سوغات و صنایع دستی لرستان

سوغات و صنایع دستی لرستان را كه در سفر به لرستان می توانید تهیه كنید و برای عزیزانتان به یادگار بیاورید را در این مطلب برایتان شرح می دهیم .علاوه بر شیرینی های خوشمزه استان لرستان عسل های طبیعی و روغن حیوانی لرستان نیز بسیار طرفدار دارد.

 عسل

در كنار طعم خوب عسل، یكی از دلایلی كه شما را به مصرف این ماده خوراكی ترغیب می كند، خواص دارویی و درمانی آن است. طبیعت كم نظیر و بكر، به استان لرستان این امكان را می دهد كه بهترین مناطق را برای پروش زنبور و تولید عسل داشته باشد تا این ماده را در كیفیتی بالا به بازار عرضه كند و بتواند رتبه‌ی هفتم كشور را در تولید عسل و رتبه‌ی نخست كشور را در مرغوبیت آن به خود اختصاص دهد. در سفر به دیار لرستان از تهیه ی این سوغات پرخاصیت غافل نشوید.

روغن حیوانی

از دیرباز شهرستان دلفان در استان لرستان، به سبب داشتن روغن حیوانی مرغوب و معطر شهره ی خاص و عام بوده است. دام های عشایر و دامداران این شهرستان از مراتع، چمنزارها، كوه‌های انباشته از پوشش جنگلی و گونه‌های گیاهی معطر تغذیه می كنند و فرآورده های به دست آمده از آنها نیز از كیفیت بالایی برخوردار می باشد.
زنان عشایر از شیر دام، ماست تهیه می كنند و آن را درون مشك می‌ ریزند. سپس با افزودن مقداری آب و نمك از آن دوغ و كره تهیه می كنند و با آب كردن و جوشاندن این كره، روغنی خالص و معطر به دست می آورند كه با عنوان روغن حیوانی در بازارها عرضه می شود. این روغن در رنگ‌های زرد و سفید وجود دارد و در زبان محلی به آن، روغن دان می گویند.

 كلوچه‌ بروجردی

كلوچه‌ بروجردی كه با عنوان كلوچه قندی نیز از آن نام برده می شود یكی از شیرینی های لذیذ لرستان است كه در مركز این استان و با تركیب آرد گندم، رنگ‌های طبیعی، مغز بادام و روغن حیوانی طبخ می گردد. این كلوچه جایگاه خاصی در میان خانواده های ساكن لرستان دارد و در ایام عید با استفاده از همین شیرینی از مهمانان پذیرایی می كنند.

شیرینی آردی

شیرینی آردی از جمله شیرینی های سنتی خوشمزه ای است كه در مركز استان لرستان تهیه می شود. این شیرینی ماندگاری بالایی دارد به همین دلیل می توانید در سفر به استان لرستان، آن را به عنوان یك سوغاتی مناسب از بازارها تهیه كنید. شكر، آرد و روغن مواد اولیه ی شیرینی آردی هستند كه با افزودن طعم دهنده‌های مختلف، انواع گوناگونی همچون شیرینی آردی گردوئی، شیرینی آردی نخودی و شیرینی آردی نارگیلی، طبخ می شود.

سمنوی بروجرد

جوانه‌ی گندم یكی از مواد مغذی است كه در تهیه ی سمنو از آن استفاده می شود و ارزش بالای غذایی این خوراكی خوش طعم را تضمین می كند. سمنو یكی از عناصر اصلی سفره ی هفت سین می باشد و ساكنان بروجرد در طبخ آن تبحر خاصی دارند و تهیه و فروش سمنو یكی از مشاغل رایج در بروجرد به حساب می آید.

كاك

كاك از جمله شیرینی های سنتی ایران است كه در استان ها و مناطق مختلفی تولید می شود. در لرستان، این شیرینی خوشمزه را با تركیب آرد، روغن حیوانی و زعفران تهیه و به بازار عرضه می كنند. كیفیت بالا و طعم دلپذیر و عدم استفاده از مواد افزودنی و نگهدارنده، این شیرینی را به عنوان یكی از سوغات های بسیار مرغوب لرستان مطرح می كند.

البته جالب است بدانید كه كاك در میان نان و شیرینی های سنتی كرمانشاه هم دیده می شود.

نان ساجی

در لرستان نوعی نان پهن و نازك بر روی یك صفحه‌ی فلزی دایره ای شكل به نام ساج درست می شود كه به نان ساجی شهرت دارد. انواع مختلف این نان با نام های نان تیری، ته‌كِلِه‌ایی، نان تپ تپی و فه‌تیره شناخته می شود و علاوه بر لرستان، در استان‌های دیگری همچون كردستان، كرمانشاه، خوزستان و فارس نیز طبخ می گردد.

انواع حلوا و ارده

در لرستان حلواهای متفاوتی وجود دارند كه در تهیه‌ی آنها از مواد مختلفی همچون شیره‌ی انگور استفاده می گردد. از جمله محصولاتی كه می توانید از بازار های لرستان تهیه كنید می توان به ارده شیره، حلوا شكری، حلوا ارده و حلوا مغزی اشاره نمود.

 ترخینه

ترخینه ماده ای است كه از تركیب بلغور گندم و جو در دوغ حاصل می شود. برای تهیه ی آن، به مدت چند ساعت بلغور را در دوغ می جوشانند تا بپزد و تركیبی خمیری به دست آید. این تركیب را به صورت گلوله در می آورند و پس از خشك شدن در زیر آفتاب آماده ی عرضه به بازار می نمایند.از تركیب تكه های خشك ترخینه با حبوبات و سبزی های معطر ، آش بسیار لذیذی تهیه می شود.

برساق

برساق نوعی شیرینی خشك در لرستان است كه طرفداران خاص خود را دارد. برای تهیه برساق خمیری از آرد، شكر، رازیانه، تخم مرغ، شیر و روغن آماده می كنند و پس از قرار دادن تركیب گردو، دارچین، شكر، گلاب و هل درون خمیر، آن را در روغن سرخ می كنند تا آماده ی مصرف شود.

صنایع دستی

هنرمندان ساكن لرستان با استفاده از مواد اولیه ی گوناگونی كه در دسترس دارند به تولید صنایع دستی مشغولند كه در ادامه به معرفی آنها می پردازیم:

 ورشوسازی

ورشو سازی صنعتی است كه با بیش از دو قرن قدمت به عنوان شاخص ترین صنایع دستی لرستان در در داخل و خارج كشور شهرت دارد.

ورشو نوعی فلز سفید است كه همچون نقره به نظر می رسد و از تركیب ۲۰ درصد نیكل، ۳۵ درصد روی و ۴۵ درصد مس تشكیل شده است. این فلز به‌ راحتی ذوب می شود و قالب گیری آن بسیار آسان است. ورق‌های ورشو با استفاده از فن چكش‌كاری و خم‌كاری با دستگاه‌های ساده و نیروی بازوی هنرمند به آثاری همچون سینی، دیس، بشقاب، قاشق و چنگال، سماور ذغالی، قوری، زیر سماوری، چای‌دان، قندان، استكان، گلاب‌پاش، آفتابه لگن، سرمه‌دان و … تبدیل می شوند و عرضه می گردند. امروزه بارز ترین اثر این هنر، سماورهایی هستند كه در مغازه های لرستان به چشم می خورند.

 جاجیم بافی

جاجیم یك زیرانداز دورویه است كه بافت آن در اكثر روستاهای ایران رواج دارد و جاجیم هر منطقه با توجه به تركیب رنگ و ظرافت نخ و نقوش آن شناخته می شود. با فرا رسیدن فصل بهار و پاییز در لرستان، زنان هنرمند عشایر نخ‌های پشمی را با رنگ‌های طبیعی، رنگ‌آمیزی می‌كنند تا در بافت جاجیم هایی با نقوش شونه، دنو موشی، شیروز، گلی و هچه از آنها استفاده كنند.

شاید امروزه بر چهره ی این دستبافته ی اصیل گرد و غبار فراموشی نشسته است اما هنوز هم بسیاری برای زینت دادن به خانه هایشان آن را به كار می گیرند.

گیوه دوزی

گیوه‌ نام یكی از پاپوش های سنتی كشورمان است كه بسیار سبك و بادوام بوده و در بسیاری از مناطق روستایی و شهری تولید می گردد. برای ساخت گیوه از نخ قالی و نخ ابریشم و ضایعات چرم استفاده می كنند.

حصیر بافی

حصیربافی از صنایع دستی قدیمی می باشد كه از دیرباز در میان بشر در سراسر جهان رواج داشته است. برای انجام این كار ابتدا حصیر را مرطوب و نرم می كنند و سپس آنها را به صورت تار و پود می بافند تا به صورت یك سطح یكپارچه در آید. با استفاده از این هنر، زیرانداز، سبد و محصولات این چنینی تولید می گردد.

 نمدمالی

از گذشته های دور در اغلب شهرهای لرستان به ویژه بروجرد و خرم‌آباد كارگاه‌ها و بازارهای نمدمالی دایر بوده اند و به تولید كلاه نمدی، تن‌پوش‌های نمدی و انواع زیراندازها در طرح و نقش های مختلف می پرداختند.

برای تهیه ی نمد عمل بافتن انجام نمی شود و تنها با استفاده از مرطوب كردن پشم و ایجاد فشار بر روی آن، تولید آن صورت می گیرد.

 خراطی

خراطی هنر ساختن اشیا از چوب است كه به وسیله ی دستگاه مخصوصی صورت می گیرد و در طی آن وسایل مختلفی همچون قلیان، گهواره، پایه ی آباژور و ظروف تولید می شوند. بقایای نقش برجسته‌های كاخ داریوش در تخت جمشید كه در آنها تخت و چهار پایه و عودسوز مزین به هنر خراطی هستند، حكایت از قدمت دیرینه ی این هنر دارند. در لرستان خراطان بسیاری به كار مشغولند و آثار بسیار زیبایی را خلق می كنند كه می توانند یادگاری های ارزشمندی برای شما باشند.

 قالیبافی

به هر خطه از مرز و بوم ایران كه سر می زنیم هنر قالیبافی را به شكل ها و طرح های مختلف شاهد هستیم. این هنر نسل به نسل در میان خانواده ها جریان دارد و هنرمندان با استفاده از آن نقش های زیبایی را می آفرینند. عشایر و روستانشینان این هنر را به اوج می رسانند و قالی هایی چشم نواز را می بافند.

گلیم بافی

گلیم یكی از دست بافته های ایران است كه با استفاده از پشم حیوانات اهلی بافته می شود و مانند فرش از آن استفاده می گردد. در لرستان گلیم های مرغوبی با استفاده از رنگ های سیاه، سبز، آبی، سفید با نقوش خاص منطقه بافته می شود كه می تواند ره آورد سفر شما به این استان باشد.

 ماشته بافی

ماشته، نام دست بافته ای پشمی و منقوش است كه در اكثر مناطق ایران به نام جاجیم شناخته می شود اما در خرم آباد و كرمانشاه نامش را ماشته یا موج گذاشته اند. برای بافت این دست بافته ی بسیار قدیمی از نخ پشمی الوان استفاده می شود و نقوشی همچون گل پتویی، چهارخانه آو و دار (آب و درخت)، راه راه ، هشت خانه، خانه پنجزاری به آن زینت می دهند.

ماشته به عنوان رختخواب پیچ استفاده می شود اما در میان عشایر و روستاییان به عنوان زیر انداز، روانداز و روی كرسی نیز كاربرد دارد. در شهرها از این دستبافته برای روفرشی، رومبلی، انواع پشتی،كیف زنانه، ساك، تزئین منزل و… استفاده می گردد.

حرمی بافی

حرمی یا ارامی نام یكی از دست بافته های استان لرستان است كه بافت آن در شهرستان بروجرد رواج دارد. پیش تر این دستبافته را از تار و پود پشمی می بافتند اما امروزه در تار آن، نخ های پنبه ای را به كار می برند.

ابعاد حرمی یك متر در هفتاد سانتیمتر می باشد و برای منقوش ساختن آن از نقوش گل و پروانه، شانه ای و خطوط موازی و رنگ های قرمز لاكی و سورمه ای استفاده می كنند. در گذشته كاربرد حرمی، به عنوان بقچه و زیر انداز حمام بوده است.