روستای ژیوار یكی از زیباترین و درعین حالت جالب ترین روستاهی ایران است كه در طرف شرق اورامان تخت و در كنار شمالی روستاهای بلبر و سلین قرار دارد این روستا در میان كو ه های كوهسالان و شاهو و درویان محصور شده و دارای دامنه های سرسبز و رنگین و مناظر طبیعی زیبا وجالبی است.ژیوار دارای دو معنی متفاوت است:۱.جایگاه زندگی(در گویش محلی) ۲.زنده(كردی)ژیوار از كلمه ژیو به معنی زندگی یا همان ژیان در كردی گرفته شده است اما در فرهنگ لغت به هر دومعنی كاربرد دارد.
اما توصیف ژیوار:
در جنوب روستای ژیوار به ترتیب رودخانه سیروان- محله چكن وجود دارد.
رودخانه سیروان رودخانه ای است كه از سر چشمه های نامی كوهسالان و درویان- بل چمه سرچشمه می گیرد و از جنوب روستاهای مانند:بلبر-ژیوار-سلین-نوین-كلجی-ناو-كوسه هجیج و…..گذشته و در نهایت به عراق و منطق داریان می رود. دو سد عظیم در حال احداث بر روی این رود خانه وجود داردكه یكی از آنها سد داریان و دیگری سد ژیوار-بلبر می باشد كه در بین كوههای سرو برزی(كوهسالان)و درویان در حال احداث است این رودخانه در زمستان دارای آب زیادی است ولی در بهار و تابستان به علت تعدیل دما مقداری از اب رودخانه كاسته شده و جایگاه بسیار عالی برای شنا كردن می باشد.از جمله جایگاه شنا كه در رود وجود دارد میتوان به مرو چلمه-سولاوه-گمو قالاوا-ویرری-اسپدم-گمه وله سرینه-گمه وله وارین-هانه ك له-گمو باغچلاـگمو كله ای و….می باشد كه اغلب افراد در تابستان برای ماهی گیری و شنا به این رودخانه می رونند و در انجا حدود ۵ تا ۶ ساعت مشغول ماهی گیری و شنا هستند.
چكن:
چكن شامل دو بخش است كه در میان یك دره قرار دارد
چكن وارینه بخش ابتدای چكن است كه دارای باغ های انار -سبزی و هرچیزی كه دل شما بخواهد حتی توت فرنگی و سیب و پرتقال در آن موجود است. تعدادی از خانوار های روستای ژیوار به علت آبیاری و از روی علایق و رسومات قبلی به سر باغ ها آمده اند تا هم بتوانند در كنار باغ های خود نشسته و هم با استفاده از محصول و درآمد باغ ها تامین معاش كنند.در ضمن این بخش از چكن در كنار رودخانه است و مردم بدون هیچ دغدغه ای از كمبود آب از این رود برای آبیاری باغات خود استفاده می كنند.
اما در ادامه چكن وارینه به چكن سرینه(بالایی)می رسیم كه یكی از محلات روستای ژیوار می باشدو این محل نیز دارای باغات انار و …می باشد كه با آب كانی سر چمه آبیاری می شود.
اما در قسمت غربی روستا كوه ملگا به رزی دامنه نیجله و باغهای درو قل ته ونی و ملگای سه رو ته موله ای قرار داردكه زیباترین مناظر ژیوار در این قسمت موجود است.
در قسمت شمالی روستا دامنه ارتفاعات كوهسالان وجود دارد ژیوار دارای هوار های نامی و معروفی از جمله هانی لار -مرودل-خویسمله-عوالان(بیشتر مربوط به روستای بلبر)می باشد در راه این هوار ها مناظر طبیعی و زیبایی های بدون قابلیت توصیف وجود دارد كه مردم روستا به علت وابستگی به این مناظر همه روزهای تعطیلی را در كنار این مناظر سپری می كنند تا از زیبایی های هستی بهره ای ببرند مردم در ایام عید شروع به كوچ كردن و مهاجرت به هوار مرودل می كنند اما پس از گذشت ۲ ماه به طرف هه وار هانی لار رفته و ۵ماه بعدی را در این هوار به سر می برند مردمی كه به هوار خویسمله كوچ می كنند ۶ ماه تمام را در آنجا به سر می برند راه این روستاها در یك مسیری به نام هانه وه از هم جدا می شود به طوری كه می توان گفت هانه وه سه راه تقسیم بندی این هوار ها می باشد هه وار هانه و استراحت گاهی برای مردم روستا می باشد كه چایی و قلیانش جه فصلی هامن همیشه ای برپان همیشه ی گه رمه ن.
در قسمت شرقی روستا ادامه ارتاعات كوهسالان و منطق ویشه(دارای باغات انار -گردو و ..)كه در كنار رودخانه سیروان است و باغات دوول وجود داردكه به وسیله كانی چه مه آبیاری می شود.
در ادامه به بررسی محلات روستای ژیوار می پردازیم
ژیوار دارای ۷ محله است كه شامل:۱.او لاوه ۲.كراباد(كرآوا) ۳.نصار ۴.سرحوض ۵.چكن ۶.ملكوه ۷.بنگا
محله اولاوه:قدیمی ترین محله روستای ژیوار است كه در دامنه شمالی روستا قرار دارد و خانه های آن به صورت پلكانی بر روی هم قرار گرفته اند.این محله در دامنه كوه دربند جای دارد.
محله بنگا:در دامنه شمالی روستا قرار دارد. بنگا عامیانه است و معادل فارسی آن بن دگا یا همان هسته ده می باشد كه گویا هسته روستای ژیوار از این محله شروع شده است.
محله كراباد:در غرب روستا قرار دارد و در دامنه كوه ملگاو به رزی(خانه خودم در این محله واقع است.)
محله نصار:در طرف شرقی روستا قرار دارد كه باغات دول در دامنه شرقی تر این محله قرار دارد.
محله چكن:در دامنه جنوبی روستا قرار دارد.كه دارای باغات متوعی می باشد.(چكن پاییز غم)
محله ملكو:در دامنه جنوبی است این مخله به نحوه ی است كه كاملا رو به كل ژیوار و دامنه سرسبز كوهسالان قرار گرفته به طوری كه از لحاظ محیطی بهترین محله روستای ژیوار است.
محله سرحوض:در دامنه غربی روستا قرار دارد به طوری كه می توان گفت این محله با دارا بودن قدیمی ترین خانه در روستای ژیوار-این محله نیز یكی از قدیمی ترین محلات روستا می باشد.
موقعیت جغرافیایی:
روستای ژیوار در منطقه هورامان استان كردستان شهرستان سروآباد در جنوب كوههای كوسالان و در كنار رودخانه سیروان و در همسایگی شمالی روستاهای بلبر و سلین واقع شده است. روستا میان دره ای قرار دارد كه باغ ها و جنگلهای سرسبز بلوط حاشیۀ آن را فراگرفته است. تابستانهای گرم و معتدلی دارد و زمستانهای آن در بسیاری از سالها سرد می باشد.
راه ارتباطی:
روستا از نظر راههای ارتباطی دارای جاده شوشه ماشین رو است و هر گردشگری جهت بازدید و دیدن مناظر طبیعی و معماری زیبای روستا می تواند به روستا سفر نماید. بدلیل قرار گرفتن در فاصله بین شهرهای مریوان و پاوه شرایط سفر به این روستا در این سالها آسانتر صورت می گیرد. یعنی در روزهایی كه امكان تردد از جاده اورامان تخت ممكن نباشد با خیال راحت ( استفاده از ماشین شاسی بلند ) می توان مسیر پاوه را انتخاب نموده و به شهر دسترسی پیدا كرد.
پوشش های گیاهی حومه ی روستا:
۱- بلوط ۲- ون ۳- برالوو (آلبالوی وحشی) ۴- تایله ۵- چه قالی (بادام وحشی) ۶- گلابی ۷- ویكول (بیدل) ۸- شروی ۹- كه كه وی ۱۰- میله وی
تاریخ ورود رسانه و ارتباطات جمعی و موارد خاص:
رادیو : در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی توسط یك مهمان و دو سال بعد توسط عارف فرزند رمضان رادیو وارد روستا شده است.
جاده: در اثر پیگیری های منظم و فعالانه ای كه توسط امام جمعه وقت یعنی ماموستا حامد ادراكی، شورای اسلامی و جمعی از نیروهای مسلح بومی انجام گرفت سرانجام در پاییز ۱۳۶۴ هجری شمسی جاده ارتباطی روستا ساخته می شود.
اتومبیل : پاییز ۱۳۶۴.
تلویزیون : سال ۱۳۷۰ توسط حبیب الله اداك بعد توسط صابر اداك كه فقط روی آنتن بغداد كار می كرد. تلویزیون ذكر شده با موتور برق دیزلی كار می كرد. چندین خانوار نیز از موتورهای برق ذكر شده یك لامپ روشنایی داشتند.
روزنامه : در سال ۱۳۶۱ از طرف معلمان مدرسه روزنامه وارد روستا می شود اما فقط خود آنها مطالعه كرده و مورد استفاده قرار داده اند. تا این تاریخ هنوز كسی به شكل رسمی روزنامه در روستا به فروش نمی رسد امّا چند نفری اشتراكی با هفته نامه ها و روزنامه ها داردند كه با تأخیر چند روزه بدست آنها می رسد.
استعداد جاذبه های گردشگری روستا:
بافت پلكانی روستا و بناهای سنتی آن
تراكم باغ های انار، انگور و انجیر
مسیر رودخانه سیروان در نزدیكی روستا
دره دربند در وسط روستا
كوه مشهور و مرتفع كوسالان در شمال روستا
پوشاك و لباس محلی اهالی
مهمان نوازی مردم روستا
قرار گرفتن روستا در دره و حصار كوه های دیدنی و جنگل های سرسبز
استراحتگاه چشمه دیدنی و بسیار خنك (چه مه) چشمه ای كه تقریباً بیشتر باغ های روستا را آب می دهد.
كی حاضره یه شب تو جایی كه در بالا می بینید بخوابه …!
واقعاً لذت بخشه البته با تجهیزات كامل بری!
گیاهان خوشبو:
طبیعت نادر روستای ژیوار و كوسالان آن در طول فصول سال دارای گیاهان خوشبویی است كه استشمام بوی هر كدام از آنها شكری بر انسان در مقابل پروردگار را واجب می كند.
محرومیت ژیوار
روستای ژیوار یكی از زیباترین و منحصر بفردترین روستاهای ایران است . این روستا از توابع استان كردستان شهرستان سروآباد است .
از ویژگیهای بارز این روستا جاذبه‌های گردشگری و طبیعت زیبا و بافت پلكانی روستا میباشد كه دست كمی از ماسوله ندارد اما بخاطر محرومیت و نداشتن جاده آسفالت زیاد گردشگر ندارد و مهم ترین علت نداشتن گردشگر معرفی نشدن آن توسط مراكز زیربط میباشد.و اینكه تا بحال در میان مردم ایران و ایرانگردان محبوب جو مناسبی در مورد استان كردستان وجود نداشت ولی در حال حاضر خوشبختانه این سوء بر طرف شده و در تمام فصول مرتبا استان ما پذیرای گردشگران متعدد و خوب است .
رودخانه سیروان
یكی از جلوه‌های طبیعی ناحیه اورامان ، وجود دره‌های پر پیچ و خم و عمیق و رودبارهای متعدد میباشد. در پایه هر كوهی دره‌ای عمیق و رودباری زیبا قرار دارد . از مجموع آب این چشمه‌‌ها و رودبارها دو رودخانة سیروان و لیله تشكیل می‌شوند كه در نقطه‌ای به نام دروله در نزدیكی مرز ایران و عراق با هم تلاقی می‌نمایند. سیروان مهمترین و معروفترین رودخانه ناحیه اورامان میباشد و مسیر نسبتاً طولانی و پر پیچ و خمی دارد . این رودخانه در بخش غربی و شمال غربی اورامان قرار گرفته است . بخش اعظم آب رودخانه سیروان از چشمه‌‌های دامنه شرقی و غربی شاهو ، دامنه جنوبی و غربی كوسالان ، دامنه جنوبی دالانی و دامنه های آتشگاه و ماكوان تامین می‌گردد . به علت عرض كم امكان قایق رانی در سیروان وجود ندارد .سیروان منطقه اورامان را به دو بخش تقسیم نموده است و تنها راه ارتباطی مهم بین این دو بخش پل دوآب در حدود ۲۵ كیلومتری شمال غربی پاوه میباشد .در كناره شمالی سیروان مقبره سلطان اسحاق در نزدیكی روستای شیرخان واقع شده است . سیروان بعد از طی مسیری طولانی با رودخانه لیلی تلاقی پیدا كرده و وارد كردستان عراق می‌شود
