خانه تاریخی شیرازی رشت كه متعلق به همسر شاعر معاصر، نصرت رحمانی می باشد دربافت تاریخی شهر رشت پنهان شده است. نصرت رحمانی كه یكی از شاعران معاصر نوگرای ایران است در سال ۱۳۰۸ در محله پامنار تهران دیده به جهان گشود . نصرت رحمانی پس از گذراندن تحصیلات در ( دبستان ناصرخسرو / دبیرستان ادیب ) چند سالی در وزارت پست و تلگراف كار كرد و پس از آن در مجلات هفتگی ” فردوسی ، تهران مصور ، سپید و سیاه ، امید ایران و ….. فعالیت كرد .
رحمانی سپس به كار در رادیو پرداخت و بعد از آن به روزنامه نگاری روی آورد و سپس مسئول صفحات شعر مجله زن روز شد . از آغاز دهه ی بیست سرودن شعر را آغاز كرد و در دهه ی سی به مرز شهرت رسید . نصرت رحمانی علاوه بر سرودن شعر گه گاه داستان نویسی می كرد و با نام مستعار ” لولی ” و ” ترمه” در مجلات هفتگی انتشار می داد . نصرت رحمانی از نخستین شاعران عصر ماست كه زبان مردم كوچه و بازار را وارد شعر كرد .
نصرت رحمانی رفته و در رشت پناه گرفته بود. خودش گفته: «رشت مرا برای خود برگزیده. حال جسمی و روحی من چنان است كه هر كجا باشم در انزوای خود زندانیم. این طبیعت زیبا و پرشكوه، این بام های سفالین، این هوای پركرشمه كه هر ساعتی حالتی دارد، آفتابی ست و می بارد، گاه نم نم باران به بارشی پیگیر، و سرشار از اندوهی گنگ تبدیل می شود، با حال من هم آهنگی دارد.»
خانه تاریخی شیرازی رشت در محله قدیمی پیرسرای رشت در نزدیكی مسجد ملاعلی در كوچه‌ای بن‌بست واقع شده است. این خانه هنوز مسكونی بوده و دارای حیاطی وسیع با ایوان، شاه‌نشین است. خانه‌ای با بام‌های سفالی پشت سر دری كه گچ‌ها و كاشی‌ها زینتش بخشیده‌اند، پنهان شده است.
خیابانی كه هنوز رنگ و بوی رشت قدیم را دارد و اهالی و مغازه‌هایش به شغل‌های آبا و اجدادی مشغولند. دكان‌های خراطی هنوز پر از چوب‌اند و صدای اره سكوت خیابان را برهم می‌زند. پرنده‌های رنگارنگ هنوز در قفس‌های سفید و خاكستری كنار پیرسرا چیده شده‌اند و آن فولكس رنگ و رو رفته معروف هم كنار خیابان پارك است. اینجا خانه‌ها هنوز بام سفالی دارند، بساز و بفروش‌ها كار را از كوچه‌ها شروع كردند اما هنوز لودر تخریب و منفعت طلبی به خیابان اصلی پیرسرا نرسیده است.
تلفیق این خانه‌های آجری و چوبی كه زیباییشان را به رخ می‌كشند با هوای دم‌دمی گیلان كه آفتاب و بارانش به ساعت بند است، همان حالیست كه صاحب آن خانه خاص می‌گوید دنبالش بوده است. اینجا در پیرسرا خیلی‌های ساكن آن خانه معروف را می‌شناسند و از قصه‌اش با خبرند اما اگر غریبه باشید، راهنما و مسیری وجود ندارد تا شما را به پناهگاه نصرت رحمانی برساند.
سقف سفالین خانه و دیوارهای تمام آجری آن، چون تابلویی قدیمی خیره‌كننده است. ورودی خانه سبكی سنتی داشته و چون كارت پستال‌های قدیمی خودنمایی می‌كند. دو سكو در طرف درب ورودی خانه شیرازی، دیوار آجری با روكش گچی و كتیبه نقش بسته برآن، حكایت از گذشته‌‌های دور و دراز این خطه دارد. درها و پنجره‌های خانه شیرازی با رنگ قهوه‌ای تیره در تضاد با سفیدی دیوار بسیار زیبا و خیره‌كننده‌اند. . كاشی نمره ۱۰ و پلاك ۱۷۸ هنوز بر سردر است و پلاك جدید دیگر هم بر روی در نصب شده است. جزییات هیچ تغییری نكرده‌اند، انگار اگر كسی بر كوبه‌ها بكوبد آن شاعر به قول خود ناكام در را باز خواهد كرد و با لبخندی بر لب به لنگه در تكیه خواهد زد.
می‌گویند هنوز همسر نصرت درخانه تاریخی شیرازی رشت، خانه اجدادی‌اش گذران عمر می‌كند. بهزاد عشقی، نویسنده اهل رشت در یك مصاحبه ساكن شدن نصرت در رشت در خانه اجدادی همسرش را چنین شرح می‌دهد: «پیش از انقلاب ماهی یك الی دو بار به رشت می آمد و به خانه می رفت كه همین خانه پوران خانم همسرش باشد. نصرت تهرانی بود، اما همسر مهربانش پوران خانم اهل رشت بود و در خانه ای باستانی و اعیانی در محله قدیمی پیرسرا سكونت داشت. نصرت در دوران چل چلی اش مدام در تهران بود و كمتر فرصت پیدا می كرد كه به رشت بیاید. پوران خانم با خیاطی روزگار می گذراند و مدام چشم به راه آمدن شوهری بود كه انگار هرگز نمی آمد.
معماری خانه تاریخی شیرازی رشت
با گذر از پلكانی نیم‌دایره می‌توان وارد بنای اصلی شد. پلكان دسترسی به طبقه بالا نیز مقابل درب ورودی قرار دارد. در طبقه بالا، ارسی‌های زیبا، چشم هر عاشق هنر معماری را به خود جلب می‌كنند.بارها پیشنهاد شده است كه خانه نصرت رحمانی به موزه‌ای یا بنیادی به نام او تبدیل شود، پیشنهاداتی كه هرگز عملی نشده‌اند. لودرهای تخریب و آپارتمان سازی این روزها حسابی در پیرسرا مشغولند و دیر نیست كه زمانی سایه‌شان بر سر این خانه و خانه‌های مشابه آن بیافتد.
فضای داخلی خانه با كمدها، طاقچه‌ها و تزیینات بسیاری پوشیده شده است. در داخل این خانه قدیمی می‌توان گنجینه‌ای از ابزار و وسایل قدیمی و اصیل را با رنگ و هویت گیلان دید و لذت برد
محله پیرسرا رشت یكی از قدیمی‌ترین محله‌های رشت است كه مجموعه میراثی و تاریخی محله می‌تواند آن را تبدیل به یكی از جاذبه‌های شهر رشت كند. اما این محله این روزها زیر اسامی ساغری‌سازان و بازار رشت كمتر مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد و یكی از جاذبه‌های خاص شهر رشت در بی‌توجهی میراث فرهنگی از بین می‌رود.
