سوغات استان كردستان مانند سایر استان‌های كشور، شامل انواع شیرینی‌ها و محصولات كشاورزی محلی و صنایع دستی متعدد است.كردستان یكی از زیباترین و خوش آب و هوا ترین استان های غربی ایران است. این استان هم همچون سایر استان های كشورمان، سوغاتی های معروف و هیجان انگیز خاص خودش را دارد. سوغاتی هایی كه برخی بسیار خوشمزه اند و برخی دیگر جزء آثار هنری و صنایع دستی محسوب می شوند.كردستان نیز همانند سایر نقاط كشور دارای شیرینی های خاص و سایر خوراكی هاییست كه مجموعاٌ سوغات استان را تشكیل می دهند.
شیرینی كنجدی
شیرینی كنجدی معروف‌ترین سوغات سنندج است. كردها شیرینی كنجدی را در دو نوع انگبین و شكری درست می‌كنند. انگبین، شهد حشره‌ایست كوچك كه در اواخر تابستان و بیشتر در خوانسار و برخی از نواحی چهارمحال و بختیاری و كوهستان‌ها و دشت‌های كردستان، روی ساقه یا برگ‌های درخت گز انگبین می‌نشیند و شهد تولید می‌كند، چیزی شبیه به كار زنبور عسل. ولی این شهد هم خیلی كم پیدا می‌شود و هم قیمتش بالاست، بنابراین خیلی‌ها معتقدند آن چیزی كه در گز یا شیرینی كنجدی به عنوان انگبین می‌ریزند، انگبین واقعی نیست.
برای تهیه شیرینی كنجدی گز انگبین یا كنجدی گزو (در زبان محلی مردم كردستان)، كنجد را بو می‌دهند و در ادامه‌ی كار شهد انگبین را اضافه كرده و پس از آن روی سطحی پهن می‌كنند و برش می‌دهند. شكل ظاهری این شیرینی قطعات منظمی از كنجد فشرده شده است كه بسیار مقوی و خوشمزه است.
نان برنجی و كاك
كاك، شیرینی‌ایست سبك كه از لایه‌های خیلی نازك خمیر تشكیل شده كه با ساج‌های مخصوص درست می‌شود و تویش آرد گندم، شكر یا آرد قند، تخم مرغ، دارچین، روغن، هل و آب می‌ریزند.
بادام سوخته كردستان
از دیگر سوغاتی های كردستان كه می توان در شهر سنندج تهیه كرد، بادام سوخته كردستان است. بادام سوخته مخلوطی از بادام و شكر یا عسل است. مردم شهر سنندج مهمولا بخ جای قند، این شیرینی را با چایشان میل می كنند. طرز تهیه‌ی آن به این صورت است كه بادام و شكر را مخلوط می‌كنند و در ظرفی می‌ریزند و چهار قاشق سوپ‌خوری آب در آن ریخته و ظرف را روی آتش می‌گذارند تا شكر طلایی شود، سپس بادام و شكر را روی غربال می‌ریزند تا سرد شود و سپس بادام را با دست از شكر جدا می‌كنند. مجددا شكر را در ظرفی ریخته و روی آتش می‌گذارند تا آب شده و به‌شكل كارامل درآید. بادام را در شكر كارامل شده ریخته و هم می‌زنند تا مخلوط شود سپس مخلوط بادام و كارامل را روی یك سینی مسی ریخته و با قاشق از هم جدا می‌كنند. در ضمن برای درست كردن این شیرینی می‌توان به‌جای شكر از عسل هم استفاده كرد.
سقز
بیشتر مردم ایران سقز را با نام كردستان و برخی از استان های غربی كشور می‌شناسند، زیرا درخت این ماده بیشتر در قسمت‌های كوهستانی و استان‌هایی مانند كردستان، كرمانشاه، ایلام و كهگیلویه و بویر احمد وجود دارد. در حقیقت ماده سقز به صورت شیره‌ای غلیظ از درختی به نام پسته وحشی یا بنه استخراج می‌شود.
سقز یكی از سوغاتی های كردستان و به طور كلی استان های غربی ایران است. سقز صمغ درخت بنه است كه معمولا در فصل پاییز از این درخت خارج می شود. مردم كردستان به خوبی با خواص این صمغ آشنایی دارند و از آن به عنوان آدامس استفاده می كنند. در سفر به كردستان، می توانید برای دوستان و آشنایانتان سقز سوغاتی ببرید.
برساق
برساق نوعی نان روغنی محلی كردستان است كه به‌ویژه در شهر بیجار تهیه می‌شود. این نان محلی از تركیب آرد، شكر، تخم‌مرغ، شیر و سایر مواد به دلخواه درست می‌شود. با این مواد خمیری تهیه كرده، درون آن را با گردو شكر و دارچین پر می‌كنند و سپس آن را در روغن سرخ می‌كنند. البته این نان با همین نام به‌شكل‌های گوناگون در مناطق مختلف ایران تهیه می‌شود. . این نان محلی بسیار مقوی بوده و می‌توانید آن را به عنوان عصرانه در كنار نوشیدنی خود میل نمایید. اگر مسیرتان به سمت شهرستان بیجار افتاد علاوه بر برساق، شیرینی كماج و حلوا سوهانی را به عنوان سوغات بیجار كردستان فراموش نكنید.
كلانه
كلانه یا به زبان كردی كه‌لانه، درست است كه خیلی شبیه نان است، ولی برای كردها در حكم یك وعده غذایی كامل محسوب می‌شود. خمیر این نان از آرد گندم و با نوعی گیاه كوهی به اسم پیچك كه در بهار می‌روید پر می‌شود. در بقیه فصل‌ها به جای پیچك از پیازچه یا سیر استفاده می‌شود. خمیر را روی ساج می‌پزند و با كره یا روغن حیوانی چربش می‌كنند و با دوغ یا ماست محلی می‌خورند.
صنایع دستی هر منطقه بخشی از میراث فرهنگی و نمادی از آداب و رسوم و سبك زندگی اهالی آن منطقه هستند. گردشگران نیز همواره توجه ویژه‌ای به صنایع دستی دارند و معمولا از نمایشگاه‌های عرضه صنایع دستی چه برای بازدید و چه برای خرید سوغات، استقبال می‌كنند.استان كردستان هم از دیرباز مهد تولید صنایع دستی متعدد بوده كه برخی از آن‌ها شهرت جهانی دارند.
گیوه
در غرب ایران، مردم از نوعی پاپوش استفاده می‌كنند كه به گیوه یا كلاش معروف است. مردم كردستان اغلب كلاش را در فصل تابستان و مراسم مهمونی و عروسی استفاده می‌كنند. این نوع پاپوش در ایران قدمتی دیرینه دارد و هنوز هم استفاده می‌شود. گلیم بافی یا كلاش بافی از دیگر صنایع مهم استان كردستان نیز محسوب می‌شود كه در حال حاضر با پیگیری‌های جوانان هنرمند این خطه كارگاه‌هایی در حال فعالیت هستند و این سنت كهن را زنده نگه داشته‌اند.
قالی كردستان
سنندج را به فرش و گلیم‌اش هم می‌شناسند. كردها به گلیم به ر یا به ره می‌گویند. گلیم كردستان یا همان «گلیم سنه» از لحاظ بافت، طرح و نقش و رنگ‌های به كار رفته در آن متفاوت از سایر گلیم‌هاست.صنعت فرش و قالی بافی، یكی از صنایع رایج در استان كردستان است. قالی های شهرهایی همچون سنندج، بیجار و بوكان شهرت زیادی دارند. كافیست به بازار این شهرها سری بزنید تا فرش های دستباف و قالی های پر نقش و نگار كردی را در حجره های آن پیدا كنید.گلیم هایی كه توسط زنان هنرمند كرد، به صورت دو رو بافته می شوند.
محصولات چوبی كردستان
محصولات چوبی كردستان از جمله آثار نازك كاری بر روی چوب، از معروف‌ترین صنایع دستی این منطقه از كشور هستند. نازك كاری در واقع تركیب كردن قطعات بسیار كوچك چوبی در كنار هم و ساخت محصولات بسیار زیبا و ظریف از این طریق است. امروزه در خیابان شهدای شهر سنندج، می‌توانید انواع تخته نرد، شطرنج‌های چوبی، جعبه جواهرات، قلمدان و … را با بهترین كیفیت تهیه كنید. ابزار آلات موسیقی از جمله دف و تنبور، از دیگر سوغاتی‌های كردستان هستند كه شهرتی ملی دارند. بسیاری از نوازندگان كشور، ادوات موسیقی خود را از استان كردستان تهیه می‌كنند.
از مهم‌ترین محصولاتی كه با نازك كاری ساخته می‌شود می‌توان به تخته نرد، قلمدان، تخته شطرنج، قوطی سیگار، شیرینی خوری، كیف زنانه، جعبه‌ی لوازم آرایش، سینی و بشقاب اشاره كرد.
پارچه و لباس
لباس های زیبای زنان و مردان كرد هم كه از زیباترین لباس های محلی كشور محسوب می شوند، دیگر سوغاتی مطرح استان كردستان هستند.در بازار سنندج كه بچرخید علاوه بر فرش و گلیم و شیرینی و گیوه، لباس و پارچه هم پیدا می‌كنید. قسمتی از بازار سنندج مثل بانه است و مخصوص اجناس وارداتی‌ست.
