجیلینگ با شكم خالی اجتناب كنید.

نحوه درست كردن چای دارجیلینگ

یك قاشق غذاخوری از چای خوش كیفیت دارجیلینگ را داخل یك قوری گرم بریزید. آب را جوش بیاورید و پس از یك دقیقه روی چای در قوری بریزید و سه دقیقه صبر كنید. برخی افراد این چای را بدون شیر و شكر با لیمو استفاده می‌كنند. هر كس بنا به سلیقه خود می‌تواند ‌‌‌تركیبات مختلفی را امتحان كند.

میزان كافئین موجود در چای دارجیلینگ به دوره رویش برگ‌ها بستگی دارد. یك فنجان از این چای ۵۰ میلی گرم كافئین دارد. این میزان كافئین بالا‌تر از چای سبز بوده ولی از چای سیاه كم‌تر است. این چای در مقایسه با چای سیاه اسیدیته پایینی دارد. به طور كلی می‌توان گفت چای دارجیلینگ حاوی كافئین است كه به جلوگیری از افزایش وزن كمك می‌كند.

چای چینی پوئر

یكی از معروف ترین انواع چای در جهان به چین تعلق دارد. «پوئر» به شكل قالب های مكعبی یا گرد درست می كنند و آنها را در آب می اندازند. از این چای علاوه بر نوشیدن، به هنگام رفع خستگی و كسالت، برای خواص مفید درمانی و حتی در طرز تهیه برخی غذاها هم استفاده می كنند. استفاده و به عمل آوردن این چای هم آداب و رسوم خاص خودش را دارد.مثلا چینی ها اول چای را بو می كنند، بعد به رنگ آن نگاه می اندازند. سپس در اولین مرحله كمی از چای را می چشند و بعد آن را می نوشند. ظرفی هم كه چای را در آن سرو می كنند، دارای سه قسمت پایه، كاسه و درپوش است.

نحوه فراوری چای پوئر

چای پوئر شنگ (پوئر خام یا تخمیر نشده) از برگهای بزرگ درخت مخصوصی در استان یونان چین تولید می شود.پس از چیدن برگها، آنها را تحت اثر نور آفتاب خشك میكنند، آنچه كه به دست می آید مونچا moncha نامیده میشود.سپس مونچا را تحت شرایط كنترل شده انبار و زماندهی میكنند. این دوره ممكن است به مدت ۱۵ تا ۲۰ سال طول بكشد.اگرچه این نوع چای پوئر با عنوان تخمیر نشده شناخته میشود اما علت نامگذاری آن به این نام درصد بسیار كمتر تخمیر نسبت به نوع دوم (رایپ یا تخمیر شده) است،

هر چه مدت زماندهی طولانی تر باشد عطر و طعم چای غلیظ تر، دلنشین تر و متفاوت تر خواهد بود.پس از این دوره برگهای چای را در اشكال كیك یا خشت فشرده میسازند.در فرایند شوو استفاده همزمان رطوبت و گرما الزامی است.همچنین در طول این فرایند برگهای چای با باكتریهای مفید تلقیح میشوند.تقریبا یك سال زمان لازم است تا برگهای تازه چای به نوع فراوری شده تبدیل شوند.گاهی اوقات چای پوئر فراوری شده زماندهی نیز می شود تا عطر و طعم آن بیشتر شبیه به انواع سنتی (خام) شود.

عطر و طعم چای پوئر

انواع باكیفیت چای پوئر بوی غلیظی مشابه بوی خاك یا قارچ خوراكی دارد. اما انواعی از چای پیوئر كه كیفیت پایینی دارند عطر و طعمی مانند كپك دارد.چای پیوئر معمولا با سلیقه افرادی كه به قهوه علاقه دارند سازگار بوده و همراه بسیار مناسبی برای انواع دسر به شمار میرود.در صورتی كه با عطر و طعم ذاتی چای پیوئر میانه خوبی نداشته باشید میتوانید انواعی از چای های پیوئر تركیبی یا چاشنی دار شده را خریداری نمایید.

طریقه مصرف چای پوئر

خوراكی : چای پوئر را می توان برای درمان بیماری های مختلف و پاك سازی بدن به صورت خوراكی استفاده كرد.

موضعی : چای پوئر را می توان به صورت موضعی بر روی پوست مالید تا مانند یك ضد آفتاب طبیعی عمل كرده و به درمان بیماری های پوستی كمك كند.

چای ماچا

چای ماچا یا ماتچا، چای سنتی كشور ژاپن است و در منطقه یوجی رشد می كند. ماچا در اصل یك نوع چای سبز پودر شده است، ارزش غذایی‌ اش هم ۵ برابر بیشتر از چای سبز معمولی تخمین زده می شود. ضمنا چای ماچا سرشار از آنتی ‌اكسیدان‌ های مفید در تقویت سیستم ایمنی بدن است. از چای ماچا برای تهیه لاته ماچا، بستنی ماچا، پخت و پز رشته فرنگی و موچی و طبخ انواع كیك و شیرینی و دسر استفاده می‌ شود.كاشت و فرآوری اش هم جالب است. در واقع به برگ درختچه چای ماچا نور مستقیم آفتاب نباید برخورد كند. به همین خاطر برای پرورش این چای، كشاورزان ژاپنی معمولا یك ماه قبل از برداشت چای، روی این گیاه چای را با یك سایبان مثل پارچه می‌ پوشانند و آن را پرورش می‌ دهند. برداشت برگ ماچا و دم كردن این چای هم مراسم خاصی دارد.
مواد لازم برای ۱ نفر
۱ تا ۱٫۵ قاشق چای‌خوری یا ۱ گرم پودر ماچا
كمی آب سرد
۶۰ میلی‌گرم (یا یك لیوان) آب داغ
طرز تهیه
۱. پودر ماچا را داخل یك كاسه یا فنجان بریزید و كمی آب سرد به آن اضافه كنید و با استفاده از یك چنگال یا همزن بامبو (bamboo whisk)، آن را به‌شكل M یا W هم بزنید تا زمانی كه روی سطح فنجان، حباب‌های ریزی ظاهر شوند یا به اصطلاح چای ماچا كف كند.

۲. محلول به دست آمده را با آب داغ مخلوط كرده و نوش جان كنید.

نكته مهم
مهم‌ترین بخش درست كردن چای ماچا، مرحله تركیب مواد با یكدیگر است. چای ماچا باید به‌صورت كامل با آب، شیر، شیر نارگیل یا هر نوشیدنی پایه دیگری تركیب شود، در غیر این صورت ته‌نشین خواهد شد.
پودر چای ماچا در برخی عطاری‌ها، فروشگاه‌های تخصصی فروش انواع چای و قهوه یا به‌صورت آنلاین به فروش می‌رسد.
همزن بامبو را می‌توان از مغازه‌های مخصوص وسایل چای‌فروشی یا به‌صورت آنلاین تهیه كرد.
اگر قصد دارید ماچا را با آب مخلوط كنید، حتما از آب ۸۰ درجه سانتی‌گراد و خنك‌تر استفاده كنید، زیرا در غیر این صورت چای ماچا تلخ خواهد شد. پس از جوشیدن آب، زیر كتری را خاموش و آن را به‌مدت دو دقیقه رها كنید تا آب به دمای مناسب برسد.
شما می‌توانید مقدار پودر ماچا را طبق میل خود كم یا زیاد كنید. اگر می‌خواهید چای رقیق‌تری داشته باشید، پودر ماچا را به نصف قاشق چای‌خوری كاهش بدهید و آن را با ۹۰ تا ۱۲۰ میلی‌لیتر آب داغ تركیب كنید. اگر هم دوست دارید چای شما غلیظ‌تر باشد، ۲ قاشق چای‌خوری پودر ماچا را با ۳۰ میلی‌لیتر آب تركیب كنید.
ماچا نیاز به دم‌كشیدن ندارد و تفاله‌ای از آن باقی نمی‌ماند. ماچای داغ را با قوری درست نمی‌كنند، زیرا ماچا در قوری ته‌نشین می‌شود و رنگ آن از سبز به زرد تغییر پیدا می‌كند.
برای تهیه ماچای سرد، كافی است در مرحله دوم طرز تهیه از آب سرد استفاده كنید. یك قطعه یخ، عسل و وانیل به خوش‌طعم كردن چای ماچای سرد كمك می‌كنند.
برای تهیه لاته ماچا به‌جای آب از شیر داغ استفاده كنید.

فواید استفاده از چای ماچا
نوشیدن چای ماچا به كاهش وزن، تقویت حافظه و تمركز كمك می‌كند
افزایش سوخت‌وساز بدن: ماچا سرشار از «كاتچین‌» (catechin) است. كاتچین، نوعی تركیب گیاهی در چای است كه به‌عنوان آنتی‌اكسیدان طبیعی عمل می‌كند. این آنتی‌اكسیدان منجر به افزایش سوخت‌و‌ساز بدن، سوزاندن چربی‌های اضافی و در نتیجه كاهش وزن می‌شود.
كاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن: آنتی‌اكسیدان‌ها به تثبیت رادیكال‌های آزاد مضر كمك می‌كنند. این رادیكال‌ها تركیباتی هستند كه ممكن است به سلول‌ها آسیب بزنند و باعث بیماری مزمن شوند. بنابراین استفاده از چای ماچا، خطر ابتلا به چند بیماری مزمن را كاهش می‌دهد.
محافظت از كبد: سم‌زدایی كبد، یكی از مهم‌ترین فواید استفاده از چای ماچا است.
بهبود عملكرد مغز: برخی از تركیبات موجود در ماچا به تقویت عملكرد مغز كمك می‌كنند. تمركز، سرعت واكنش و حافظه از جمله عملكردهایی هستند كه با نوشیدن چای ماچا بهبود پیدا می‌كنند. بنابراین نوشیدن این چای به افراد مسن توصیه می‌شود.
كاهش استرس و انرژی‌بخشی: ماچا حاوی تركیبی بنام ال‌تی‌انین (L-theanine) است كه تاثیر كافئین بر مغز را اصلاح می‌كند و هوشیاری را افزایش می‌دهد. ال‌تی‌انین، همچنین منجر به افزایش فعالیت موج آلفا در مغز می‌شود كه به ایجاد آرامش و كاهش سطح استرس، كمك شایانی می‌كند.
محافظت از قلب: چای سبز سطح كلسترول بد یا ال‌دی‌ال، سطح كلی كلسترول و همچنین تری‌گلیسیرید (triglycerides) را كاهش می‌دهد. بنابراین استفاده از چای ماچا، منجر به كاهش خطر ابتلا به بیماری قبلی و سكته قلبی می‌شود.
دیگر فواید: از دیگر خواص چای ماچا می‌توان به ضد سرطان بودن، پایین نگه‌‌داشتن قند خون و آدرنالین، ضد التهاب و تقویت باكتری‌های نوع خوب در روده اشاره كرد.

چای تركی و مدل های مختلف و مجلسی

ترك ها چای خورهای قهاری هستند كه سرانه مصرف و تولید چای را یك تنه چند پله بالا برده اند. به این ترتیب كه تركیه به تنهایی ششمین كشور تولید و كشت كننده چای در دنیاست كه ۶ درصد از نیاز سالانه انواع چای در جهان را تامین می كند. ترك ها هم به صورت میانگین سالانه ۳ كیلوگرم چای می نوشند. این موضوع نشان می دهد چای تا چه حد در فرهنگ ترك ها ریشه دوانده است. روش دم كردن چای تركی هم مشابه دم كردن چای به روش ایرانی و در قوری و كتری است. معمولا هم ترك ها، چای را در استكان های كمر باریك با شكر یا حبه های قند سرو می كنند.

در ضمن اگر دیدید كه ترك ها چای را با نارگیل سرو كردند، تعجب نكنید. همچنین گاهی اوقات این نوشیدنی خوش طعم را با لیمو و پرتقال هم مصرف می كنند. البته یك نوع چای به نام «اورالت» هم دارند كه به جای استفاده از برگ چای، از یك مخلوط با طعم های میوه ها، مثل لیمو، گیلاس، سیب و … استفاده می شود. این نوع چای ها رنگشان شفاف است ولی در كنار مزه میوه، طعم چای هم می دهند. معمولا با آنها قند نمی خورند و برای تزیین انواع كیك هم به كار می روند.

طرز تهیه چای دو رنگ مجلسی

قند: ۶- ۴ حبه
آب جوش: نصف استكان

دستور تهیه چای دو رنگ
ابتدا درون استكان را تا نیمه آب جوش بریزید و چند حبه قند درون آن بریزید.سپس با قاشق چای‌خوری هم بزنید تا قند حل شود، غلظت قند باید زیاد باشد و به حد اشباع برسد.یعنی وقتی كه قند می‌ریزید دیگر حل نشود و شیره مانند شود. برای این منظور تعداد ۴ تا ۶ حبه قند كافیست .درون ظرف دیگری چای خالص بریزید و با استفاده از یك قاشق كوچك به آرامی و كم‌كم روی شیره چای كه تهیه كرده‌اید بریزید.در این مرحله خواهید دید كه آب در پایین و چای در بالا قرار می‌گیرد . به همین سادگی

نكته: مواد بالا برای تهیه یك استكان كمرباریك میباشد

برای تهیه این چای در تعداد بالا بهتره كه در قابلمه ای آب و قند درست كنید و با ملاقه داخل استكان های كمرباریكتون بریزید و بعد چایی رو آرام بهش اضافه كنید این كار باعث میشه چایی هاتون زیاد سرد نشه و سرعت كارتون هم بالا بره.فقط چون این چای، هم شیرین و هم خیلی داغ نیست قبل از اینكه برای مهموناتون سرو كنید مطمئن بشید كه مهمونها همه چای شیرین و ولرم رو دوست دارند.

چای شیرین یا چای نعناع مراكشی

چای مراكشی یك نوشیدنی فوق ‌العاده معروف در این كشور است كه در مورد اصل گره خوردن این چای با فرهنگ و آیین مردم این سرزمین اطلاع زیادی در دست نیست. ولی برخی افراد بر این باورند كه فنیقی‌ ها چای را به مراكش آوردند و بعضی دیگر هم این كار را به عشایراهایی نسبت می دهند كه از آسیا به این كشور وارد شده اند. البته داستان‌هایی هم در مورد ارائه چای از سمت ملكه ویكتوریا به نماینده برجسته مراكش وجود دارد و هنوز صحت همه این ماجراها تایید نشده است. به هر حال تقریبا امروز همه مردم این كشور طرز تهیه چای مراكشی را بلد هستند و با فرهنگ و آداب خوردن این چای را یاد گرفته اند.

چای مراكشی برای اهل مراكش مثل چای مجلسی دو رنگ برای ما ایرانی‌ ها و چای ماسالا برای هندی هاست. مراكشی های قدیمی می گویند كه درست كردن چای مراكشی یا چای نعناع باید به وسیله یك مرد انجام شود. آن‌ ها بر این باور هستند كه درست كردن این چای موجب می‌ شود مردها صبورتر شوند. اما این موضوع باعث نمی شود كه زنان مراكشی این چای را تهیه نكنند. در كل چای مراكشی، نشان دهنده مهمان نوازی مردم این سرزمین است.

تركیبات اصلی چای مراكشی

هرقدر برگ‌های چای سبز خشك كوچك‌تر و فشرده‌تر باشند، كیفیت چای هم بهتر می‌شود. این برگ‌ها همراه با مقدار زیادی نعنا، تركیب لازم برای چای مراكشی را می‌سازند. در مراكش، انواع مختلف و محدودی از نعنا وجود دارد. همچنین بنا به زمان و مكان، امكان دسترسی به انواع مختلف نعنا وجود دارد. گفته می‌شود كه نعنای تازه عطری دل‌انگیز به چای می‌دهد اما نعنای خشك هم می‌تواند رایحه‌ای خوش برای چای مراكشی فراهم كند، حتی بیشتر از نعنای تازه.برای عطرآگین‌كردن چای مراكشی، به نعنا متكی نباشید. گیاهان خوش‌بوی دیگری مانند خاراگوش، به لیمو، مریم گلی، آویشن و شمعدانی وحشی هم گزینه‌های دیگری هستند كه می‌توانید در درست‌كردن چای مراكشی در نظر داشته باشید.
اضافه‌كردن شكر
چای مراكشی باید شیرین باشد؛ پس در تهیه آن به شكر نیاز دارید. البته اگر به‌دلیل سلیقه یا رعایت سلامتی دور شكر را خط كشیده‌اید، اضافه‌كردن شكر را كنار بگذارید. مقدار شكری كه برای تهیه چای استفاده می‌كنید، كاملا وابسته به نظر و سلیقه خودتان است.
آب را در قوری جوش بیاورید. برای یك قوری با اندازه معمولی، می‌توانید دو قاشق غذاخوری چای سبز در نظر بگیرید. چای‌ را درون قوری بریزید و یك لیوان متوسط از آب جوش به آن اضافه كنید. یك دقیقه به چای و آب زمان بدهید. سپس محتویات قوری را داخل لیوانی متوسط بریزید. یادتان باشد كه برگ‌های چای در این حالت متورم می‌شوند و بخشی از آب جوش را به خود جذب می‌كنند؛ پس طبیعی است كه اندكی از حجم آب اولیه بعد از اضافه‌شدن به چای كم می‌شود.
آب كهربایی یا روح چای مراكشی
تركیب آب جوش و برگ‌های چای، رنگی كهربایی به وجود می‌آورد كه هویت چای به آن وابسته است. این آب را در لیوانی جداگانه بریزید و كنار بگذارید تا بعدا به سراغش بیایید. به این آب كهربایی، روح چای مراكشی می‌گویند.
سپس یك لیوان آب جوش دیگر به قوری اضافه كنید و یك دقیقه به آن زمان بدهید. پس از یك دقیقه، آبی را كه به برگ‌ها اضافه كرده‌اید، در قوری بچرخانید تا برگ‌ها كاملا شسته شوند. آب تیره را كنار بگذارید و نگه دارید.
آماده‌سازی نعنا
حالا نوبت نعناها می‌رسد. نعناها را در ظرفی پر از آب، خیس و بعد آب‌كش كنید. دو شاخه نعنا بردارید و داخل آب جوش بگذارید و سریع بیرون بیاورید. این كار باعث می‌شود كه تلخی نعنا از بین برود.حالا باید دوسوم قوری را با آب جوش پر كنید و آن را روی حرارت متوسط بگذارید. اگر یادتان باشد، در مراحل اول كار، آبی را كنار گذاشته بودید؛ حالا آن را هم به آب قوری اضافه كنید.
هروقت دیدید كه روی سطح چای درون قوری، حباب‌هایی در حال شكل‌گیری است، نعنا را اضافه كنید. نعناها را به‌آرامی داخل قوری فرو ببرید تا زیر آب قرار بگیرند. سپس نوبت به شكر می‌رسد. اگر دوست داشته باشید، می‌توانید در این مرحله، كمی زعفران هم به چای اضافه كنید.در این مرحله از كار، قوری احتمالا پر شده است؛ اما اگر هنوز ۲ سانتی‌متر یا بیشتر از لبه قوری خالی مانده است، كمی آب جوش به آن اضافه كنید. البته كمی هم جا برای جوشیدن آب بگذارید و قوری را لبریز از آب نكنید.

جوشیدن آب و دم‌كردن
بگذارید كه آب روی حرارت جوش بیاید. در ابتدا، نعنای موجود در قوری به سطح آب می‌آید اما در آخر، این برگ‌های چای هستند كه روی سطح شناور می‌شوند و در تركیبی از كف و حباب به رقص درمی‌آیند. در این مرحله، می‌توانید چای را نوش‌جان كنید.یادتان باشد كه لازم نیست چای، نعنا و … را هم بزنید. به‌جای هم‌زدن، باید چای را از قوری به داخل استكان بریزید و دومرتبه آن را از استكان به قوری بازگردانید. این كار را ۵ بار تكرار كنید.قوری‌های مراكشی هم مانند قوری‌های ایرانی طوری طراحی می‌شوند كه برگ‌های چای به آنها می‌چسبند و از قوری به داخل استكان منتقل نمی‌شود. اگر قوری مراكشی ندارید یا فكر می‌كنید ممكن است تفاله چای از فوری وارد استكان سود، از یك صافی كمك بگیرید.قوری‌های مراكشی امكان ریختن چای از فاصله‌ای زیاد به استكان و فنجان را هم برایتان فراهم می‌كنند. به همین دلیل، ریختن چنین چایی، هم جالب و مفرح است و هم با این روش نوعی كف خوشایند روی سطح چای درون استكان و فنجان به‌ وجود می‌آید.
نحوه سرو چای مراكشی

دوسوم یا سه‌چهارم از فنجان یا استكان را با چای پر كنید. اگر دوست داشته باشید، امكان اضافه‌كردن یك برگ نعنای تازه به چای هم وجود دارد. این چای خوشمزه و پرطرف‌دار را با قند، میوه خشك، شكلات تلخ، نبات یا حتی به‌تنهایی می‌توانید نوش‌جان كنید و لذت ببرید.

چای كوهی و چای فاسكومیلو از یونان

اگر به یونان سفر كنید و پایتان به خیابان های این كشور باز شود، حتما این دمنوش معروف را خواهید دید. چای كوهی خشك شده برگ و گل های گیاهی به اسم سیدریتیس (sideritis) است كه در دامنه های سنگی و كوهستانی و ارتفاعات بیش از ۱۰۰۰ متر كشت و برداشت می شود. به همین خاطر هم اسمش را چای كوهی گذاشته اند. ولی در همه خانه های یونانی چای كوهی را می توانید پیدا كنید.چای فاسكومیلو هم در این كشور حسابی مشهور است. این چای را به خاطر تقویت حافظه درست می كنند. این چای هم در ارتفاعات رشد می كند و از خانواده نعناع به حساب می آید. حتی گل های این گیاه در طیف های آبی تا صورتی تغییر می كنند.

برای دم كردن چای كوهی، می‌توانید از برگ‌ها، ساقه و گل‌های آن استفاده كنید. حدود چند سانتی‌متر از برگ یا ساقه‌های تازهٔ این گیاه را به‌مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در آب جوش قرار دهید و بگذارید دم بكشد. البته اگر برگ‌های این گیاه به‌شكل خشك‌شده بود، حدود ۲ قاشق غذاخوری از آن را در ۱,۵ فنجان آب جوش بریزید و در ظرف را ببندید و بگذارید به‌مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه دم بكشد. سپس چای را از صافی رد كنید و آن را بنوشید. می‌توانید این چای را همراه با عسل، شیر یا لیموترش مصرف كنید.

می‌توانید این چای را صبح‌ها هنگام صبحانه یا شب‌ها همراه با زیتون، پنیر فتا یا نان بنوشید.این نوع چای معمولا در خواروبارفروشی، داروخانه‌های گیاهی و عطاری‌ها به فروش می‌رسد. همچنین می‌توانید چای كوهی را خودتان بچینید و در خانه خشك كرده و نگهداری كنید.

چای سرد یا آیس تی

۱۰ ژوئن (۲۱ خرداد) روز جهانی چای سرد، یخ چای یا iced tea نام گذاری شده است. این نوشیدنی خنك و احیانا یخ كه در بیشتر كشورهای جهان به ویژه كشورهای شرق آسیا از جمله نوشیدنی‌ های سنتی و محبوب محسوب می‌ شود، مناسب روزهای گرم سال است و هواداران زیادی هم دارد. چای سرد در سال ۱۹۰۴ وارد تاریخچه چای در جهان شد. داستان این ورود هم چنین روایت شده است: «یك تاجر آمریكایی چای كه می خواست با طعم چای وارداتی‌ خود، مشتری‌ های نمایشگاهش را شگفت‌ زده كند، به خاطر آب و هوای گرم ایالت میسوری در آن فصل از سال می‌ ترسید كسی از محصولاتش استقبال نكند. به همین دلیل از یك بستنی فروش در همان نزدیكی یخ قرض گرفت و در لیوان چای انداخت كه اتفاقا مشتری ها هم حسابی خوششان آمد.»

به این ترتیب چای سرد یا «آیس تی» وارد تاریخچه نوشیدنی چای در جهان شد و حالا ۸۰ درصد چای مورد استفاده آمریكایی‌ ها را همین آیس تی تشكیل می‌ دهد. این نوشیدنی به قدری مشهور و محبوب است كه در بعضی از ایالت های آمریكا، همراه با اكثر وعده های غذایی سرو می شود. برخی مواقع هم به آن شكر و لیمو اضافه می كنند.آیس تی را معمولا با انواع میوه و مركبات و چای كیسه‌ ای تهیه می‌ كنند. آیس تی لیمو، آیس تی هلو، آیس تی چای سبز و آیس تی توت از جمله پرطرفدارترین و مفیدترین انواع چای سبز در كل دنیا محسوب می‌ شوند.

چای انگلیسی

در مورد ورود چای به انگلیس، حرف و حدیث زیاد است. ولی خب این نوشیدنی، در ابتدا مخصوص اشراف و شاهزاده ها بود. معمولا چای را در ظرف ها و كاسه های چینی سرو می كردند و در كنار آن هم شكر می گذاشتند. بعدها فنجان، جای كاسه را گرفت و نوشیدن چای هم به یك عادت برای كل مردم این كشور تبدیل شد. پای چای كه به كافی شاپ ها باز شد، سر در عموم این مكان ها را یك جمله تبلیغی برای چای می نوشتند: «بدن خود را پر انرژی كنید و از پیری در امان بمانید». به هر حال تا قبل از آن چای نماد اشرافی گری بود و چنین تبلیغی هم طبیعی به نظر می رسید.امروزه چای انگلیسی تركیبی از چای سیاه، شیر و ادویه های مخصوص و خوش عطر است كه به صورت گرم سرو می شود. در كنار چای انگلیسی هم قند یا شكر سرو می شود. چای انگلیسی یكی از پر طرفدارترین انواع چای در جهان است كه در مناسبت های مجلسی هم سرو می شود.

برای تهیه چای به سبك انگلیسی چند روش وجود دارد. اما به طور معمول مواد زیر برای چهار نفر لازم خواهند بود:

شیر پرچرب ۲ پیمانه
چای سیاه به نقدار لازم
زنجبیل ۱ تكه كوچك
آب به اندازه شیر
دو تكه چوب دارچین، فلفل سیاه
هل دانه میخك
اگر بخواهیم چای انگلیسی را با ادویه و شیر درست كنیم ابتدا باید فلفل، هل و میخك را خوب بكوبیم تا خرد شوند. سپس این مواد را با آب، شیر، دارچین و زنجبیل تركیب نماییم و روی حرارت بگذاریم تا جوش بیاید. بعد از جوش آمدن حدود ۳۰ ثانیه صبر می كنیم و پس از آن ظرف خود را از روی حرارت بر می داریم. حالا وقت آن رسیده كه چای را اضافه كنیم. توجه كنید كه می توانید با چای كیسه ای هم اینكار را انجام دهید. بعد از اضافه كردن چای درب ظرف را می گذاریم و تا دم كشیدن آن (حدود ده دقیقه) صبر می كنیم. پس از آن چای آماده شده خود را از صافی عبور می دهیم تا آماده نوشیدن شود. در ادویه های استفاده شده می توانید برخی را كم و برخی دیگر را اضافه كنید مثلا بعضی افراد در چای انگلیسی از زیره سبز و سیاه هم استفاده می كنند.

چای سفید

چای سفید در درجه اول از زمان های دور در چین و بیشتر در استان فوجیان برداشت شده است. اما اخیراً در نپال شرقی، تایوان، تایلند، گاله (سریلانكا جنوبی) و شمال شرقی هند هم تولید و كشت می شود. در حال حاضر هیچ تعریف كلی پذیرفته شده ای از چای سفید وجود ندارد و توافق بین المللی بسیار كمی در مورد این مسئله وجود دارد. بعضی از منابع این اصطلاح را برای چای خشك شده و بدون هیچگونه فرآوری اضافی به كار می برند. برخی به چای تهیه شده از جوانه ها و برگهای نارس چای كه اندكی قبل از باز شدن كامل جوانه ها چیده شده و در معرض آفتاب طبیعی خشك می شوند چای سفید می گویند.

در حالی كه سایر موارد شامل جوانه های چای و برگهای بسیار جوان است كه قبل از خشك شدن بخارپز شده یا حرارت دیده اند. چای سفید نه بو داده می شود و نه رول می شود و به همین خاطر اكسیده نشده و كمترین فراوری روی آن انجام شده است. در نتیجه طعم آن “سبك تر” از بیشتر چای های سیاه و سبز یا سنتی است. علی رغم نام آن، دم كرده چای سفید زرد كم رنگ است. انواع مختلف چای سفید عبارتند از: چای سوزن نقره ای، بای مادان، چای سفید برداشت میمون و چای سفید دارجیلینگ.

چای سفید، مانند چای سیاه و سبز، از گیاه Camellia sinensis تهیه می شود (بوته همیشه سبز چینی و هندی) و حاوی پلی فنول ها است. مجموعه ای از عناصر گیاهی كه تصور می شود مسئول خواص مفید چای بر سلامتی هستند. انواع چای سفید دارای مقادیر مختلف كاتچین، دسته ای از پلی فنول ها هستند و دامنه كلی غلظت آن با چای سبز همپوشانی دارد و شبیه آن است. این مسئله ممكن است به دلیل تنوع گیاه چای كه چای از آن چیده شده است، روش كشت و روش فرآوری چای باشد.

طبیعت چای سفید سرد و خشك می باشد. چای سفید حاوی مقادیر بالای آنتی اكسیدان ها، پلی فنول ها، كاتچین، تانن و فلوراید است.این محصول به طور عمده در چین برداشت می شود اما در سایر مناطق مانند تایلند، هند، تایوان و نپال هم تولید می شود.

انواع چای سفید

انواع مختلفی از چای سفید وجود دارد كه براساس بخشی از برگ ها كه برای تهیه آن استفاده می شوند و همچنین طعم و كیفیت محصول نهایی با هم متفاوت هستند؛

سیلور نودل یا سوزن نقره ای (یونگ ژن)
وایت پیونی (بای مو دان)
ژانگ می
فوجیان نیو كرافت (دابی چا)
شو می
از همه ی این ها، چای سفید سیلور نودل (دارای عطر و طعم شیرین و بوی میوه ای) و وایت پیونی (دارای عطر و طعم ملایم و بوی خاك) رایج تر هستند و كیفیت بالاتری دارند.

تفاوت چای سفید با چای سبز و چای سیاه

چای سفید مانند چای سبز حاوی مقادیر بالای پلی فنول ها، آنتی اكسیدان ها و فلاونوئید هاست.
چای سفید زودتر از چای سبز و سیاه چیده می شود و پردازشی بر روی آن انجام نمی شود یعنی فرآیند اكسایش بر روی آن صورت نگرفته است.
چای سفید مزه ای ملایم و شیرین دارد و به رنگ زرد كم رنگ دیده می شود، چای سبز مزه ای ملایم و زمینی دارد و به رنگ سبز كم رنگ دیده می شود و چای سیاه دارای عطر و طعم قوی تر و تلخ تر بوده و به رنگ قرمز دیده می شود.
محتوای كافئین چای سفید كم تر از انواع دیگر چای ها از جمله چای سیاه و چای سبز است.

میزان مصرف روزانه چای سفید
برای بهترین نتایج، تا ۳ فنجان چای سفید در روز استفاده كنید.

بهترین زمان خوردن چای سفید
گفته می شود كه بهتر است چای سفید را هر بار پس از وعده های غذایی بنوشید فقط به یاد داشته باشید كه این چای را نباید قبل از خواب نوشید چون كافئین آن می تواند باعث بی خوابی شود.

همان طور كه گفتیم، انواع چای در جهان با برندها و آداب مختلف سرو می شود اما خود گیاه چای یكی است و در گذر زمان و با توجه و فرهنگ و ذائقه ملل مختلف، طرز تهیه و سرو متفاوتی دارد. در كنار همه این ها باید بدانید كه هر چند چای، از هر نوعی كه استفاده می كنید، خواص مفیدی دارد ولی در مصرف آن هرگز زیاده روی نكنید.