قهوه عربی، یك نوشیدنی محبوب در كشورهای حاشیه خلیج فارس و شهرهای جنوبی كشور ایران از جمله بوشهر، اهواز و بندرعباس است. این قهوه در كشورهای عربی، بیشترین مصرف را دارد و به همین دلیل به قهوه عربی معروف است. برای خلق قهوه عربی، دانه‌های قهوه باید تفت داده شده و به صورت بسیار ریزی آسیاب شوند. قهوه عربی با طرز تهیه‌ای ساده و آسان، بسیار شبیه به قهوه ترك است.
برای طعم دادن به قهوه عربی از ادویه‌هایی مانند هل، دارچین، زنجبیل، میخك و زعفران استفاده می‌شود. قهوه عربی را معمولا در دله یا همان قهوه‌جوش عربی درست می‌كنند. دله، یك ظرف مخصوص آماده‌سازی قهوه است كه در كشورهای عربی و جنوب كشور، برای تهیه قهوه و گرم نگه داشتن آن، جهت پذیرایی از مهمان استفاده می‌شود.
همان‌طور كه گفتم قهوه‌ی عربی بسیار به قهوه ترك نزدیك است. بنابراین نگران تهیه‌ی ابزار خاص برای دم كردن این نوع قهوه نباشید. اما اعراب به صورت سنتی و در مراسم رسمی، آن را با وسیله‌ای به نام دَلّه دم می كنند. بنابراین اگر دوست دارید قهوه عربی را دقیقا به روشی كه چند صد سال سابقه دارد نوش جان و نوشیدنی¬تان را به تاریخ متصل كنید می توانید از دله استفاده كنید. اما اگر دنبال وسیله¬ای هستید كه هم بتوانید به روش ترك و هم عربی قهوه را آماده كنید، توصیه‌ی ما جَذوه (همان قهوه‌جوش مسی خودمان!) است
طبق داستان‌های تاریخی، قهوه توسط فردی به نام «كلدی» (Kaldi)، چوپان یك گله بز كشف شد. او برای اولین بار، متوجه شد كه خوردن میوه‌های حبه‌ای قهوه سبب می‌شود تا سطح انرژی بزها به شدت افزایش پیدا كند.
پس از «كلدی»، یك راهب اعظم صومعه، شروع به انجام آزمایش‌هایی با استفاده از این حبه‌ها كرد و در نتیجه، یك نوشیدنی انرژی‌‌زا خلق شد. قهوه در قرن سیزده تا پانزدهم میلادی به خاورمیانه و آفریقای شمالی راه پیدا كرد و سپس در قرن‌های شانزده و هفده در ایتالیا و سایر مناطق اروپایی و آمریكا به محبوبیت رسید. بر طبق اسناد تاریخی، در سال‌های ۱۶۰۰ حتی یك درخت قهوه در بیرون آفریقا و كشورهای خاورمیانه و عربی كشت نشده بود. در حال حاضر، قهوه در سراسر جهان خورده می‌شود و یكی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها به شمار می‌آید.
قهوه سنتی عربی از تاریخچه‌ای عمیق و جایگاه اجتماعی بالایی برخوردار است و به همین علت، در در فهرست میراث فرهنگی یونسكو ثبت شده است. قهوه عربی از قهوه عربیكا (Arabica) تهیه می‌شود. عربیكا و روبوستا (Robusta)، نام دانه‌های قهوه مشهور در جهان هستند. عربیكا، بیش از ۸۰ درصد قهوه جهان را تشكیل می‌دهد و در ارتفاع خاصی كشت می‌شود. جالب است بدانید كه تمامی مزارع قهوه عربیكا در ارتفاع ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ متری قرار دارند. سرو قهوه عربی در بیشتر كشورهای خاورمیانه به‌عنوان بخش مهمی از مهمان‌‌نوازی و رسوم سنتی و صمیمانه بومیان منطقه به شمار می‌آید.
جهت آماده‌سازی قهوه از دو نوع ظرف خاص استفاده می‌شود. گمگم یا «قمقم»، ظرف بزرگ‌تری است كه جهت آماده‌سازی اولیه قهوه و جوشاندن قهوه از آن استفاده می‌شود. دله در واقع، قهوه‌جوش كوچك‌تری است كه برای سرو قهوه در مراسم‌های عربی به كار می‌رود.
دله یا قهوه‌جوش عربی، یك ظرف كوچك مسی غالبا طلایی‌رنگ است. از دله قهوه به عنوان نماد فرهنگی مردم عرب و یك وسیله پذیرایی در مراسم‌های رسمی كشورهای عربی، بین‌المللی و هیئت‌های دولت در خوزستان استفاده می‌شود. جالب است بدانید كه مجسمه ظرف دله قهوه را به صورت یك نماد فرهنگی در كشورهای عربی و همچنین در دو نقطه از شهرهای اهواز، آبادان و دیگر شهرهای جنوبی، در ابعاد بزرگ، در میدان شهر نصب كرده‌اند. مراسم قهوه‌نوشی نیز، یكی از آداب و رسوم اعراب اهواز است كه هر سال در این شهر برگزار می‌شود و دله از جایگاه ویژه‌ای در این مراسم برخوردار است.
مواد لازم برای ۱ نفر
آب : ۱ فنجان آب
پودر قهوه: ۱ یا ۲ قاشق چایخوری
هل آسیاب‌شده: ۱ عدد
۱ عدد میخك آسیاب‌نشده
زنجبیل (اختیاری):نصف قاشق مرباخوری
چند عدد زعفران (اختیاری)
خرما، انجیر یا شیرینی‌های دیگر برای سرو
طرز تهیه
یك فنجان آب را داخل دله بریزید و روی شعله ملایم گاز بگذارید تا به جوش بیاید. وقتی آب یكی دو غل خورد، دله را به مدت ۳۰ ثانیه از روی گاز بردارید تا دمای آب، كمی پایین‌تر از نقطه جوش بیاید. این دمای ایدئال برای اضافه كردن پودر قهوه است.۱ تا ۲ قاشق چایخوری پودر قهوه را به آب با دمای ایده ال اضافه كنید و هم بزنید. سپس دله را روی شعله ملایم گاز قرار دهید.
اجازه دهید تا قهوه به مدت ۱۰ تا ۱۲ دقیقه روی شعله ملایم گاز دم بكشد. نشانه دم‌كشیدن قهوه، ایجادشدن تدریجی كف یا فوم قهوه روی دله و بالا آمدن پودر قهوه به روی سطح است. پس از دم كشیدن قهوه، آن را از روی شعله گاز بردارید و اجازه دهید حدود ۱ دقیقه استراحت كند و در جایی ساكن بماند. سپس میخك، زعفران و ادویه دلخواهتان را به مقدار دلخواه به آن اضافه كنید. اگر از هل استفاده می‌كنید، آن را با پشت قاشق یا هاون له كرده و سپس آسیاب كنید.
پس از افزودن ادویه، دله را به مدت كوتاهی روی شعله ملایم گاز بگذارید و اجازه دهید تا فوم یا كف قهوه تشكیل شود. دله را از روی گاز بردارید و به مدت ۵ دقیقه كنار بگذارید تا پودر قهوه ته‌نشین شود. قهوه را در فنجان مخصوص قهوه عربی بریزید و سعی كنید كه آنها را تا كمتر از نیمه پر كنید.قهوه عربی را همراه با خرما، انجیر یا شیرینی‌های دیگر سرو كنید.