. آسمان كویر و زیبایی نهفته در شب‌های آن، سال‌هاست كه در كتاب‌های نویسندگان و شاعران و زمزمه‌های عارفان و عاشقان رسوخ پیدا كرده است اما درك این زیبایی جز با تجربه زیست شبانه در كویر حاصل نمی‌شود.از میان پهنه كویری این سرزمین كه هر گوشه آن می‌تواند جایی برای رصد ستارگان و كهكشان‌ها باشد، كویر سه قلعه سرایان حال و هوای دیگری برای منجمان و گردشگران نجوم دارد و به اذعان آنان آسمان این نقطه از كویر پرستاره‌تر است.
آسمان كویر سه قلعه اغلب اوقات صاف است و رصدگاه آن می‌تواند به بهشتی برای گردشگران نجومی و مشتاقان رصد اجرام آسمانی تبدیل شود كه تركیب آن با چشم‌انداز كویر صبحگاهی و وجود شن‌های روان در اقصی نقاط آن جاذبه‌ای بی‌مثال برای ورود گردشگر خارجی خواهد بود.
جاذبه‌های این كویر دیدنی حتی نظر وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را هم به خود جلب كرده تا جایی كه چندی پیش در یكی از حساب‌های كاربری خود در شبكه‌های اجتماعی به معرفی آن پرداخت و با اشاره به جاذبه‌ها و ویژگی‌های كویر سه قلعه سرایان در استان خراسان جنوبی، آن را منطقه‌ای دیدنی و منحصر برای تماشای بارش شهابی برساوشی تابستانی در كشور معرفی كرد.
كویر سه قلعه یكی از منحصر به فردترین كویرهای شرق كشور است كه در فاصله ۳۰ كیلومتری از مركز بخش سه قلعه و ۵۵ كیلومتری از مركز شهرستان سرایان در استان خراسان جنوبی قرار دارد. جغرافیای سه قلعه به گونه‌ای است كه در مسیر جریان گرد و غبار محلی قرار ندارد، افق دید باز و حدود صفر درجه در محل رصدگاه، امنیت بالای منطقه، دارا بودن جاذبه‌های كویری زیبا و استثنایی شامل تپه‌های ماسه روان (تپه ماهور)، دریاچه نمك، دق (زمینی كاملاً صاف و سفت كه دارای هیچ گونه پوشش گیاهی نیست) و اقامتگاه‌های بومگردی زیبا و دنج، این منطقه را به عنوان جاذبه‌ای دیدنی و منحصر در منطقه و كشور معرفی می‌كند و صد البته بارش شهابی برساوشی هرسال بخصوص در مردادماه جلوه زیبا و خاصی دارد.
اجرای همزمان رصد ستارگان و رالی در دق سه قلعه
یك كارشناس گردشگری در خراسان جنوبی كویر سه قلعه را به واسطه داشتن آسمانی تاریك برای رصد ستارگان دارای ویژگی و اهمیت خاص دانست و گفت: برای همین ویژگی است كه كویر سه قلعه مورد توجه گروه‌های آماتور و حرفه‌ای علاقه‌مند به نجوم قرار گرفته است.
احسان درستكار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از دیگر امتیازات این كویر به دق وسیع و تپه‌های ماسه‌ای اطراف رصدگاه نجوم اشاره كرد كه برای هر گروه علاقه‌مند و طبیعت‌گرد شرایط مناسب و ایده‌آلی دارد به طوری كه اجرای برنامه‌های رصد ستارگان، رالی در دق وسیع و پیمایش و كویرنوردی در تپه‌های ماسه‌ای به طور همزمان امكان‌پذیر است.
وی افزود: شرایط منحصر به‌فرد شهرستان سرایان از نظر تنوع آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی خاص كه از مناطق كوهستانی و سرسبز است و در عین حال ریگزارها و تپه‌های ماسه‌ای را در دل كویر سه قلعه جا داده و این شهرستان را به یكی از نقاط دیدنی و گردشگرپذیر خراسان جنوبی مبدل كرده است.
این كارشناس گردشگری گفت: پوشش گیاهی كویر سه قلعه نیز مانند بسیاری از مناطق كویری و بیابانی ایران شامل گونه‌های متعدد و گوناگون شامل گیاهانی مانند تاغ ریال قیچ، اسكنبیل، خارشتر و ارمك است و پوشش جانوری شامل خزندگانی مانند افعی شاخدار ایرانی و انواع مارمولك‌ها مانند آگاماها می‌شود، پرندگان نیز مانند هوبره، زاغ بور، چك چك، باقرقره و چكاوك در این منطقه دیده می‌شوند.
رونق زیرساخت‌های گردشگری در كویر سه قلعه
زیرساخت‌های گردشگری برای میزبانی از گردشگران طبیعت موضوع دیگری است كه رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سرایان در این باره گفت: تاكنون چهار اقامتگاه بومگردی نمكزار، راویج، زرین چاه و زرین گل در كویر سه قلعه به بهره‌برداری رسیده است.
محمد عرب افزود: البته اقامتگاه‌های بومگردی راویج و نمكزار احداثی دارای امكانات رفاهی، پذیرایی و تفریحی هستند به طوری كه مجموعه نمكزار از بهترین اقامتگاه‌های كویری استان است.
وی اظهار داشت: اقامتگاه‌های زرین چاه و زرین گل عشایری بوده اما دارای امكانات رفاهی و پذیرایی مناسبی هستند.
مجموعه این اقامتگاه‌ها دارای ظرفیت اسكان ۲۵۰ نفر در شبانه‌روز هستند و اولین ساختمان رصدی استان خراسان جنوبی نیز در كویر سه قلعه در حال ساخت است.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سرایان گفت: یك واحد اقامتی دیگر تا پایان امسال در این منطقه به بهره‌برداری می‌رسد و مجوز احداث یك واحد دیگر صادر شده كه در حال طی مراحل اداری است.
بهار و پاییز بهترین زمان كویرنوردی در سه قلعه
وی به بازدید حدود ۱۲ هزار نفر از كویر سه قلعه در نوروز ۹۸ و پیش از همه‌گیری جهانی ویروس كرونا اشاره كرد و گفت: این رقم با توجه به استقبال مردم از كویر به دلیل مساعد شدن آب و هوا در فصل پاییز و ماه‌های اردیبهشت، شهریور و اسفند در سال بیش از ۴۰ هزار نفر است.
عرب افزود: فروردین، اردیبهشت تا نیمه خرداد و از نیمه شهریور تا پایان آبان و نیمه دوم اسفند ماه بهترین زمان برای سفر به كویر سه قلعه است البته افراد برای ورود به كویر باید آشنایی لازم را داشته باشند و براساس ضوابط گردشگری عمل كنند.
وی تصریح كرد: آسمان صاف و تاریك منطقه سه قلعه كه به بهشت منجمان شهره است، پنجمین آسمان تاریك دنیا را دارد.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سرایان گفت: امسال به دلیل محدودیت‌های كرونا در ایام عید تا پایان خرداد اقامتگاه‌ها تعطیل بود ولی در تابستان و پاییز حدود سه هزار نفر از این كویر زیبا بازدید داشته‌اند.
تپه‌های ماسه‌ای و رمل‌های زیبا، معادن بنتونیت و سنگ‌های قیمتی، آداب و رسوم و زندگی عشایری، پرورش دام‌های سبك و سنگین در منطقه و در مجاورت اقامتگاه‌ها از دیگر جاذبه‌های كویر سه قلعه سرایان است.
دق بسیار زیبا، معدن نمك و امكان آشنایی با برداشت نمك، جاذبه‌های طبیعی مثل درختان گز كهنسال، گودال‌های آب در دل تپه ماسه‌ای كه حتی در تابستان و در سال‌های پر بارش نیز آب دارند از جاذبه‌هایی است كه هر گردشگری را به سمت خود جذب می‌كند.
با توجه به شیوع ویروس كرونا و لزوم در خانه ماندن و تعویق سفر به دوران پس از مهار بیماری كووید ۱۹، اكنون بهترین فرصت برای مطالعه و شناخت بیشتر جاذبه‌های فرهنگی، گردشگری و طبیعی ایران است كه می‌توان با بررسی دقیق، مقصدهای جذاب و جدید گردشگری را برای مسافرت‌های فردی و گروهی در دوران پسا كرونا برنامه‌ریزی كرد.
بیابان لوت كه سال ۱۳۹۵ به عنوان اولین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسكو ثبت شد، بین استان‌های خراسان جنوبی، كرمان و سیستان و بلوچستان مشترك است.