سید محمد محیط طباطبائی پژوهشگر، مورخ، منتقد و ادیب معاصر ایران بود. مقبره محیط طباطبایی هم اكنون در شهر ری و در محدوده تاریخی برج طغرل قرار دارد.محمد محیط طباطبائی در روز سه‌شنبه بیست و هفتم مرداد ۱۳۷۰ هجری شمسی در آستانه نود سالگی در تهران درگذشت. پیكر او طبق وصیت در برج طغرل در مجاورت ابن بابویه در شهر ری دفن شد. استاد سید محمد طباطبایی با توجه به تحقیقات مفصلی كه پیرامون این اثر تاریخی و شخصیت مدفون در آن داشته است، برج طغرل را متعلق به ابراهیم الخواص می‌داند.
سید محمد محیط طباطبائی در ۲۶ خرداد ۱۲۸۱ خورشیدی در شهر زواره در شمال شرقی اصفهان متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در مكتب‌خانه در زادگاه خود گذراند و سپس تحصیلات خود را در مدرسهٔ كاسه‌گران اصفهان ادامه داد، و زبان فرانسوی را آموخت. سپس به زواره بازگشت و در سال ۱۳۰۱ محیط نزد مدیر مدرسه نوبنیاد زواره مرحوم اسدالله كاوه زاده مشغول كار شد و ضمن آن كه در امور مدرسه به وی كمك می نمود، برخی درس ها را تدریس می كرد، و خود نزد كاوه زاده زبان انگلیسی می آموخت. در سال ۱۳۰۲ به تهران رفت و از مدرسهٔ دارالفنون دیپلم ادبی دریافت كرد و به مدرسه حقوق وارد شد.
سه سال بعد به خدمت وزارت معارف درآمد، و برای تدریس و مدیریت دبیرستان به خوزستان رفت. پس از سه سال خدمت در خوزستان به تهران بازگشت و به تدریس تاریخ و جغرافیا در دارالفنون و نیز در دانشكدهٔ افسری پرداخت. مدتی نیز ریاست دبیرستان‌های شرف و معرفت را به عهده داشت.
مقاله‌های تاریخی و ادبی به قلم محیط طباطبایی از سال ۱۳۰۶ در نشریات معروفی چون شفق سرخ و روزنامهٔ ایران منتشر می‌شد. سلسله مقالات او در بارهٔ محمد زكریای رازی و اعزام محصل به اروپا، موجب شهرت او به‌عنوان پژوهشگری دقیق شد، در همان حال كه به‌عنوان مدرس تاریخ و جغرافیا و معلم زبان‌دان شناخته شده بود.
محمد محیط طباطبائی در سال ۱۳۱۳ با ایراد خطابه‌ای با عنوان «عقیدهٔ دینی فردوسی» در كنگرهٔ هزارهٔ فردوسی، توانایی علمی و پژوهشی خود را به نمایش گذاشت و در نظر دانشمندان ایرانی و خارجی حاضر در آن مجمع، به عنوان پژوهشگر احترام بسیار كسب كرد.
محمد محیط طباطبائی ضمن خدمت در وزارت معارف و بعداً وزارت فرهنگ، به نگارش مقالات تحقیق ادامه می‌داد كه در طی سالیان تعدادآنها از ۱۵۰۰ مقاله فراتر رفت. مدتی مدیریت مجلهٔ آموزش و پرورش (وابسته به وزارت فرهنگ) را به عهده داشت. خود مجلهٔ محیط را در سال ۱۳۲۱ و بار دیگر در سال ۱۳۲۶ دایر كرد. بین سال‌های ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۴ مدت دو سال سمت مستشار فرهنگی ایران در دهلی را به عهده داشت، و چهار سال رایزن فرهنگی ایران در عراق و سوریه و لبنان بود. در سال ۱۳۲۹ در نخستین كنگره ابن سینا در بغداد به زبان عربی، تحقیقی در مورد تولد ابن سینا عرضه كرد.
در سال ۱۳۳۷ از شغل معلمی بازنشسته شد. از همان سال به دعوت رادیو ایران برنامهٔ رادیویی مرزهای دانش را دایر كرد كه اختصاص به گفتارهایی در زمینهٔ فرهنگ و ادب و تاریخ داشت. این گفتارها توسط خود او یا استادان و محققان برگزیدهٔ او ارائه می‌شد، و دقت نظر محیط طباطبایی در انتخاب موضوع گفتارها آشكار بود. تعداد گفتارهایی كه خود او در برنامهٔ مرزهای دانش ایراد كرد بیش از ۴۵۰ بود.
ویژگی محیط طباطبایی از همان آغاز گام نهادن او در عرصهٔ تحقیقات تاریخی و ادبی، روحیهٔ بدیعه‌یاب و نكته‌گیر او بود كه موجب جدایی و گاه معارضهٔ او با ادبای مشهور زمان چون ملك‌الشعرا بهار و عباس اقبال و سعید نفیسی می‌شد، و شاید همین امر موجب شد كه دانشگاه از دانش او بی‌بهره ماند. زمانی كه در اواخر دههٔ ۱۳۴۰ دانشگاه تهران از او برای تدریس دعوت كرد، آن دعوت را دیرهنگام دانست و نپذیرفت.
در سال ۱۳۵۷ نخستین جایزهٔ آثار ملی از سوی انجمن آثار ملی به او اعطا شد. در سال ۱۳۵۹ برای دومین بار در كنگره ابن سینا شركت كرد و در اواخر سال ۱۳۶۲ نیز در كنگره خوارزمی سخنرانی نمود. در سال ۱۳۶۹ به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزیده شد.
آثار محیط طباطبائی متجاوز از ۲۵۰۰ مقاله و ۶۰۰ خطابه‌است. عناوین تعدادی از آثار تجدیدچاپ‌شدهٔ او:
تحلیل مطبوعات ایران
مجموعه مقالات در مورد «سید جمال‌الدین اسدآبادی»
مجموعه مقالات در مورد «فردوسی»
مجموعه مقالات در مورد «گلستان سعدی»
مجموعه مقالات در مورد «دیوان حافظ»
مجموعه مقالات در مورد « خیامی یا خیام ». مضمون این كتاب این است كه «خیام» ریاضیدان و منجم با «خیامی» شاعر، دو شخص متفاوت هستند.
مجموعه مقالات در مورد «تاریخ تحلیل مطبوعات»
مجموعه مقالات در مورد «محمد زكریای رازی»
مجموعه مقالات در مورد «اعزام محصل به اروپا»
«دیوان اشعار»
عظیم پس از باب و پیش از ازل
رساله خالویه یا ایقان
طاهرا یا طاهره (پژوهشی در شعر منسوب به طاهره)
برهان قاطع
گفتگوی تازه درباره تاریخ قدیم و جدید
مهمترین اثر استاد محیط طباطبائی گردآوری مجموعه آثار میرزا ملكم خان روشنفكر دوره ناصری می باشد كه بعد از انتشار جلد اول آن بنا به دلایل نامعلومی ناتمام مانده است.
آدرس : شهرری – خیابان ابن بابویه – ضلع شرقی ابن بابویه – برج طغرل
