مراسم محرم در برغان بسیار دیدنی ست .برغان یكی از روستاهای هدف گردشگری استان البرز است كه در شهرستان ساوجبلاغ قرار گرفته و هرساله گردشگران زیادی از این روستا بازدید می كنند، گردشگری مذهبی در این روستا همچنان در محرم هم رونق دارد.برگزاری مراسم حجرهداران در اشتهارد، اعطای شال عزا به مداحان، برپایی مراسم تعزیه در روستا بَرغان و نخل گردانی یزدیها در كرج ازجمله آدابورسوم البرزیها در ایام محرم است. هنر تعزیه در ایران برای انتقال پیام و مفهوم عاشورا به نسلهای بعد، از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است.
ریشه تعزیه هنوز مشخص نشده است، اما گروهی در این خصوص میگویند؛ زمانی كه ایرانیها دین شیعه را پذیرفتند برای زنده نگهداشتن آدابورسوم و برای مقابله با تحریكات عثمانیها، برگزاری مراسمی با اسمهایی شبیهخوانی، پردهخوانی و محله خوانی آغازشده است.
برگزاری مراسم تعزیه و نمایش واقعه عاشورا از دیگر مراسمهایی است كه اغلب در شهرستانهای البرز به ویژه روستای برغان از توابع شهرستان ساوجبلاغ برگزار میشود.منطقه جغرافیایی البرز به بخشهای شرقی، غربی و مركزی تقسیمشده، استان البرز در بخش مركزی و جنوبی این منطقه جغرافیایی واقعشده است به همین دلیل و بهطور تقریبی آدابورسوم بین ما و دیگر استانهای واقع در این منطقه مشترك است. وجود اقوام مختلف در البرز آن را به نماد كوچكی از ایران، برای نمایش آداب و رسوم مختلف مردم سراسر كشور تبدیل كرده است. عاشورا در برغان رنگ و بوی دیگر دارد و خشت خشت این آبادی شاهد برگزاری مراسم مختلف برای زنده نگه داشتن واقعه كربلا است.
هر ساله مردم مراسم محرم در برغان را برگزار میكنند، اما از همه زندهتر برگزاری تعزیه درحسینیه اعظم است زیرا تعزیه بهعنوان بخشی از مراسم سوگواری ماه محرم بیانگر وجهی از تاریخ دینی شیعیان و نشاندهنده رخدادی واقعی در جهان تشییع است، تعزیه از گذشتههای دور وجود داشته و تاكنون ادامه دارد. مرحوم ناظم، مرحوم ملا محمد بكائی و ملا قاسم بكائی از تعزیهخوانان مشهور برغانی هستند كه خود بهنوعی صاحب سبك بودند.از جمله بزرگان تعزیه كشور در عصر معاصر میتوان به مرحوم میرزا ابوالقاسم بكایی و علی اصغر برغانی اشاره كرد كه هر ۲ ساوجبلاغی بودند.
حسینیه اعظم برغان مربوط به دوره صفوی در روستای برغان بخش چندار استان البرز از جمله مكانهای مشهور تاریخی مذهبی كشور بوده كه بسیاری بر این باورند كه پس از تكیه دولت در تهران، پذیرای بیشترین گروههای تعزیه در ایام محرم است. حسینیه اعظم برغان یكی از تكیههای مشهور ایران است، ماه محرم كه فرا میرسد در و دیوار روستا سیاه پوش میشود، اینجا عاشورا رنگ و بوی دیگر دارد، خشت خشت این آبادی شاهد برگزاری مراسمهای مختلف برای زنده نگاه داشتن واقعه عاشورا است. دست اندركاران حسینیه اعظم برغان همه ساله چند روز قبل از محرم با تلاشی وصف ناپذیر این مكان را برای پذیرایی از خیل عاشقان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) آماده می كنند. سر در حسینیه اعظم برغان سال ۱۳۶۷ شمسی بازسازی شد و زمان ساخت حسینیه به حدود سال ۸۶۰ هجری قمری (زمان فرمانروایی آخرین شاه رستمدار) نسبت داده میشود و محتمل است پایهگذاری این بنا به عنوان تكیه مربوط به همان سالها باشد، زیرا ایجاد هر بنایی در یك مكان آن هم با این وسعت و دقت اغلب بدون سابقه و علت نیست هرچند كه در سرستون شرقی بخش شاهنشین این حسینیه سال ساخت آن ۹۳۱ هجری قمری قد شده و معمار آن استاد اسماعیل بنا میدانند.
حسینیه اعظم بَرغان در ضلع شمالی میدان روستا واقع شده و دارای ۲ طبقه است، طبقه همكف یا اول، دارای ۱۰ حجره بوده و مخصوص عزاداران است، شاهنشین (ضلع شمالی بنا نقطه مقابل در) فضای ورودی مردانه و زنانه، اتاق تعزیهخوانها، رختكن، انبار، راهپلهها، تخت تعزیهخوانها و كف بنا نیز از دیگر فضاهای موجود در این بنای تاریخی است.
طبقه اول ویژه مردان است و همچنین در طبقه دوم معجرها و راهروهایی وجود دارد كه زنان در آن مكانها به مراسمات مذهبی میپردازند. ساختمان حسینیه از غیرچوبی و دیوارها همه از خشت خام و كاهگل هستند، این مكان در سال ۱۳۸۲ با شماره ۱۰۸۲۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
تاكنون شش اثر ناملموس مربوط به آئینهای عاشورایی در البرز به فهرست آثار ملی اضافهشده است. مراسم تعزیه روستای برغان، مراسم آمادهسازی حسینیه اعظم برغان برای محرم، مراسم نذر ریشه در روستای برغان، مراسم عاشورای قدیم در روستای مهران، مراسم سینهزنی «شیلنگه» روستای گلینك طالقان و مراسم آش حلیم ۲۸ صفر شهر كرج در سالهای گذشته به ثبت آثار ملی رسیده است.
در روزهای ماه محرم، آئین تعزیه در سراسر ایران اجرا میشود، در شب اول محرم مردم در تكیهها، حسینیهها یا خانه بزرگان محله، گرد هم جمع میشدند و كدورتها را كنار میگذاشتند، آنها همچنین اولین شب سال قمری تعزیه برگزار میكردند. مراسم سیاه پوشان و اهدای شال عزای حسینی به مداحان، پیر غلامان و هیئتهای مذهبی هم یكی از مراسمهای ویژه است كه در ایام محرم در استان البرز برگزار میشود.
در استان البرز دو پایگاه تعزیه یكی در برغان و دیگری در كلاك وجود دارد، موزه تعزیه تكیه اعظم كلاك ۴۰۰ نوع لباس و تجهیزات تعزیه دارد كه در ایران بینظیر است و البته شهرستان طالقان هم در رشد تعزیه نقش بسزایی داشته است.
یكی از آیینهایی كه از اهمیت معنوی بالایی در بین مردم استان البرز ازجمله آذریزبان ها برخوردار است.


