سرای مشهدی علی زنجان در امتداد راسته اصلی بازار بالا ی زنجان ساخته شده است .مجموعه بازار تاریخی زنجان به صورت یك خط مستقیم به عنوان بازار بالا و پایین به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شده است. بازار بالا قسمتی از بازار تاریخی زنجان است كه شامل بازار قیصریه، بازار بزازها، حجت الاسلام، امامزاده و عبدالعلی بیك و چندین سرا، مسجد، گرمابه و… است. ساخت بازار تاریخی زنجان بر اساس اسناد تاریخی در سال ۱۲۰۵ هجری قمری و در دوران آقا محمد خان قاجار آغاز شد و در سال ۱۲۱۳ هجری قمری در زمان حكومت فتحعلی شاه قاجار به بهره برداری رسید. این بازار در در قلب بافت قدیمی و مشرف به دروازه قلتوق (دروازه جنوبی شهر زنجان) قرار دارد.
سرای مشهدی علی متعلق به دوران قاجار است. از آن جا كه این سراها محل استقرار كاروان های تجاری از تمامی نقاط ایران بودند از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار بودند و از اجزای مهم بازار به شمار می رفتند. سرای مشهدی علی یكی از سراهای قدیمی بازار تاریخی زنجان است. در سرای مشهدی علی در گذشته فعالیت های تجاری خرید و فروش مواد غذایی انجام می شد اما امروزه در آن فرش دستباف و دست دوم خرید و فروش می شود و یكی از بازارهای های پر رونق و پر رفت آمد این شهر محسوب می شود. متاسفانه این بنا به دلیل عدم مرمت در طولانی مدت دچار فرسایش شدیدی شده بود كه در حال حاضر بعد از مدت بسیار زیادی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است.
حیاط شمالی و حیاط جنوبی سرای مشهدی علی نیاز مبرمی به اصلاح و مرمت دارد. سرای مشهدی علی به عنوان یكی از ۱۳ سرای اصلی بازار تاریخی زنجان، اخیرا مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. در فاز نخست این طرح، ستون های رواق ها، طاق ها، سردرب ورودی و كاشی كاری های كتیبه ها مرمت شده است. برای بام این سرا برنامه سبك سازی داشته اند. حال و هوای تاریخ قدیم را می توان در لا به لای این سرای زیبا دید و حس خوب آن علاقمندان به تاریخ را به سمت خود می كشاند.
معماری سرای مشهدی علی
سرای تاریخی مشهدی علی سه ورودی دارد كه دو ورودی آن به راسته داخلی بازار و ورودی دیگر به ضلع جنوبی بازار منتهی می شود. این سرا در امتداد راسته اصلی بازار بالا ساخته شده و دارای ۲۳ حجره و ۲ درب اصلی است. یكی از زیبایی های سرای مشهدی علی، كاشیكاری های متنوع و چشم نواز آن بوده است كه در حال حاضر تعداد اندكی از كاشی ها در سردرب حجره ها و طاق ها باقی مانده است.
سرای مشهدی علی یكی از سراهای قدیمی بازار تاریخی زنجان است. امروزه در سرای مشهدی علی فرش دستباف و دست دوم خرید و فروش و یكی از بازارهای های پر رونق و پر رفت آمد این شهر محسوب می شود. یكی از زیبایی های سرای مشهدی علی، كاشیكاری های متنوع و چشم نواز آن است.
سرای مشهدی علی به لحاظ تاریخی داری ارزش و اهمیت ویژه ای است همچنین در این مكان مبادله فرش دستبافت انجام می شود. در طول بازدید از بازار تاریخی زنجان بازدید از این سرا خالی از لطف نیست
