روستای پیربازار رشت

روستای پیربازار رشت ، روستایی درنزدیكی شهرستان رشت كه به دلیل اتصال آبراه پیربازار به مرداب انزلی و غازیان انزلی ، عنوان اولین و پررونق ترین بندرتجاری دریای خزر در گیلان را به نام خود زده است بار بعد از سالها مورد توجه و بازآفرینی قرار گرفته است.وجود بندر و عبوراولین خط راه‌ آهن از پیربازار و اتصال آن به مركز شهر رشت، تا دویست سال گذشته امكان تردد كالا و بار از این آبراه تاریخی را از رشت به تالاب انزلی و در نهایت به اروپا امكان ‌پذیركرده بود.

پیربازار منطقه ای خوش آب و هوا واقع در استان گیلان است. امروزه پیربازار را یكی از محلات شهر رشت نیز می نامند، چرا كه در حدود ۶ كیلومتری رشت قرار دارد. پیر بازار به عنوان یكی از بزرگ ترین بخش های مركزی رشت نیز به حساب می آید؛ زیرا محله های بسیار زیادی را به عنوان زیر مجموعه در بر می گیرد و تعدادی از این محله های معروف عبارتند از: پیرده ، كفترود ، بجارخاله ، مبارك آباد و …

زمانی این محل بندر بوده و پادشاهان قدیم برای عبور از خاك ایران و سفر به اروپا از این بندر با كشتی عبور می كردند. بندر پیربازار یكی از اولین بنادر ایران در دریای كاسپین و منطقه‌ای خوش آب و هوا واقع شهرستان رشت، استان گیلان، ایران است.گالش خیل، پیرده، كفترود، بجارخاله، مبارك‌آباد، طش، منگوده، تخته پل، رجب آباد، فخب از جمله محلات این منطقه می‌باشند.

پیر بازار درگذشته به لحاظ واقع بودن بر سر راه‌های ارتباطی از اهمیت بسیاری برخوردار بود، زیرا مسافران اروپا برای استفاده از راه آبی دریای كاسپین، ناگزیر بودند كه از این بندر بگذرند. در آن روزگار (قرن ۱۹ میلادی)، یكی از راه‌هایی كه اروپاییان می‌توانستند خود را به ایران برسانند، رفتن به باكو، در كرانهٔ دریای كاسپین و سوار شدن به كشتیهای روسی به مقصد پیر بازار و سپس سفر به رشت و تهران بوده‌است. در آن دوره پیر بازار پیش بندر شهر رشت به‌شمار می‌رفت و بیشتر كشتیهای بازرگانی كه از بندرهای روسیه به ایران می‌آمدند، در این بندر لنگر می‌انداختند. از آنجا كه شهر رشت مركز ارتباطی همهٔ راه‌های گیلان به‌شمار می‌رفت، كالاهای بازرگانی كه از بندرهای روسیه به پیر بازار می‌رسید، به رشت برده می‌شد و از آنجا به قزوین، زنجان، همدان، تهران و مازندران حمل می‌گردید. پیر بازار بندر دریافت عوارض رشت بود و گمرك‌خانه‌ای داشت كه ناصرالدین‌شاه‌قاجار در سفرنامه‌اش از آن یاد كرده‌است. از زمانی كه جاده رشت به انزلی ساخته شد رفت‌وآمد قایقها به این بندر از بین رفته و ویژگی بندری خود را از دست داده است.

از پادشاهان آن دوره می توان ناصر الدین شاه را نام برد كه زمانی كه به اروپا سفر كرد به پیربازار آمده بود زیبایی این بندر او را شیفته پیربازار كردِ و خواست آن را به نام خود تصاحب كند او انتظار داشت حاكم پیربازار آن را پیش كش كند ولی حاكم پیربازار با آوردن دلایلی از جمله این كه مردم از این بندر روزی خود را تامین می كنند و … ناصرالدین شاه را قانع كند تا از این خواسته دست بردارد.

درباره سبب نام‌گذاری پیر بازار، اقوال مختلفی نقل شده است.برخی به مناسبت نزدیكی این آبادی با مرداب انزلی و دریا، این نام را در اصل پره بازار به معنی بازار ساحلی یا مرزی دانسته‌اند كه به تدریج به پیر بازار شهرت یافته است.برخی نیز آن را برگرفته از پیله بازار كه در زبان گیلكی، بازار بزرگ معنی می‌دهد، دانسته‌اند.برخی دیگر بر این باورند كه پیر بازار، مأخوذ از نام شخصی صوفی مسلك به نام پیر حسن است كه در روزگار شاه اسماعیل صفوی (۹۰۷-۹۳۰ق/۱۵۲۴-۱۵۰۱م) در اینجا می‌زیسته است.

به نظر می‌رسد، كرزن كه نام پیله بازار را برگرفته از پیله ابریشم دانسته، و به همین مناسبت آن‌جا را محل خرید و فروش این كالا، نامیده،دچار اشتباه شده است، زیرا در گویش گیلكی به جای پیله ابریشم، واژه نوغان به كار می‌رود. كاسته شدن عمق تالاب انزلی وكم آبی رودخانه پیربازار در چند دهه گذشته امكان تردد قایق و كشتی های تجاری به سمت دریای خزر را غیرممكن كرد وچندین دهه این بندر تجاری رو به افول گذاشت.
بندر پیربازار در گذشته شاهراه انتقال كالاها ازطریق مرداب انزلی، دریای خزر به اروپا بوده است. باززنده سازی پیربازار ضمن اینكه می تواند به اقتصاد شهری كمك كند، برای نسل جدید و همه كسانی كه درآن منطقه زندگی می كنند قطعاً پیوند عمیقی با گذشته آنها برقرار می كند.اتصال خط ریل سراسری از ایستگاه پیربازار رشت به منطقه به طول حدود ۱۱ در اتصال كریدور چین، قزاقستان، ایران از اهمیت زیادی برخوردار است.