محله زعفرانیه تهران از گرانقیمت ترین و شناخته شده ترین محله های شمال شهر تهران است كه در منطقه شمیرانات واقع شده است . این منطقه به علت قرار گیری در كوهپایه آب و هوای مطبوع و كوهستانی دارد و از قدیم الایام جزء محبوبترین و پر طرفدارترین محله های تهران به شمار می رفته است .این محله از غرب با رودخانه ولنجك، از شرق با تجریش، از جنوب با خیابان ولیعصر و محمودیه و از شمال با ارتفاعات كلك‌چال همسایه است. محله زعفرانیه در ناحیه ۲ منطقه ۱ شهرداری تهران قرار دارد.
بافت محله زعفرانیه
محله زعفرانیه به دلیل داشتن قدمت طولانی كه دارد و همچنین بافت روستایش در گذشته، همچنان در بین برج‌ها و آپارتمان‌های بسیار لوكسش یك بافت قدیمی و سنتی هم به چشم می‌خورد. این محله از محلات بسیار خوش آب وهوای تهران به حساب می‌آید و طرفداران بسیاری دارد. علاوه بر آب‌و‌هوای خوب زعفرانیه چند موضوع دیگر باعث شهرت این محله شده است؛ یكی نزدیكی به مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد و دیگری سكونت بسیاری از سفیران كشورهای خارجی در این محله كه به دلیل تعدد سفارتخانه‌ها در این محله است.
علت نام گذاری محله زعفرانیه
در مورد نام‌گذاری این محله نظرات مختلفی وجود دارد، آن‌طور كه در منابع مختلف آمده است این محله پیش اینكه زعفرانیه نام بگیرد به علت قرار داشتن اداره برق در آن منطقه به نام برق بامداد بوده است، بسیاری بر این باورند كه در زمان قاجار به دلیل اینكه كاخ سعدآباد در این محله به رنگ زعفرانی بوده است، به مرور زمان توسط مردم به زعفرانیه تغییر نام داده است. در واقع در آن زمان هر كس قصد داست به این محله برود نشانی از زعفرانی بودن كاخ كه در آن دوران از بناهای مشهور منطقه بوده می‌داده است.
در روایت دیگری از زبان دكتر منوچهر ستوده ایرانشناس و تاریخ‌دان برجسته میخوانیم كه: اراضی زعفرانیه بخشوده محمد شاه قاجار به یكی از كنیزانش مشهور به زعفران باجی بوده‌است. و تا دوران رضا شاه زمین‌های این منطقه به صورت بایر و بخش از آن كشتزار كشاورزان شمیرانی بوده است. سالهای پایانی حكومت محمدرضا پهلوی در زمین‌های آن منطقه گندم كشت می‌شده است. از طرف دیگر با كمك شوكت الملك پنجاه من پیاز زعفران در سعد آباد كاشتند، كه خوب به عمل آمد، و این كشت زعفران هم نزدیك خیابان زعفرانیه بود، كه كم‌كم این خیابان به نام زعفرانیه خوانده شد.
خیابان های مهم محله زعفرانیه
زعفرانیه به اتوبان چمران دسترسی نسبتا خوبی دارد. از دسترسی‌های دیگر این محله امكان دسترسی به خیابان ولیعصر و شریعتی است. در مورد استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی بهتر است بدانید كه تاكسی‌های این محله در میدان تجریش و همینطور ولنجك حضور دارند. نزدیكترین ایستگاه مترو به این محله هم ایستگاه مترو تجریش است. بی‌آر‌تی‌های خیابان ولیعصر هم جهت استفاده عموم حضور دارند. در كل باید بدانید كه اگر قرار است به زعفرانیه بروید، در صورتیكه قرار است از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده كنید باید ابتدا به میدان تجریش بروید و از وسایل حمل و نقل عمومی به این مقصد استفاده كنید.
مراكز آموزشی و فرهنگی محله زعفرانیه
در زعفرانیه مدارس متعددی وجود دارد كه نیازهای آموزشی ساكنین را برطرف می‌كند، در زیر نام تعدادی از آنها آورده شده است:
دبستان غیردولتی دخترانه آفتاب آذرین واقع در خیابان فلاحی
متوسطه دوره دوم دولتی دخترانه سمیه
دبستان غیردولتی پسرانه سخت‌كوشان واقع در خیابان مقدس اردبیلی
مجتمع آموزشی دخترانه دولتی شهید صادقی واقع در خیابان نیاززاده
دبستان و راهنمایی بین‌المللی غیردولتی شهید مهدوی واقع در خیابان آصف
متوسطه دوره اول پسرانه دولتی هجرت واقع در خیابان آصف
در این محله آموزشگاه‌های زبان خارجی مانند آكادمی زبان‌های خارجی نوبل، مركز بین المللی زبان‌های خارجی كارینو، آموزشگاه زبان صبوحی و … وجود دارد. ضمن اینكه آموزشگاه‌های فرهنگی، هنری بسیاری در زعفرانیه فعالیت دارند و پاسخگوی نیاز ساكنین محله می‌باشند. برای مثال آموزشگاه تخصصی آشپزی هنركدبانو واقع در خیابان مقدس اردبیلی، آموزشگاه موسیقی سیمرغ نرسیده به سه راه زعفرانیه، آموزشگاه نقاشی مونالیزا جز این آموزشگاه‌ها هستند. همچنین دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دریایی در خیابان فلاحی، نرسیده به خیابان اعجازی (آصف) قرار گرفته است.
مراكز خرید محله زعفرانیه
شناخته‌شده‌ترین مركز تجاری زعفرانیه، مركز تجاری پالادیوم در خیابان مقدس اردبیلی هست. سایر مراكز تجاری این محله عبارتند از مجتمع تجارى بامیك كه بالاتر از خیابان اعجازی (آصف) واقع شده است، مجتمع تجاری پیرامید واقع در خیابان مقدس اردبیلی، مجتمع تجاری اداری میلان واقع در خیابان مقدس اردبیلی بین الف و ب، زعفرانیه پلازا هم در تقاطع زعفرانیه و آصف قرار گرفته است.
ساكنین زعفرانیه برای خرید میوه و تره‌بار می‌توانند به بازار میوه و تره‌بار الف واقع در خیابان مقدس اردبیلی مراجعه كنند.
مساجد و حسینیه های شاخص محله زعفرانیه
زعفرانیه دارای چند مسجد می‌باشد كه نام آنها در ادامه آورده شده است؛ مسجد محمودیه در كوچه شهید امیری ثوری، مسجد جامع ولنجك در انتهای خیابان اعجازی (آصف) و مسجد الزهرا در انتهای نیاززاده. نسبت به جمعیت این منطقه به نظر می‌رسد تعداد مساجد نسبت به سایر محلات كمتر است.
مراكز درمانی محله زعفرانیه
در این محله هیچ بیمارستانی وجود ندارد و ساكنین زعفرانیه باید از بیمارستان‌های نزدیك به محله استفاده كنند. بیمارستان شهدای تجریش یا بیمارستان نیكان اقدسیه از جمله این بیمارستان‌ها هستند. از درمانگاه‌های این محله میتوان به درمانگاه خیریه عمل واقع در خیابان اعجازی(آصف) و درمانگاه اسدآباد واقع در خیابان نیاززاده اشاره كرد. مركز اورژانس‌های اجتماعی در خیابان مقدس اردبیلی و خانه سلامت زعفرانیه واقع در خیابان فلاحی از دیگر مراكز درمانی این محله به حساب می‌آیند. تعداد داروخانه‌های محله زعفرانیه هم به اندازه كافی است كه از بین آنها میتوان به داروخانه دكتر شهبازی واقع در خیابان فلاحی، داروخانه دكتر نهروز در میدان اعجازی و داروخانه شبانه‌روزی صبای زعفرانیه … اشاره كرد. راستی در این محله یك بیمارستان تخصصی دامپزشكی وجود دارد كه نام آن همای زعفرانیه است.
مراكز مهم دولتی محله زعفرانیه
زعفرانیه تهران را شاید بتوان محله ای نامید كه بیشترین تعداد سفارت را دارد، از سفارت‌های واقع‌شده در این محله میتوان به سفارت یمن واقع در خیابان اعجازی (آصف)، سفارت غنا واقع در خیابان مقدس اردبیلی، سفارت برزیل واقع در خیابان سرلشگر فتاحی، سفارت ویتنام در خیابان اعجازی (آصف)، سفارت بلاروس در خیابان شهید طاهری اشاره كرد. از دیگر مراكز دولتی این محله هم میتوان فرمانداری شمیرانات واقع در ابتدای خیابان مقدس اردبیلی، دادسرای ویژه روحانیت واقع در خیابان مقدس اردبیلی را نام برد. بانك‌های مختلفی مانند بانك پارسیان، بانك پاسارگاد، بانك سامان، بانك صادرات، بانك شهر و … در زعفرانیه شعبه دارند. همچنین مراكزی هم مانند پلیس +۱۰ و دفاتر خدمات ارتباطی نیز در این محله فعالیت می‌كنند.
اماكن تفریحی و ورزشی محله زعفرانیه
شاخص‌ترین بخش این محله، مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد است كه در زمینی به مساحت حدود ۱۱۰ هكتار در انتهای خیابان طاهری قرار گرفته است. این مجموعه دارای حدود ۱۸۰ هكتار جنگل طبیعی، قنات، باغستان و چشمه‌سار و موزه و .. است. بناهای این مجموعه متعلق به دوره های قاجار و پهلوی می باشد. مجموعه فرهنی- تاریخی سعدآباد شامل چندین موزه بسیار دیدنی مانند موزه ظروف سلطنتی، موزه مردم شناسی، موزه فرشچیان و … است. همچنین كاخ‌های موجود در این مجموعه از زیباترین كاخ‌های كشور هستند كه از بین آنها میتوان به كاخ سبز، كاخ اختصاصی، كاخ موزه سفید، كاخ موزه آب و … اشاره كرد.
ضمنا از پارك‌های این محله میتوان به پارك ریحانه واقع در خیابان اعجازی (آصف)، پارك ولنجك واقع در ابتدای خیابان شهید اعجازی (آصف)، پارك كوهپایه واقع در انتهای خیابان نیاززاده، پارك ازغوان واقع در خیابان فلاحی ، پارك آصف واقع در خیابان علی حسینی و پارك تندرستی واقع در خیابان اعجازب (آصف) اشاره كرد.
