برج پیر شهریار، برج زیبا و با قدمت تاریخی در روستای لمرز استان مازندران است. بعد از روستای لمرز ، سمت چپ، میان درختان بلند، روی تپه برج زیبایی به چشم می خورد كه قدمتش به قرن پنجم هجری قمری می رسد. این برج به “پیر شهریار” و در بین اهالی منطقه به برج لمرز معروف است.معماری این برج به صورت مدور است كه بامی شبیه كله قند دارد. قطر دیواره های آن ۲.۳۵ متر و قطر قسمت آجری دیوار آن ۷۰ سانتی متر است.
این بنا از آجر و گچ ساخته شده است و تزیین گنبد آن از كاشی استفاده شده است كه اكنون خبری از این كاشی ها نیست . درختانی اطراف برج را فرا گرفته اند. بنا بر گزارش ها، جهانگردانی از این برج تاریخی بازدید كرده اند و مطالبی در مورد آنها نگاشته اند . ظاهرا این برج درب و یك صندوق چوبی قدیمی داشته كه در دهه های اخیر خبری از آن نیست .
در بازدیدهای دهه شصت، تكه هایی از چوب نقش دار صندوق دیده شده كه بعد از كنكاش فراوان نتایجی از آنها به دست آماده است، از جمله این كه ساختن صندوق چوبی آرامگاه و كنده كاری متن آن در عهد درویش صالح زاهد عابد، دروی محمد شهریار آغاز شده و به دست درویش علی خرومه زاهد به اتمام رسیده است. تاریخ پایان یافتن كار صندوق آرامگاه در محرم سال ۸۸۰ هجری قمری بوده است . دو شعر عرفانی از دو شاعر درویش به صورت كتیبه روی صندوق آرامگاه حك شده كه با تلاش های دكتر منوچهر ستوده و دكتر عبدالرمان عمادی بازخوانی شده و نتایج خوبی از آن به دست آمده است .
در این روستا می توانید برای یك جنگل نوردی سبك برنامه ریزی كنید. از طریق راه فرعی كه كمی جلوتر از روستا قرار دارد خود را به شمال روستا برسانید . و مسیر خود را از دره ی وسیعی كه به جهت شمال شرقی می رود شروع كنید. ابتدای این راه پاكوپ است و در برخی قسمت ها كمرنگ می شود . بعد از حدود یك كیلومتر پیمایش در جنگل ، به منطقه ای می رسید كه پوشش جنگلی ندارد اما دور تا دور آن را جنگل فرا گرفته است .
اكنون در دامنه ی جنوبی قله ی اِلوات قرار دارید و اگر بخواهید به این قله صعود كنید، باید یال سمت راست خود و جهت شرق را بگیرید و انتهای یال به جهت شرق بروید تا با كم شدن شیب بتوانید روی یال شرقی قله ی اِلوات سوار شوید و با تغییر جهت به غرب ، خود را به قله ی ۱۹۰۰ متری اِلوات برسانید. این مسیر كلی است و برای صعود به این قله باید راهنمای مجرب همراه داشته باشید . برای صعود به قله ی اِلوات می توان از طرف روستای از آن ده نیز رفت.
روستای كوچك لمرز مكانی برای اقامت ندارد. اگر مجبور به اقامت در این روستا شدید ، می توانید كنار برج پیر شهریار چادر بزنید . هم چنین شاید بتوانید با هماهنگی دهیاری یا اعضای شورای اسلامی روستا، خانه ای برای اقامت اجاره كنید . با توجه به نزدیكی این روستا به شهر پل سفید، می توانید به اقامت گاه های این شهر بروید.
برج پیر شهریار:
برای دقایقی فكرخود را از تمامی موضوعات به دور كنید و با ما به تماشای این دو اثر زیبای تاریخی بپردازید. برج پیر شهریار را میتوانید در درختان سر به فلك كشیده استان مازندران، روستای لمرز، دهستان راستوپی در مسیر روستاهای ییلاقی پل سفید و ساری با آب و هوایی دلپذیر پیدا كنید. برجی كه خود را به شكل مدور با بامی شبیه كله قند در آورده و با لباسی از آجر و گچ، زیبایی خود را به رخ همگان میكشد. كهن بودن این برج را میتوانید از قطر دیواره های آن بیابید كه در حدود ۲.۳۵ متر است. حتی قطر 70 سانتی متری قسمت های آجری این بنا، از قدمت آن صحبت میكند كه به قرن 5 هجری قمری بر میگردد.
برج پیر شهریار اسرار زیادی را در دل خود جای داده است كه از آن بی خبریم مانند وجود یك درب و صندوقچه قدیمی كه امروزه آنها را در برج نمیبینید. اما باستان شناسان به محض فهمیدن این موضوع تلاش های زیادی را برای پی بردن به واقعیت آن انجام دادند. بالاخره با پیگیری ها و تلاش های مستمر آنان در دهه 60 توانستند یك تكه از چوب صندوق را كشف كنند. با بررسی های صورت گرفته بر این تكه، مشخص شد این صندوق باستانی در عهد درویش صالح زاهد عابد، دوره ی محمد شهریار ساخته شده و نوشته های روی آن توسط دستان هنرمند درویش علی خرومه زاهد حكاكی شده است.
نگاهی به روستای لمرز:
قبل از اینكه درباره قلعه كوتول شاه صحبت كنیم بیایید نگاهی به طبیعت بكر و زیبای روستای لمرز كه برج پیر شهریار هم در آن واقع شده، بیندازیم. این طبیعت فوق العاده، مناسب كسانی است كه به دنبال طبیعت گردی و جنگل نوردی هستند. با رفتن به سمت شمال این روستا ب همراه لذت بردن از دیدنی های اطراف آن، به دشتی بدون پوشش جنگلی میرسید كه دورتادور آن را جنگل فرا گرفته است و قسمتی از دامنه ی جنوبی قله الوات را در برمیگیرد.
نمایی از روستای لمرز
اگر قصد فتح كردن قله الوات را داشته باشید باید راه خود را به سمت راست در جهت شرق ادامه دهید. با رسیدن به انتهای آن دوباره به سمت شرق پیشروی كنید. اكنون با كم شدن شیب، شما روی قله الوات قرار گرفته اید كه با تغییر جهت به سمت غرب و پیمایش آن تا انتها به قله ی ۱۹۰۰ متری اِلوات خواهید رسید.
قلعه كوتول شاه
با برج پیر شهریار در استان مازندران و روستای لمرز كه برج پیر شهریار در آن واقع شده بود، آشنا شدید. حالا فكر میكنید قلعه كوتول شاه در كدام استان قرار گرفته است؟
نمای كلی قلعه كوتول شاه
حتما این سری درست حدس زده اید كه ممكن است این بنای تاریخی هم متعلق به یكی از استان های شمالی كشور عزیزمان ایران باشد. باید بگویم حدس شما درست است این قلعه در استان گیلان، شهرستان سیاهكل و در مجاورت روستای موشا یعنی میرشاه قرار دارد و بالاخره در 14 مرداد سال 1382 به عنوان اثر ملی ایران به ثبت رسید.
شاید باورتان نشود اما قدمت این قلعه به دوره اسماعیلیه و تیموریان برمیگردد. نام آن برمیگردد به حكمرانی اعضا یك خانواده سلطنتی از روستاهای اطراف این قلعه یعنی موشا (میرشاه) دیماسرا (پیرمیرشاه)، مرجانه.
اطلاعات چندانی درباره آنها وجود ندارد كه در اختیار شما قرار دهیم اما برخی نوشته ها میگوید كوتول شاه یكی از حاكمان ظالم دوره های اسماعیلیان و تیموریان بوده كه بر شهرهای رودبار، سنگسر و لاهیجان حكومت میكرده است و هدف خود را از ساخت قلعه كوتول شاه، حكمرانی بر مركز شهر قرار داده بود.
نمایی دیگر از قلعه كوتول شاه
قلعه كوتول شاه به شكل بیضی ساخته شده است. این بنا در ضلع جنوبی یك تكه اضافی را به خود متصل كرده است تا مراكز دیده بانی در آن قرار بگیرند. در واقع این نمای دو طبقه با راه پله های ارتباطی ورودی قلعه را شكل داده است.
این قلعه در ضلع شرقی یك آب انبار و در ضلع غربی تاقی را در خود جای داده است كه همه را برای تماشا مجذوب میكند. در ساختار بنای خود از اشكال هندسی استفاده كرده است. یعنی فضای اتاقك های خود را به شكل جناقی و سر در اتاقك ها را به شكل قوسی ساخته است.
برای رسیدن به قلعه باید وارد جاده لاهیجان به سمت سیاهكل شوید و بعد از رسیدن به سه راه راه خود را به سمت راست ادامه دهید. بعد از گذشت چند كیلومتر و با رسیدن به یك دوراهی مسیر خود را دوباره به سمت راست طی كنید. حالا كافیست چند دقیقه پیاده روی كنید تا قله كوتول شاه را بر روی یك تپه 30 متری ببینید.
نگاهی به طبیعت بكر و زیبای شهرستان سیاهكل
كلام آخر:
عاشقان طبیعت گردی از بناهای تاریخی، با دو اثر تاریخی دیگر به نام های برج پیر شهریار و قلعه كوتول شاه آشنا شدید. هم اكنون میتوانید برای آینده سفر خود و دیدن از این بناهای تاریخی برنامه ریزی كنید. اما یادتان باشد بعد از سفر، تجربه های خود را در این مطلب بنویسید. اگر كسی هست كه به این دو مكان زیبا رفته، خاطرات به یادمندی خود از برج پیر شهریار و قلعه كوتول شاه را با ما به اشتراك بگذارد.