شهر تاریخی ایزدخواست در بخش مركزی شهرستان آباده و در شمال استان فارس قرار دارد و دارای آثار تاریخی از دوران و اعصار مختلف تمدنی ایران است
قلعه و پل ایزدخواست، كاروانسرا و خانه‌های قدیمی روستایی از جمله آثار تاریخی شهر ایزدخواست به شمار می‌روند كه هركدام به نوبه خود می تواند گردشگران را در این شهر متوقف كند.
قلعه ایزدخواست متعلق به دوران ساسانیان را می‌توان یكی از شاخص‌ترین آثار این منطقه توصیف كرد كه با سبك معماری خود یكی از عجایب و نمونه های چشمگیر شهرسازی و مهندسی زمان قدیم ایران است.
درابتدای دشت وسیع آباده درآخرین نقطه غربی به فاصله ۶۰ كیلومتر از آباده به طرف اصفهان هر مسافری به شهر ایزدخواست می رسد. این شهر با قلعه تاریخی خود با توجه به قدمت بیش از۲۰۰۰ سال می‌تواند چند روز برای تماشا و گردشگری، هر مسافری را متوقف كند.
با كمترین هزینه امنیت قلعه و ساكنان داخل آن تأمین می‌شده است چون از سه طرف با پرتگاهی تقریباً بر حالت عمود نسبت به كف زمین با ارتفاعات مختلف از۶ تا ۱۵متر، حتی با كمك ادوات جنگی برای سربازان دشمن غیر قابل نفوذ بوده است.
فقط از یك طرف به قلعه دسترسی بوده كه آن هم با حفر زمین حدود ۳۰ متر طول و۴ متر عرض با عمق ۴ متر عملاً نفوذ به داخل قلعه غیر ممكن بوده است.
در داخل قلعه منازل حیاط نداشته اند و پشت بام طبقه اول، حیاط طبقه دوم بوده است و همه در یك همزیستی قوی در قلعه سكونت داشته‌اند و با استفاده از اضافی چوب سقفها برای خانه‌های اطراف حصار قلعه، بالكن ایجاد كرده‌اند. دیوارها در پایین به صورت سنگ چین هستند كه مانع از پوسیدگی خشت ها می‌شده و در بالا از خشت خام استفاده شده است.
سقف های بعضی مكان ها مخصوصا طویله ها كه در اولین طبقه قرار دارند و سقف طاقچه های داخل اتاق ها به صورت هلالی و بعضا جناقی است كه مطابق با سبك دوره ساسانیان می باشد.
وجود آتشكده در تقریبا وسط قلعه كمی بیشتر به سمت شمال یادگار زندگی پررونق آنها در زمان قبل از اسلام است. بودن آتشكده در آن زمان نشان از وجود موبد یا موبدان و طبقه اشراف و درباریان در قلعه ایزدخواست بوده است.
سردر قلعه به علت نامعلومی تخریب شده و با همان مصالح بجای مانده از سردر قبلی مجددا به صورت فعلی بازسازی شده است و فقط درب چوبی آن عوض شده است.
در حدود دو قرن پیش به علت تخریب حمام قلعه، شخصی با هزینه سفر حج خود یك باب حمام با كلیه امكانات و تزئینات آن زمان به سبك حمام های دوره صفوی می سازد كه یكی از زیباترین بنا های داخل قلعه محسوب می شده است.
خانه سازی در قلعه نیز در حد بی نظیری بوده كه ضمن استفاده كردن از مصالح چوب و گل به صورت خشت كمترین سنگینی را بر كف قلعه ایجاد كرده و همچنین توانسته اند ساختمانهایی را در ۵ طبقه بسازند كه با امكانات آن زمان در یك فضای محدود بسیار قابل تامل است كه هم جواب ازدیاد جمعیت را می داده و هم با استفاده از ارتفاع طبقات، چشم اندازی بسیار زیبا به وجود می‌آمده كه مردم هم می توانستند زمینهای كشاورزی خود را از داخل خانه تماشا كنند و هم در دل طبیعت باشند.
اما آنچه امروز از این قلعه و خانه های روستایی تاریخی اطراف آن باقیمانده ویرانه هایی از دیوارهایی بوده كه بر فراز تپه ای واقع شده و كوچكترین اثری از نگهداری نیز در آن دیده نمی‌شود.
قلعه‌ای كه روزی دشمنان هیچ راه نفوذی را در آن نمی‌توانستند پیدا كنند امروز زوال و فرسایش به خوبی راه تسخیر آن را پیدا كرده و مرتب نیز در خود فرو می برند و گویی برای متولیان امر رسیدگی به این قلعه هیچ جذابیتی ندارد.
