سید حسین فاطمی سیاستمدار و روزنامهنگار ایرانی و از ۱۳۳۱ تا ۱۳۳۲ وزیر امور خارجه ایران بود كه پس از كودتای ۲۸ مرداد توسط حكومت پهلوی اعدام شد. مقبره حسین فاطمی در شهر ری واقع شده است .به گفتهٔ دكتر مصدق، فكر ملی شدن نفت پیشنهاد دكتر حسین فاطمی بود. خیابان و میدان فاطمی تهران به نام این سیاستمدار ایرانی نامگذاری شده است.فاطمی در اول آبان ۱۳۲۸ به گروه متحصنین كه در احمدآباد در منزل دكتر مصدق آمده بودند پیشنهاد میدهد كه جبهه واحدی را تشكیل داده و عنوان جبهه ملی ایران را پیشنهاد میكند و به این ترتیب پایههای ایجاد سازمان جدیدی را بنا میگذارد. دكتر مصدق فاطمی را پسر سوم خود مینامید.
فاطمی در مهر سال ۱۳۳۱ با استعفای وزیر خارجه وقت به سمت وزیر امور خارجه دولت دكتر مصدق منصوب شد و بدنبال كشف مدارك جاسوسی انگلیس بلافاصله سفارتخانه انگلیس را در اول بهمن تعطیل و كارمندان آن را اخراج كرد. وی در جریان نهضت ملی شدن نفت از همكاران نزدیك دكتر مصدق بود. به گفته دكتر مصدق، او نخستین كسی بود كه پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت در سراسر ایران را ارائه داد. مخالفت پیگیر او با دربار محمدرضا شاه پهلوی پس از شكست كودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ به اوج رسید.
حسین فاطمی در خانوادهای روحانی در سال ۱۲۹۶ و در شهر نایین متولد شد. البته در تاریخی كه پشت قرآن تولد سید حسین را ذكر كرده نیمروز عاشورای سال ۱۳۳۸ هجری قمری ذكر كرده كه برابر ۱۲ مهر ۱۲۹۸ خورشیدی میباشد. پدرش سید علی محمد معروف به سیف العلماء از روحانیون طراز اول نایین محسوب میشد. حسین سه برادر به نامهای سیف پور، نصرالله و معصومی داشت.
حسین پس از طی كردن دوره ابتدایی به اصفهان عزیمت كرد و علاوه بر ادامه تحصیل در روزنامه چاپ اصفهان مشغول به كار گردید و همین امر باعث شد كه در تهران نیز با روزنامه ستاره با مدیر مسئولی احمد ملكی همكاری كند.
پس از شهریور ۲۰ و آزادتر شدن محیط سیاسی ایران روزنامه باختر امروز را منتشر كرد. او از دوستان نزدیك محمد مسعود روزنامه نگارمعروف دههٔ ۲۰ بود. محمد مسعود از قول خود تنها حامی فاطمی بود و زمانی كه برادرهای بزرگتر فاطمی او را از ارث پدری محروم كردند، اگر حمایتهای وی نبود شاید فاطمی به راحتی نمیتوانست تحصیلاتش را به اتمام برساند. در سال ۱۳۲۳ به فرانسه رفت و دكترای حقوق گرفت.
پس از كودتای ۲۸ مرداد دكتر فاطمی نزد دوستانش در خفا بود تا ۶ اسفند كه دستگیر شد. همان ابتدای دستگیری تصمیم گرفته میشود در حین دادرسی توسط یك حركت به ظاهر خودجوش مردمی به دست شعبان جعفری و مریدانش به قتل برسد كه وی و خواهرش مجروح میشوند.
سید حسین فاطمی سرانجام پس از محاكمهٔ غیرعلنی در دادگاه نظامی (۷ مهر) به دلیل اقدام برای بركناری شاه و اقدام علیه سلطنت در سحرگاه آبان ۱۳۳۳ اعدام شد. اشرف پهلوی در اعدام ایشان اصرار زیادی میورزید و نهایتاً در قبرستان ابن بابویه شهر ری در كنار كشتگان قیام ۳۰ تیر به خاك سپرده شد.
دكتر سیف پور فاطمی، برادر دكتر حسین فاطمی در خصوص نحوه اعدام وی میگوید”حسین را وقتی برای اعدام بردند كه بسیار ناخوش احوال و بیمار بود. او را برای اجرای حكم با برانكارد و در حال تب آوردند و نصیری و بختیار با شلیك سه گلوله او را از بین بردند”.
آیت الله زنجانی تلاش بسیاری برای جلوگیری از اعدام دكتر فاطمی میكند و حتی از آیت الله بروجردی هم كمك میخواهد و بروجردی در پاسخ او چنین میگوید: “انگلیسیها از او كینه به دل دارند، شاه هم ضعیف است كاری نمیشود كرد.”
آدرس : شهرری – خیابان ابن بابویه (صفائیه) – گورستان ابن بابویه
