پل تاریخی حاج مرتضی در خیابان ساحلی خمین كه بیش از یكصد سال قدمت دارد، از جمله آثار دوره قاجاریه است كه به دلیل نبود برخی امكانات همچنان بلااستفاده مانده است. این اثر تاریخی كه روزگاری به دلیل كم توجهی مسئولان وقت ، تنها به بهانه اصلاح مسیر رودخانه و ساخت دیواره ساحلی بخشهایی از آن تخریب و برای چندین سال در دل خاك مدفون شده بود، باردیگر چند سال گذشته به همت علاقمندان به حفظ میراث فرهنگی از خاك خارج و پس از بازسازی در تاریخ ۲۵/ ۸/ ۱۳۸۷ به شماره ۲۳۷۹۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
این پل كه هم اكنون در فاصله چند متری مسیر رودخانه خمین و داخل بوستانی قرار گرفته،این پل علاوه بر برقراری ارتباط اهالی خمین با مزارع و باغات آن سوی رودخانه، امكان رفت و آمد ساكنان برخی روستاهای این شهرستان بویژه ساكنان بازار و محله سبزیكار در یك سو و اهالی حبیب آباد و “دامبره” احمد آباد فعلی در آن سوی رودخانه بوده است را در گذشته فراهم می‌كرده است.
پل تاریخی حاج مرتضی به دستور حاج مرتضی شمسی، یكی از مشاهیر و ملاكان خیر و نیكوكار خمین ساخته شده كه بعدها به پل حاج مرتضی مشهور شده است.پل كنونی در واقع خشت و گلی با مصالح سنگ و آجر گذشته نیست بلكه تلاش شده تا با استفاده از مصالحی همچون سنگ و سیمان مرمت شود.یكی از ویژگی‌های این پل استواری پایه‌های سنگی و آجری آن بوده، اما در گذشته سیل چندین بار دیواره و سقف آن را تخریب كرده است. از تاریخ دقیق ساخت این بنا و سازنده آن اطلاع دقیقی در دست نیست، اگر احتمالا سنگ نبشته و یا كتیبه ای هم داشته در اثر تخریب آن از بین رفته است، ولی آنچه مسلم است . این پل از جمله نادر پلهای زیر خاكی ایران است كه یك بار بصورت دستی در خاك دفن و دوباره كاوش و بازسازی شده است.
