موزه عمارت باغ امیر سمنان ،در یكی از بناهای زیبا و دیدنی شهر سمنان، عمارت باغ امیر واقع شده است كه قدمت آن به اواخر حكومت قاجاریه برمی‌گردد. این بنا بین سال‌های ۱۲۷۵ تا ۱۲۸۵ توسط استاد معمار باشی و به دستور و هزینه صاحب بنا حاج میرزا آقا فامیلی احداث شده است. حاج میرزا آقا از تجار و معتمدین و خیرین به نام سمنان بوده، كه نقش مهمی را در شكوفایی اقتصاد شهر ایفا كرده است. از مهم‌ترین كارهای وی می‌توان به واگذاری زمین و سرمایه برای احداث كارخانه ریسمان‌ریسی سمنان به حاج علینقی كاشانی (پدربزرگ دكتر ظریف وزیر امور خارجه) اشاره كرد.
عمارت و باغ امیر كه به‌تبع معماری صفوی ساخته شده است در متراژی به وسعت ۳۵۰۰ مترمربع قرار دارد و دارای دو باغ و دو منزل مسكونی بوده و از لحاظ فرهنگی به سه دسته فضا شامل فضاهای عمومی، خصوصی و نیمه‌خصوصی تقسیم می‌شود. این عمارت دارای دو طبقه شامل همكف و زیرزمین به همراه یك باغچه در ضلع غربی و باغی نسبتاً بزرگ در ضلع جنوبی است كه حریم باغچه و باغ به‌وسیله جداره‌ای با تزئینات زیبا و منحصربه‌فرد از هم تفكیك شده‌اند. در داخل حیاط غربی شاهد ستون‌های بلند و متعددی هستیم كه همگی دارای تزئینات گچی زیبا و چشم‌نوازی هستند.
از نظر تاریخی و اجتماعی می‌توان گفت كه این بنا در طول تاریخ محل آمد و شد و استقرار پادشاهان، سیاستمداران، علما و افراد مختلفی بوده است كه از جمله می‌توان به محل جلسات سران مشروطه سمنان (۱۲۸۵ خورشیدی)، تردد احمد قوام قبل از نخست‌وزیری (۱۳۰۰ خورشیدی)، تردد كلنل محمدتقی خان پسیان (۱۳۰۰ خورشیدی)، تردد و بیتوته رضاشاه (۱۳۱۷خورشیدی)، پایگاه و محل استقرار افسران ارتش روس بین سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۶ خورشیدی، تردد احمد قوام بعد از نخست‌وزیری (۱۳۳۱ خورشیدی)، محل تشكیل جلسات مذهبی علیه حكومت وقت توسط علامه حائری و تفرجگاه مردم سمنان در ایام عید و به خصوص ۱۳ نوروز اشاره كرد.
ین بنا در سال ۱۳۹۳ از سوی شهرداری سمنان به سرمایه‌گذار بخش خصوصی واگذار شد و پس از مرمت و بازسازی توسط سرمایه‌گذار، فاز اول مجموعه در قالب موزه تاریخ صدساله سمنان در۲۷ اسفندماه ۱۳۹۴ افتتاح شد. این مجموعه هم‌اكنون دارای یك موزه و كافی‌شاپ است.
این موزه خصوصی دارای چندین بخش از جمله چاپ، رادیو، تلفن، مخابرات، آب و… است.
بخش چاپ
در این بخش دستگاه چاپی به نام «لترپرس» كه ساخت آلمان است به معرض نمایش گذاشته شده است. این دستگاه، اولین و قدیمی‌ترین دستگاه چاپ سمنان بوده كه تاریخ ساخت آن ۱۹۳۱ میلادی برابر با ۱۳۰۹ خورشیدی است. علاوه بر دستگاه چاپ تعداد زیادی گراور و كلیشه نیز در معرض دید عموم قرار گرفته است. این دستگاه به همراه یك گارسه حروف و تعدادی كلیشه توسط حاج عباس مشیری به موزه اهدا شده است.
بخش رادیو
در این بخش بازدیدكنندگان با تعداد زیادی رادیو لامپی و قدیمی از جمله رادیو نفتی، رادیو سكه‌ای و رادیویی كه مردم حوادث جنگ جهانی دوم را از طریق آن گوش می‌كردند آشنا می‌شوند. این مجموعه زیبا و دیدنی شامل رادیوها با برندهای مختلف است كه توسط كشورهای متعدد ساخته شده و در طی سالیان متمادی پیام‌آور شادی، اخبار، حوادث و… برای مردم سمنان بوده است.
بخش تلفن و مخابرات
در این بخش بیش از ۳۵ دستگاه تلفن با برندهای متعدد و مختلف اعم از دستگاه مورس، تلفن‌های هندلی و تلفن‌های قدیمی، تلفن صحرایی و جنگی كه در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار می‌گرفته و اولین دستگاه تلفكس كه در سمنان موجود بوده به چشم می‌خورد.
بخش آب
در این بخش چندین تلمبه آب كه در گذشته‌های دور در سمنان مورد استفاده قرار می‌گرفته، بزرگ‌ترین سند و وقف‌نامه آب سمنان به طول ۶ متر و شیرهای آب قدیمی و ساعت آبی به نمایش گذاشته شده است.
اتاق نشیمن
در این اتاق عناصر و المان‌هایی از قبیل كرسی، رادیو، یخچال نفتی، سماور زغالی و ماكت زن و مرد و… قرار گرفته است.
بخش اسناد
در این بخش بیش از ۱۰۰ سند قدیمی از اواخر قاجاریه تا دوره معاصر در معرض دید بازدیدكنندگان قرار دارد. اسنادی شامل كوپن آذوقه مربوط به جنگ جهانی اول و دوم، اولین قرارداد تجاری سمنان با دولت روسیه، برگه تعرفه انتخابات مجلس سنا و شورای ملی مربوط به سال ۱۳۳۱، بروشور تبلیغاتی دكتر روحانی زمانی كه كاندیدای نمایندگی مردم سمنان بوده است و…
بخش سینما و عكس
در این بخش دستگاه‌های پروژكتور ۳۵.۱۶، و ۸ میلی‌متری و چندین مدل دستگاه آگراندیسمان، دوربین فیلم‌برداری و عكاسی قدیمی، دستگاه‌های متعدد اسلاید و عكس‌هایی قدیمی و…به معرض نمایش گذاشته شده است.
بخش موسیقی
در این بخش ابزار و ادواتی كه به پخش موسیقی می‌پرداختند، از قبیل نخستین دستگاه پخش موسیقی در دنیا با صفحات پولیفون، دستگاه موزیكال قاجاری متعلق به دوران حكومت مظفرالدین شاه، فونوگراف كه توسط كمپانی ادیسون در سال ۱۸۹۸ ساخته شده است. گرامافون، گرام، ریل، دك و… نگهداری می‌شود.
بخش مطبخ
در این بخش المان‌ها و عناصری همچون سنگ آسیاب دستی، هاون سنگی، قپان، وسایل اوزان، تنورپخت نان و…قرار گرفته است.
علاوه بر بخش‌های عنوان شده بازدیدكنندگان با مجموعه‌هایی از جمله مجموعه ابزار سلمانی، خطاطی، حجامت و دستگاه بستنی‌ساز مربوط به یك قرن پیش، ساعت ورود و خروج مربوط به ۸۰ سال قبل، ساعت روز كوك، هفته كوك، ماه كوك و سال كوك، ساعت اره‌ای متعلق به سال ۱۷۵۰ میلادی، ساعت كوكو، ساعت گلابی، اتوی نفتی، ست كامل لباس شهربانی قدیم، كوچك‌ترین چرخ خیاطی برای كمپانی سینگر و اشیا و ابزارهایی كه از تجاوز ارتش سرخ در سمنان كه حد فاصل سال‌های۱۳۲۰ تا ۱۳۲۶ باقی مانده است، در معرض نمایش قرار گرفته است.
