گنبد الله وردیخان مشهد در شمال شرقیحرم مطهر امام رضا (ع) و در مشرق رواق توحیدخانه واقع شده و به شكل یك كثیر الاضلاع را دارد . در مجموعه عظیم رواق های حرم مطهر، هم از حیث قدمت و هم به لحاظ طرح و تركیب، از ویژگی ممتازی برخوردار بوده و از جالب ترین و با شكوه ترین رواق های آستان قدس رضوی است. در ضمن گنبد الله وردی خان ، گنبدی مسی می باشد .
رواق گنبد الله وردیخان
ساختمان رواق گنبد الله وردیخان به جهت معماری و دقت و ظرافت در كاشی كاری و مقرنس سازی، از شاهكارهای مسلم به شمار می آید. مساحت رواق با محاسبه فضاهای جانبی، حدود ۱۷۱ متر مربع است. در جای جای این بنای معنوی، كتیبه های فراوانی از آیات و احادیث به چشم می خورد. بر گرداگرد این رواق، تاریخ ولادت و شهادت امامان معصوم علیهم السلام به همراه بعضی از احادیث معتبر مكتوب شده است. بانی رواق، الله وردیخان، یكی از رجال خوش نام عصر صفویه است. مدفن او نیز در وسط یكی از صفه های جنوبی رواق است.بنای رواق در سال ۱۰۱۳ ه.ق آغاز و در سال ۱۰۲۱ به پایان رسید. یك سال پس از اتمام رواق، الله وردیخان در شیراز در گذشت و به امر شاه عباس، جنازه اش را به مشهد حمل و در زیر صفه جنوبی این بنا به خاك سپردند.
رواق الله وردی خان از طرف شمال به صحن كهنه و از شرق به دارالضیافه، از جنوب به رواق دارالسعاده و از غرب نیز به رواق حاتم خانی مربوط می شود.
الله وردیخان
الله وردی خان یكی از چهره های بسیار ممتاز دوران سلطنت شاه عباس صفوی بود و از جمله مقام مهمی كه توانست بدست آورد، می توان به فرماندهی سپاه و ارتش در زمان شاه عباس اشاره نمود. در بسیاری از كتاب های تاریخی ، نام پرآوازه او را آورده اند و از وی به عنوان یكی از سرداران نامی و فداكار و كاردان شاه عباس نام برده اند. او در ابتدا ارمنی و از مردم گرجستان بوده است، سپس و در جوانی به غلامی فروخته شده و پس از آن كه چند بار از مولایی به مولای دیگر منتقل می گردد، سرانجام به خدمت شاه طهماسب اول در می آید و در ردیف غلامان وی قرار می گیرد. او در همین هنگام است كه دین اسلام را می پذیرد و مسلمان می شود و چون جوانی صدیق، فداكار و عاقل بوده، از همان دوران به مرتبه ریاست و سرداری غلامان خاص شاه ، ارتقا مقام پیدا می كند.
گنبد الله وردیخان توسط خود الله وردیخان ساخته شده است. این بنا بصورت هشت گوش است و سقف بسیار مجلل و باشكوهی دارد كه نگاه بینندگان را به سمت خود می كشاند. سقف خارجی این بنا از نظر استحكام و محافظت با خشت های مسی پوشانده شده است. بنای فوق از حیث كاشی كاری فوق العاده نفیس و ممتاز است و یكی از زیباترین شاهكارهای هنری آستان قدس رضوی می باشد.گنبد الله وردیخان مشهد توسط الله وردیخان كه از سرداران زمان شاه عباس بوده ساخته شده است. این بنا بصورت هشت ضلعی و هشت صفه است. گنبد الله وردیخان از حیث كاشیكاری فوق العاده نفیس و ممتاز است و یكی از زیباترین شاهكارهای هنری آستان قدس رضوی می باشد.
سقف خارجی گنبد الله وردیخان از نظر استحكام و محافظت با خشت های مسی پوشانده شده است. الله وردیخان در سال ۱۰۲۱ هـ.ق در شیراز فوت كرد و جنازه او را به مشهد منتقل كردند و در زیر صفه جنوبی همین گنبد كه خودش ساخته بود دفن كردند. مقبره الله وردیخان در توحید خانه حرم مطهر كه در شمال حرم بین رواق پشت سر و صحن عتیق می باشد، قرار دارد.
ساختمان رواق گنبد الله وردیخان به لحاظ معماری و ظرافت در كاشی كاری و مقرنس سازی، از شاهكارهای مسلم به شمار می آید. مساحت رواق گنبد الله وردیخان با محاسبه فضاهای جانبی، حدود ۱۷۱ متر مربع است. در تمام جای این بنای معنوی، كتیبه های فراوانی از آیات و احادیث به چشم می‌خورد. دور تا دور این رواق، تاریخ ولادت و شهادت امامان معصوم (ع) به همراه بعضی از احادیث معتبر مكتوب شده است. بنای رواق گنبد الله وردیخان در سال ۱۰۱۳ هـ.ق آغاز و در سال ۱۰۲۱ به پایان رسید.
