مسیر آنقدر سرراست است كه فقط یك جستوجوی ساده در فضای مجازی، آدرس نخستین موزه قرآن كریم كشور را به روی صفحه رایانه میآورد.خیابان ولیعصر (عج)، چهارراه سپه، پس از عبور از گیت امنیتی به دلیل همسایگی موزه با چند نهاد دولتی كه البته ارزشمندیِ آثار تاریخی و دارای قدمت موزه نیز مزید بر علت حساسیت آن است.
پلهها را پایین میروی، چیزی حدود ۱۴ متر زیر زمین، تا به نخستین موزهی تخصصی قرآن در كشور برسی. فضایی كه زمینهایش متعلق به فرمانفرمایان است، بنایی چهارسو و درونگرا كه در ضلع شمالیاش كاخ تاریخی مرمر و در ضلع جنوبیاش كاخ نگارستان قرار دارد. بناهایی كه در فهرست میراث ملی به ثبت رسیدهاند و به همین دلیل باید راه موزه را تا ۱۴ متر زیر زمین پایین بروی.
گودبرداریهای این موزه با هدف ایجاد كتابخانه سلطنتی یا فرهنگسرا قبل از انقلاب اسلامی انجام شد و تا پیروزی انقلاب ۲۵ درصد آن اجرایی شد، تا اینكه پس از یك توقف ۱۶ ساله، باردیگر در سال ۱۳۷۳ ادامه یافت و در سال ۱۳۷۶ به پایان رسید، اما بدون استفاده و سرانجام در دولت هشتم، معاون اول رئیس جمهور، مرحوم حبیبی با تشكیل جلسهای پیشنهاد ایجاد موزهی تخصصی قرآن را در این مكان داد و در سال ۸۴ این موزه، توسط آیتالله هاشمی رفسنجانی افتتاح شد.
موزهای بدون استفاده از هیچ زینتی در آن و مصالح اولیه مانند آجر، سیمان، سنگ و چوب.
با این وجود، آنچه بر جذابیت و زیبایی این بنا اضافه میكند، فضای داخلی و نمایشی آثار در همهی طبقات است، چیزی شبیه یك شمسه كه در همهی قرون گذشته اسلامی، توسط تذهیبگران و هنرمندان، به عنوان یك نقش شاخص تزئینی در آثار به كار گرفته شده است.
موزهای در سه طبقه كه كارآییِ هر طبقه از دیگر طبقات، مجزاست. نمایش آثار موزهای، گالری آثار و متون خطی، كتابخانه تخصصی، تالار اماناتِ نشریات، تالار مطالعه و مخزن از مهمترین كارآییهای این طبقات هستند، كه موزهی تخصصی قرآن را نخستین موزه در این سطح كرده است و البته آمفی تئاتری ۴۰۰ نفره كه پس از سالها هنوز برای بهرهبرداری كارش به پایان نرسیده است.
احمد مسجد جامعی، نخستین رئیس موزهی ملی قرآن كریم، در بازدید از این موزه خاطرات كاری خود را به یاد میآورد، حتی هنوز برخی آثار از زمان نخستین چیدمان در ویترینهای موزه هستند، آثاری كه ملی شدنشان در فهرست آثار ملی نیز روی شناسنامهی آنها، مورد تاكید قرار گرفته است.
وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی، كتابخانه تخصصی، نشریات، سایت نرمافزارهای قرآنی و مكانی برای برگزاری نشستهای تخصصی را از جمله مكانهایی مینامد كه برای تكمیل شدن موزهی ملی قرآن پیشبینی شده بود و میگوید: ایدهی ایجاد این بخشها به گونهای بود كه بخشها مكمل یكدیگر باشند. در واقع قصد داشتیم موزهای نمونه ایجاد كنیم تا همه با هم یك منطق داشته باشند.
این عضو شورای اسلامی شهر تهران، با اشاره به اینكه این مكان همیشه و به خصوص در ماه رمضان فعال بوده و جشنوارهای نیز با عنوان «اخلاق و نیایش» در آن برگزار میشد، عنوان كرد: موزه ملی قرآن كریم كه در ابتدای تاسیس آن با ۴۹ نسخه خطی قرآن و كتب ادعیه و ۱۵۱ تابلوی هنری آغاز به كار كرده بود و در مهر ماه سال ۱۳۸۴، به طور رسمی افتتاح شد.
به گفتهی وی، در آن زمان و براساس برنامهریزیهای انجام شده، و با اجرای تدریجی برنامههای این موزه، برنامهریزی برای خرید آثار و دریافت هدایای مردمی برای تكمیل موزهی تخصصی قرآن كریم آغاز شد و این اقدام باعث شد تا این موزه، در حال حاضر مجموعه قابل توجهی از بهترین آثار قرآنی را در خود داشته باشد.
مسجد جامعی در كنار یادآوری خاطرات گذشتهاش، از وضعیت كنونی برخی بخشهای موزهی قرآن رضایت ندارد. متاسفانه با وجود قدمت و ارزشی كه این موزه دارد، این روزها به حال خود رها شده است، اما امیدواریم مسئولان بتوانند آن را به شرایط مطلوبی برسانند.
شاهد نارضایتی مسجد جامعی، رطوبت ناشی از چكههای آبی است كه گاهی اوقات از سقف موزه به طبقهی آخر و روی موكتهای سبزرنگ بخش سایت كه به نظر میرسد مدتهاست هیچكس به آنجا رفتوآمد نمیكند، است.
از سوی دیگر، بیتوجهی به مواردی از قبیل نبود پاركینگ برای استفادهی بازدیدكنندگان و زمان بازدید از نخستین موزهی ملی قرآن كریم كه مانند ساعت كاری ادارات و فقط از روز شنبه تا چهارشنبه است مهمترین عوامل در كاهش تعداد بازدیدكنندگان از این موزهی نفیس و ارزشمند میتواند باشد.
البته در توضیح چگونگی ادارهی این موزهی نفیس، حجتالاسلام فخرالدین صابری، مدیر كل موزه، پیش از این اعلام كرده كه «این موزه از سال ۱۳۸۴ كه افتتاح شد تا سال ۱۳۸۸ فقط یك روز در هفته (فقط دوشنبهها) دایر بود، اما از سال ۱۳۸۸ تاكنون این موزه همه روزه از شنبه تا چهارشنبه دایر است و قوانین آن تابع قوانین سازمان میراث فرهنگی كشور است.»

