از جمله آثار شاخص موجود در اهواز می توان بنای تاریخی معین التجار را نام برد این بنا مربوط به دوره قاجاریه زمان پادشاهی ناصر الدین شاه بوده و یكی از یادگارهای بازمانده از شهر قدیم اهواز است. پس از اعطای امتیاز كشتی رانی در رودخانه كارون به دولت انگلیس (سال ۱۲۶۶ش) یكی از تجار ایرانی نیز كه از این امتیاز برخوردار شد. حاج معین بوشهری معروف به معین التجار از تجار شهر بوشهر بود كه در ابتدای تاسیس بندر ناصری وارد شهر اهواز شد.
بنای معین التجار مربوط به دوره قاجار است و در اهواز، خیابان ۲۴ متری، خیابان كاوه غربی، نبش اول واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۰ آبان ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۵۸ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.این كاروانسرا كنارپل سفید و در بافت قدیمی اهواز قرار گرفته است و در دوره قاجار كه كار كشتیرانی تجاری در رودكارون از خرمشهر به اهواز و بالعكس رونق یافته ، شخصی به نام معین التجار كه یك بازرگان سر شناس بوشهری بود این كاروانسرا و ساباط را با همكاری شخصی به نام محمد حسن خان سعدوالدوله بنا نمود . ناصرالدین شاه قاجار در سال۱۳۰۶هجری قمری به منظور پیشرفت كار بازرگانی ، كارون جنوبی را كه از اهواز تا به دریا راه داشت برای كشتی رانی بیگانگان آزاد ساخت .
بنای تاریخی معین التجار، یكی از بناهای ارزشمند بافت قدیم اهواز، سرای بازرگان سر شناس بوشهری حاج محمد تقی معین التجاراست كه در دوره قاجاریه با همكاری محمد حسن خان سعدوالدوله در ساحل رودخانه كارون بنا شد.معین تاجر بوشهری در ابتدای شكل گیری بندر ناصریه وارد شهر اهواز می شود و در ساحل رود كارون دفتر كار خود را تاسیس كرده در كنارآن حمام، بازار، باغ و مسجدی احداث می نماید كه این مسجد از كنار رودخانه تا حدود ) خیابان كاوه و بیمارستان امام« ره »بیمارستان جندی شاپور(امتداد می یافته است.تاجر بوشهری با ساخت این سرا و كشیدن یك رشته خط آهن از كنار رودخانه تا محل مسجد حاج رئیس )معروف به مسجد سر سچه( مال التجاره ای را كه از خرمشهـر به وسیله كشتی به بنــدرگاه اهـواز وارد می شود با واگن های اسب كش تا این محل انتقال می داد و سپس با استفاده از خط آهن شركت نفت تا محل اهوازقدیم حمل كرده و در آنجا پس از تخلیه به وسیله كشتی به محلی به نام شلیلـی در سه فرسنگــی شــوشتــر می رساند.از سال۱۳۰۷ تا سال ۱۳۳۲ كشتـی های تجــاری بــار خود را در سرای تاجر بوشهری تخلیه می كردند.تا چند سال قبل سرا به صورت غرفه-غرفه و یا به عنوان انبار مورد استفاده قرار می گرفت تا اینكه در سال ۱۳۷۴ براثرآتش سوزی بخش اعظم آن از بین رفت و بیشتر ستونها و سقف دچار آسیب دیدگی شدید شد.
حاج محمدبوشهری ملقب به معین التجار و مشهور به حاج محمد دهدشتی در سال ۱۲۳۸ شمسی در بندر بوشهر متولد شد. پدرش حاج محمدرحیم دهدشتی از تجار و اعیان بوشهر اصالتاْ از اهالی شهرستان كهگیلویه بود كه به دلیل فقر و تنگدستی از دهدشت راهی بوشهر می شود و درآنجا ابتدا حجره ای راه اندازی می كند ولی در انتها از تجار برجسته جنوب كشور می شود. پس از مدتی حاج محمدرحیم و پسرش محمد ورشكست شدند و كشور را به قصد عراق ترك می كنند و در شهر نجف اقامت و مدتی در حرم حضرت علی(ع) كفشداری زوار را برعهده می گیرند آنها پس از مدتی به بوشهر باز می گردند و در حجره ملك التجار كه شوهر عمه حاج محمدبود اقامت و بار دیگر در حالی كه معین التجار ۲۸ ساله بود یعنی در سال۱۲۶۶ شمسی به بغداد می رود و كار تجارت و بازرگانی وی گسترش می یابد. معین التجار با آگاهی از فوت شوهر عمه اش ملك التجار راهی بوشهر می شود و با زرنگی و مصالحه وارث ۴۰۰هزار روپیه می شود. او كه در دوران مشروطه از تجار برجسته ایران بود امتیاز چندین معدن را بدست آورد.او در سال ۱۸۹۰ امتیاز كمپانی ناصری را كه یك شركت كشتیرانی در كارون بود را بدست آورد. همچنین او موظف به تاسیس كاروانسرا – اسكله و راه شوسه و مغازه بین اسكله تا شوشتر شد و حمل و نقل كالا و كشیدن خط راه آهن بین بندر ناصری(اهواز) تا شوشتر به كمپانی وی واگذار شد.وی با برادران« لینچ» همكاری نزدیكی داشت. آنها در صدور و فروش خاك قرمز- اكسید سنگ و … با هم همكاری می كردند. معین التجار وقتی راهی تهران شد ۳۰ هزار متر باغ لاله زاردر حوالی خیابان سعدی خریداری كرد و چندین عمارت باشكوه درآنجا بنا نهاد.
او نماینده مردم بوشهر در مجلس شورا بود و با آیت الله مدرس همكاری نزدیكی داشت و در مبارزه با قرارداد۱۹۱۹ وثوق الدوله با انگلیس نقش موثری داشت. وثوق الدوله برای مجازات و تحقق قرارداد خود اقدام به تبعید مخالفین كرد كه در همین راستاپنج نفر از رجال برجسته كشور را به كاشان تبعید كرد آنها عبارت بودند از:حاج محمد دهدشتی( معین التجار بوشهری)-محتشم السلطنه-مستشارالدوله- ممتاز الدوله و ممتاز الملك آنها ۸ ماه در تبعید بودند تا اینكه مشیرالدوله به جای وثوق الدوله سكان دولت را دست گرفت.البته رجال برجسته و مخصوصاْ تجار در مخالفت یا موافقت با دولتها و در نهایت شكل گیری پهلوی نقش موثری داشتند. همزمان با نخست وزیری رضا شاه در منزل معین التجار جشن و شادمانی برپا شد و وی خطبه و اشعاری در مدح سردار سپه قرائت كرد.رضاشاه از تجار برای همراهی خویش در سركوب عشایر نیز نهایت بهره را برد بطوریكه می توان ردپای حاج محمد دهدشتی(معین التجار) را در سركوب قیام عشایر جنوب ملاحظه كرد او داعیه مالكیت دشت سرسبز ممسنی و مناطق كهگیلویه و بویراحمد را داشت.البته معین التجار كار لوله كشی به حرم مطهر حضرت علی(ع) را ۲۰ سال پیش از لوله كشی تهران به پایان رساندوی در سال ۱۳۱۲ در تهران فوت نمود.
نحوه دسترسی به بنای تاریخی معین التجار
آدرس :استان خوزستان، اهواز، خیابان ۲۴ متری، خیابان كاوه غربی، نبش اول
