محله امیرآباد تهران ، یكی از محله های معروف و مطرح در شمال غربی تهران به حساب می آید .امیرآباد روی تابلوهای شهری به كارگر شمالی شهرت دارد اما مردم محلی آن را به همین نام صدا می‌زنند. این محله در منطقه شش تهران قرار دارد و بیشتر ساختمان‌هایش شامل اداره‌ها و دانشگاه‌های مختلف می‌شود.این محل قبل از اینكه امیرآباد بشود، منطقه ییلاقی برای امیركبیر، صدراعظم ناصرالدین‌شاه، بوده است. از آن زمان توجه شاه ایران هم به این قسمت از پایتخت جلب شد.
برای همین دستور داد تا وسایل لشكرش را در محلی كه ما به عنوان قزل‌قلعه می‌شناسیم قرار دهند. این ساختمان بعدها زندان ساواك شد. سال ۱۳۹۳ مهمات جنگی زیادی در زیر زمین یكی از خانه‌ها پیدا كردند. در حالی كه كارگران در حال حفر زمین بودند متوجه انبار گلوله و خمپاره‌ای شدند كه به جنگ جهانی دوم تعلق داشت. حالا هم یك تره‌بار مركزی با نام جلال آل‌احمد به جای آن ساخته شده است.
نزدیكی آن به مركز شهر، چند دانشگاه مهم تهران و همچنین وجود اداره‌ها، این محله را تبدیل به یكی از محلات محبوب برای كارمندان و دانشجویان كرده است. امیرآباد میزبان یكی از قدیمی‌ترین و زیباترین بوستان‌های تهران، بوستان لاله است. ضمن اینكه موزه هنرهای معاصر و موزه فرش هم در این محله قرار گرفته‌اند و به شناخته‌تر شدن امیر آباد كمك كرده‌اند.
این محله از سمت غرب با بزرگراه چمران و محله‌ی گیشا، از سمت شرق با بزرگراه كردستان، از جنوب با بلوار كشاورز و از سمت شمال با بزرگراه شهید همت همسایه است. خیابان اصلی این محله كارگر شمالی ( امیرآباد ) است.
بافت محله امیرآباد
محله‌ی امیر آباد یكی از محلات اداری و فرهنگی در شهر تهران به حساب می‌آید. نزدیكی آن به مركز شهر و همچنین چند دانشگاه مهم تهران، این محله را تبدیل به یكی از محلات محبوب برای كارمندان و دانشجویان كرده است. اداره‌های بسیاری در حال حاضر در این محله قرار دارند. همچنین مراكز رفاهی و تفریحی متعددی برای دانشجویان در این محله تاسیس شده است، از جمله‌ی آنها می‌توان به كافه‌ها، باشگاه‌ها و كتابفروشی‌ها و مراكز آموزشی اشاره كرد.
در مورد بافت محله هم بهتر است بدانیدكه علاوه بر آپارتمان‌های نوساز و شیكی كه ساخته شده‌اند، خانه‌های ویلایی و حیاطدار هم در محله‌ی امیرآباد وجود دارند و همانطور كه در بخش قبل ذكر شد از مواردی كه در این محله به چشم می‌آید، تعدد مراكز اداری است. ناگفته نماند كه مجموعه خوابگاهی بزرگ كه به نام كوی دانشگاه شناخته می‌شود در انتهای كارگر شمال قرار دارد و از شاخص ترین بخش‌های محله امیرآباد است. در كنار خوابگاه‌های كوی دانشگاه ساختمان‌های رفاهی، صنفی و اداری در محوطه‌ی كوی قرار دارند. برای مثال سینما كوی، سالن بدنسازی، كتابخانه، خانه‌ی فرهنگ كوی و …
علت نامگذاری محله امیر آباد
آنطور كه در منابع مختلف آورده شده است: میرزا تقی خان امیر كبیر كه كارهای عمرانی زیادی را در ایران انجام داده است، امیرآباد را در فاصله ۵ كیلومتری شمال غربی شهر تهران بنا كرده است. اعتماد السلطنه در این مورد نوشته است: امیر در این قریه علاوه بر احیای اراضی و ایجاد قنات‌های متعدد، باغ و امارتی معتبر نیز احداث كرد و به واسطه آب و هوای مطبوع تر آن نسبت به تهران اغلب برای استراحت به آنجا می‌رفت.
همچنین در ادامه می‌خوانیم كه ناصرالدین شاه نیز به دلیل نزدیكی این روستا به شهر محل سكونتش، غالب اوقات برای تفریح به آنجا سفر می‌نمود. در یكی از این سفرها، ناصرالدین شاه دستور ساخت قورخانه را در كنار روستای امیرآباد صادر كرد. به نظر می‌رسد كه قورخانه همان ” قزل قلعه”بوده كه محلی برای نگهداری وسایل لشكری در آن زمان به شمار می‌رفته است. البته مدتها بعد این مكان در اختیار ساواك قرار گرفته و تبدیل به یك زندان سیاسی شده است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، زندان قزل قلعه تخریب گشته و در حال حاضر بخشی از فضای آن تبدیل به میدان میوه و تره بار و فروشگاه شهروند شده است.
بخش بزرگ دیگری از اراضی امیرآباد تا پیش از سال ۱۳۲۰، محل كشت گندم و جو بوده و از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴ این منطقه در اختیار نیروهای نظامی آمریكایی قرار گرفته است. نیروهای نظامی با توجه به نیازهای متفاوتی كه داشتند، مراكز متفاوتی در آنجا تاسیس نمودند كه از جمله‌ی آنها می‌توان به خوابگاه سربازان، تعمیرگاه موتوری، ساختمان بهداری، ساختمان تصفیه خانه آب، كارخانه برق و كارخانه یخ سازی اشاره كرد.
خیابان های مهم محله امیر آباد
محله‌ی امیر آباد تهران دارای دسترسی بسیار خوبی است. ابتدا بایستی به دسترسی مناسب این محله به بزرگراه‌های شهید همت، بزرگراه كردستان، بزرگراه شهید حكیم، بزرگراه شهید چمران اشاره كنیم كه كار را برای دارندگان خودروهای شخص بسیار راحت كرده‌اند. از سوی دیگر در مورد دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی بایستی به اطلاعتان برسانیم كه این محله هم دارای ایستگاه برای اتوبوس‌هایی از پایانه معین به شهرك والفجر و میدان ولیعصر به شهرك والفجر هست و هم به دو ایستگاه مترو میدان انقلاب و ایستگاه مترو دانشگاه شهید مدرس نزدیك است. علاوه بر اینها تاكسی‌هایی از میدان انقلاب و سایر محلات تهران برای این محله وجود دارند.
مراكز آموزشی و فرهنگی امیرآیاد
محله‌ی امیرآباد دارای تعداد زیادی مراكز آموزشی می‌باشد، نام تعدادی از مدارس این محله در ادامه آورده شده است:
دبستان غیردولتی پسرانه شهریار واقع در خیابان كارگر شمالی
دبستان غیردولتی دخترانه ندا واقع در خیابان كارگر شمالی، خیابان چهارم
متوسطه دوره اول هیات منایی دخترانه یاس نبی واقع در خیابان شهید فكوری
متوسطه دوره اول غیردولتی پسرانه سرای دانش واقع در كوچه اكبری
متوسطه دوره اول غیردولتی پسرانه پژوهش واقع در خیابان بیستم
دبستان عادی دولتی دخترانه شهید مدرس واقع در نبش بلوار كشاورز
متوسطه دوره دوم دخترانه راه هدی واقع در خیابان بیست و سوم
علاوه بر مدارس ذكر شده، چند دانشگاه در محله‌ی امیر آباد وجود دارد كه از جمله آنها می‌توان به چند دانشكده‌ی مهم دانشگاه تهران اشاره كرد. دانشكده‌ی علوم اجماعی، دانشكده‌ی مدیریت، دانشكده‌ی اقتصاد، پردیس شماره ۲ دانشكده‌های فنی، دانشكده‌ی فیزیك و دانشكده‌ی ادبیات و زبان‌های خارجی اشاره نمود. علاوه بر دانشكده‌های دانشگاه تهران، پردیس دانشگاه تربیت مدرس و دانشكده‌ی دندانپزشكی دانشگاه علوم پزشكی تهران در امیرآباد قرار گرفته‌اند.
همچنین نام تعدادی از آموزشگاه‌های زبان این محله عبارتست از زبان شكوه واقع در خیابان ششم، مركز زبان قانون واقع در خیابان كارگر شمالی بالاتر از پمپ بنزین امیرآباد. اگر از علاقمندان موسیقی در محله‌ی امیرآباد هستید، ما نام تعدادی از آنها را آورده‌ایم: آموزشگاه موسیقی هم‌آوا بالاتر از مركز قلب، آموزشگاه موسیقی آیین فاخته پایینتر از مركز قلب، آموزشگاه موسیقی دریا نبش كوچه‌ی زمرد. علاوه بر مراكز آموزشی معرفی‌شده در سایر حوزه‌های فرهنگی -هنری و علمی در محله‌ی امیرآباد مراكزی برای علاقمندان به یادگیری وجود دارد.
مراكز خرید اصلی محله امیرآباد
اگر گذرتان به محله امیر آباد افتاده باشد، میدانید كه خیابان كارگر شمالی خیابان سرزنده ای است كه تعداد بسیار زیادی فروشگاه در آن قرار دارد، فروشگاه از هر صنفی كه فكرش را بكنید، از سوپر ماركت گرفته تا آرایشی بهداشتی و خرازی. فروشگاه های نظیر سپه و اتكا كه فروشگاه اتكا در تقاطع خیابان فاطمی و خیابان كارگر شمالی قرار دارد. فروشگاه كفش ملی هم یكی دیگر از قدیمی‌ترین فروشگاه‌های امیرآباد است.
مركز خرید لاله كه روبه روی پارك لاله قرار دارد هم یكی از مراكز خرید محبوب در این محله است كه علیرغم اینكه كوچك است، ولی علاقمندان و مشتریان بسیاری دارد. مجتمع تجاری احسان هم واقع در نبش خیابان چهاردهم از جمله مراكز خرید امیرآباد است.
مراكز مهم دولتی محله امیر آباد
محله‌ی امیر آباد دارای چند مركز مهم و شاخص می‌باشد. از جمله‌ی آنها می‌توان به سازمان انرژی اتمی ایران و راكتور تحقیقاتی تهران واقع در انتهای كارگر شمالی، هتل بین‌المللی لاله در نزدیكی پارك لاله، ورزشگاه دانشكده تربیت بدنی دانشگاه تهران، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، صندوق تعاون و سرمایه‌گذاری مسكن بازنشستگان نیروهای مسلح واقع در خیابان كارگر شمالی و همچنین هتل بین‌المللی لاله در مجاورت پارك لاله اشاره كرد.
اماكن تفریحی و ورزشی محله امیرآباد
پارك لاله شاخص‌ترین پارك در محله امیر آباد است. این پارك از پارك‌های قدیمی، خاطره‌انگیز و زیبای شهر تهران است. از مراكز فرهنگی شاخص در محله‌ی امیرآباد می‌توان به موزه هنرهای معاصر اشاره كرد كه در مجاورت پارك لاله قرار دارد. دیگر موزه شناخته شده در این محله موزه فرش است كه در تقاطع خیابان كارگر شمالی و خیابان فاطمی قرار گرفته است. بازارچه سنتی پارك لاله هم یكی از جاهای تفریحی امیرآباد است كه پاتوق بسیاری از جوانان تهرانی به شمار می‌آید.
به خاطر قرار گرفتن ساختمان دانشكده ورزش دانشگاه تهران، باید اینجا را محله تربیت بدنی بنامیم. روبروی كوی دانشگاه ورزشگاه ۲۰ هزار نفری دانشگاه قرار گرفته كه به چشم خود رنگ حوادث مختلفی را دیده‌است. برای مثال گردهمایی انتخاباتی دكتر معین در سال ۱۳۸۴ و تمرین‌های خانگی باشگاه نفت تهران در سال ۱۳۸۹ در این ورزشگاه انجام شد. علاوه بر آن یك مجموعه ورزشی كامل دیگری هم بعد از چهارراه جلال آل احمد قرار دارد. یكی دیگر از باشگاه‌های امیرآباد در شمالی‌ترین نقطه كارگر قرار دارد. نزدیك به بلوار جانبازان در شمال امیرآباد هم مجموعه ورزشی دیگری وجود دارد. باشگاه تیراندازی نیز بعد از موسسه ژئوفیزیك دانشگاه قرار گرفته. اگراهل فوتبال باشید یك زمین چمن هم بالاتر از خیابان پانزدهم موجود است. برای همین هنگام زندگی در امیرآباد دیگر بهانه‌ای برای ورزش نكردن وجود ندارد.
مراكز مهم دولتی محله امیر آباد
محله‌ی امیر آباد دارای چند مركز مهم و شاخص می‌باشد. از جمله‌ی آنها می‌توان به سازمان انرژی اتمی ایران و راكتور تحقیقاتی تهران واقع در انتهای كارگر شمالی، هتل بین‌المللی لاله در نزدیكی پارك لاله، ورزشگاه دانشكده تربیت بدنی دانشگاه تهران، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، صندوق تعاون و سرمایه‌گذاری مسكن بازنشستگان نیروهای مسلح واقع در خیابان كارگر شمالی و همچنین هتل بین‌المللی لاله در مجاورت پارك لاله اشاره كرد.
اماكن تفریحی و ورزشی محله امیرآباد
پارك لاله شاخص‌ترین پارك در محله امیر آباد است. این پارك از پارك‌های قدیمی، خاطره‌انگیز و زیبای شهر تهران است. از مراكز فرهنگی شاخص در محله‌ی امیرآباد می‌توان به موزه هنرهای معاصر اشاره كرد كه در مجاورت پارك لاله قرار دارد. دیگر موزه شناخته شده در این محله موزه فرش است كه در تقاطع خیابان كارگر شمالی و خیابان فاطمی قرار گرفته است. بازارچه سنتی پارك لاله هم یكی از جاهای تفریحی امیرآباد است كه پاتوق بسیاری از جوانان تهرانی به شمار می‌آید.
به خاطر قرار گرفتن ساختمان دانشكده ورزش دانشگاه تهران، باید اینجا را محله تربیت بدنی بنامیم. روبروی كوی دانشگاه ورزشگاه ۲۰ هزار نفری دانشگاه قرار گرفته كه به چشم خود رنگ حوادث مختلفی را دیده‌است. برای مثال گردهمایی انتخاباتی دكتر معین در سال ۱۳۸۴ و تمرین‌های خانگی باشگاه نفت تهران در سال ۱۳۸۹ در این ورزشگاه انجام شد. علاوه بر آن یك مجموعه ورزشی كامل دیگری هم بعد از چهارراه جلال آل احمد قرار دارد. یكی دیگر از باشگاه‌های امیرآباد در شمالی‌ترین نقطه كارگر قرار دارد. نزدیك به بلوار جانبازان در شمال امیرآباد هم مجموعه ورزشی دیگری وجود دارد. باشگاه تیراندازی نیز بعد از موسسه ژئوفیزیك دانشگاه قرار گرفته. اگراهل فوتبال باشید یك زمین چمن هم بالاتر از خیابان پانزدهم موجود است. برای همین هنگام زندگی در امیرآباد دیگر بهانه‌ای برای ورزش نكردن وجود ندارد.
