قلعه ایرج

قلعه ایرج در نزدیكی دهكده جعفرآباد، در شمال شرقی ورامین و در استان تهران قرا دارد

این قلعه كه به شكل مستطیل است و ساختمان آن با خشت و گل ساخته شده، یكی از بزرگ‌ترین قلعه‌های ایران به حساب می‌آید.

قلعه ایرج یكی از بی‌نظیرترین قلعه‌های خشتی جهان است و با ارتفاع ۵۰ فوت با وسعت ۲۰۰ هكتار در دوران ساسانی ساخته شده اما به علت عدم حفاظت‌ از آن به شدت آسیب دیده است.

كلایس، باستان‌شناس اروپایی در مورد قلعه ایرج گفته: ابعاد داخلی شمال – جنوب قلعه ایرج ورامین ۱۲۱۴ متر و ابعاد شرقی – غربی آن ۱۱۵۰ متر است كه با هیچ یك از قلعه‌های خشتی و تاریخی جهان قابل مقایسه نیست.

این قلعه مستطیلی در ابعاد ۱۴۴۰متر در ۱۲۸۰ متر ساخته شده است. مصالح به كار رفته در آن خشت و گل است و به بزرگترین قلعه خشتی و گلی دفاعی ایران معروف است.

این قلعه در سمت شمال جاده ارتباطی ورامین به پیشوا قرار دارد و در ۴ جهت بنا، دروازه‌هایی به منظور فراهم ساختن امكان ورود و خروج به درون آن ساخته شده است. از چهار دروازه تنها دروازه اصلی كه در شمال شرقی واقع شده، باقی مانده است.

از این قلعه بزرگ تنها حصار آن با چهار دروازه باقی مانده كه این حصار دارای ضخامتی بین ۱۷ تا ۲۲ متر و بیشترین ارتفاع آن ۱۶ متر است. نمای بیرونی حصار در چهار طرف ۱۴۶ برج و نیم دایره ای دارد كه حد فاصل هر دو برج با چهار طاق‌نما تزئین شده كه این طاق‌نما در بعضی قسمت‌ها به صورت دو طبقه است.

درون دیوارهای قطور قلعه ایرج راهروهایی تعبیه شده كه برجك‌های دیده‌بانی را به هم وصل می‌كرده است. ملات دیوارها از خشت و آجر است. در بیرون محوطه قلعه نیز سنگرهایی قرار دارد.

قلعه ایرج كجاست؟

قلعه ایرج دژی باستانی مربوط به دوره ساسانی است و در شهرستان پیشوا، دهستان بهنام و در نزدیكی روستای عسگرآباد عباسی جای گرفته‌است.

قلعه ایرج به عنوان بزرگترین قلعه خشت خام در استان تهران، ایران و جهان شناخته می‌شود.

این قلعه درمحل به قلعه عسگرآباد و قلعه گبری شناخته می شود. قلعه‌ای با ارتفاع بیش 15 متر مربوط به دوره ساسانی، هرچند آثار كشف شده از این قلعه كهنسال و شگرف دارای قدمتی بیش از 3 هزار سال هستند و این آثار فرضیه بازسازی و مرمّت قلعه در دوره ساسانی را قوت بخشیده است؛ اما قلعه ایرج با وجود این قدمت فراوان و وسعت بیش از 200 هكتار همچنان در غربت به سر می‌برد.

این قلعه از نظر زمانی هزار سال قبل از به دنیا آمدن مسیح(ع) و حدود 1500 سال قبل از تولد پیامبر اسلام(ص) بنا شده است؛ ساكنان این قلعه زرتشتی بوده‌اند و عنوان قلعه گبری نیز به همین خاطر به آن اطلاق می‌شود؛ زیرا گبر در لغت به پیروان دین زرتشتی گفته می‌شود.

قلعه ایرج تهران

 
راه دسترسی به قلعه ایرج:
برای دیدن قلعه ایرج باید به نزدیكی دو شهرستان پیشوا و ورامین در استان تهران بروید و سری به روستای عسگرآباد عباسی شهرستان پیشوا بزنید؛ این قلعه در سمت شمال جاده ارتباطی ورامین به پیشوا قرار دارد.