بنای طاق گرا یا طاق شیرین در گردنه پاتاق بر سر راه كرمانشاه به سرپل ذهاب و در ۱۵ كیلومتری شهرستان سرپل ذهاب در كنار راه باستانی سنگفرشی بنا شده كه فلات ایران را به بین النهرین ارتباط می داده است . به علت تغییر مسیر ، این راه و بنای تاق گرا اكنون در شیب های پائین جاده آسفالته قرار گرفته است . از نظر معماری ، بنای تاقگرا ، فضای ایوان مانندی است كه تماماً از سنگ ساخته شده است.
این بنای مستطیل شكل به ابعاد ۸۶/۴*۷۰/۷ متر است كه ورودی آن به طرف جنوب و مشرف بر جاده سنگفرش باستانی است . از لحاظ ساختاری ، این بنا به وسیله بلوك های سنگی ساخته شده است كه به صورت مكعب مستطیل تراشیده شده اند . مصالح داخلی دیوار ها نیز از لاشه سنگ و ملاط گچ است.
دیوار های جناحین این بنا تا حدودی بلندتر ساخته شده اند تا بتوانند سقف تاق را كاملاً مسطح نمایند . ارتفاع كف بنا از سطح زمین ۲۰/۱ متر و ارتفاع از كف تا لبه قوس ۹۲/۵ متر و از لبه قوس تا زیر گیلویی اول ۲۰/۱ متر است . همچنین بلندی افریز اول ۶۰ سانتی متر است كه بر روی آن یك ردیف بلوك سنگی ساده به بلندی ۴۵ سانتی متر قرار گرفته است . بر روی این بخش ، سنگ های تزئینی افریز دوم قرار دارد . همچنین در بالا ترین بخش بر روی لبه بام بنا ، یك ردیف كنگره به ارتفاع ۹۲ سانتی متر قرار گرفته است. بنابراین ارتفاع بنا از سطح زمین تا بالاترین نقطه ۷/۱۱ متر است . همچنین عرض دهانه طاق ۱۰/۴ متر و عمق آن ۱۰/۳ متر می باشد . دیوار های داخلی این بنا به وسیله نقوش هندسی حجاری شده است .
در مورد زمان ساخت این بنا اختلاف نظر هایی وجود دارد برخی آن را به دوره اشكانی و برخی دیگر آن را به دوره ساسانی نسبت می دهند . اما آنطور كه از مدارك باستانشناسی به دست آمده ظاهرا این بنا در اواخر دوره ساسانی و احتمالا زمان حكومت خسرو دوم (۶۲۸-۵۹۰م) ساخته شده است . اگر چه تاكنون كاركرد واقعی این بنا مشخص نشده ، اما برای آن كاركرد های متفاوتی از جمله ” یادگار احداث راه كاروانرو ” ، ” توقف گاه موكب شاهی ” ، ” اریكه سلطنتی ” ، ” پاسگاه مرزی ” و ” بنای یادبودی از پیروزی ” ذكر كرده اند .
برای دیدن این اثر ، حدود ۲۰۰ متر بعد از ایست بازرسی معروف پاطاق وارد جاده فرعی در سمت چپ جاده اصلی شده و پس از طی مسافتی حدود ۵۰۰ متر می توان به محل مورد نظر رسید . در صورتی كه ماشین نداشتید ، كمی بعد از ایست بازرسی ، نزدیك جاده ریجاب پیاده شوید و با احتیاط از سمت چپ جاده پایین بروید .
