كوچه مازاری های یزد ، گذرگاه‌های حناسابی در یزد با قدمت ۷۰۰ ساله می باشد .یزد به عنوان شهری با اصالت و دارای تاریخ و فرهنگی غنی، همواره مورد توجه بسیاری از افراد بوده است.این محله از محله های قدیمی و باصفای یزد است كه بوی حنا در كوچه پس كوچه های آن به مشام می رسد .
معنای كلمه مازاری
در ابتدا برای فهم بهتر موضوع درصدد توضیح كلمه مازاری هستیم تا پس از آن در خصوص كوچه‌ای با رنگ و بوی خاص صحبت نماییم.ریشه كلمه مازاری از واژه ماز به معنای چرخ است و مازاری در واقع آسیاب‌هایی هستند كه چیزی را در آن می‌سایند.مردمان خوش‌ذوق یزد بیش از ۷۰۰ سال پیش، از مازاری برای آسیاب حنا استفاده می‌كردند. مردمان این خطه به خوبی از خواص این گیاه سبز رنگ آگاه بوده و از آن در موارد گوناگون استفاده می‌كردند.
نكته جالب توجه این است كه به دلیل كثرت این حرفه در یزد، كوچه‌ای در این شهر به نام كوچه مازاری شكل گرفته است كه هم اكنون نظر بسیاری از گردشگران را به خود جلب نموده است. در گذسته، سنگ‌های آسیاب مازاری را از كوه‌های شهرستان مهریز تهیه نموده و با استفاده از آن حنا را آسیاب می‌كردند.
كوچه مازاری ها را می‌توان جزء قدیمی‌ترین كوچه‌های واقع شده در شهر یزد دانست.قدمت این كوچه و همچنین حرفه رونق گرفته در آن همگی عواملی برای افزایش جذابیت این گذرگاه محسوب می‌شوند.كوچه مذكور به خوبی توانسته است حال و هوای دوران قدیم را با بافت سنتی خود تازه كرده و تاریخ و هویت شهر زیبای یزد را به رخ همگان بكشد. هرچند بسیاری از واحدهای تولیدی این كوچه با تعطیلی مواجه شده‌اند اما وجود چند واحد فعال، مصداق ضرب‌المثل مشت نشانه خروار است و توانسته ذوق و هنر بومیان این منطقه را نمایان سازد.
حرفه مازاری از جمله مشاغل اصلی اهالی این خطه بوده و رونق بسیاری نیز داشته است.رفت و آمد تاجران یزدی به كشورهای حوزه خلیج‌فارس و هند موجب ورود این حرفه و اشاعه آن گردید.تاجران یزدی برگ حنا را از سایر نقاط كشور تأمین و در مازاری های شهر خویش می‌ساییدند. همین مسئله موجب افزایش شهرت و محبوبیت حناهای یزدی شده است. به طوری كه هم اكنون نیز یكی از بهترین حناهای منطقه شناخته می‌شود.
باید توجه داشت كه مازاری ها تنها به آسیاب كردن حنا بسنده نكرده و انواع ادویه‌های كوبیده نشده از جمله زنجبیل، فلفل و دارچین نیز در این كارگاه‌ها آسیاب می‌شده است. اما شیوع بیشتر سابیدن حنا موجب شده است كه علاوه بر معروفیت حنای یزدی در داخل و خارج از كشور، كوچه مازاری ها نیز به كوچه حنا معروف شود.حفظ اصالت و قدمت این حرفه با استفاده از وسایل و ابزار ۷ قرن پیش نشان داده می‌شود.
باوجود صنعتی شدن و ورود ماشین آلات به اكثر مشاغل، تاجران یزدی همچنان علاقه‌مند به استفاده از سنگ‌های آسیابی و استفاده از حیوانات دارند. كارگاه‌های مازاری عموماً دارای فضای تاریكی می‌باشند و تنها نور كمی از دریچه‌های موجود در سقف، روشنی‌بخش فضا است.
استفاده از سنگ، چوب و چهارپایان برای آسیاب حنا و ادویه، از دیگر ویژگی مازاری ها است. در قسمتی از كارگاه نیز علاوه بر سابیدن مواد مختلف، به بافت گونی یا كیسه و بسته‌بندی محصولات پرداخته می‌شود. متأسفانه عدم توجه به این حرفه موجب شده است تا به مرور زمان، كمرنگ شده و به دست فراموشی سپرده شود.
وجود آثار باستانی متفاوت و متنوع در یزد و همچنین فرهنگ‌های خاص و هنرهای زیبا، موجب شده‌اند تا بسیاری از افراد برای بازدید از موارد ذكر شده خود را به این استان برسانند. زیبایی‌های یزد علاوه بر داشتن رنگ و بوی تاریخی و هنری، نشان از اصالت این خطه و حفظ هویت منطقه‌ای دارد.به همین دلیل است كه هم اكنون نیز مراسمات عزاداری در یزد به باشكوه‌ترین شكل ممكن در حال برگزاری است. آیین‌های یزد زبانزد بوده و مراسمات این خطه نیز مورد توجه است.
كوچه مذكور نیز به عنوان یكی از مواردی كه نشان از هویت مردمان این منطقه دارد، می‌تواند به بهترین شكل ممكن، حرفه، هنر، ذوق و عشق صاحبان مشاغل را نشان دهد. بی‌توجهی به این كوچه و واحدهای صنعتی موجود در آن موجب فراموشی آن و از بین رفتن یكی از زیباترین جاذبه‌های شهر یزد خواهد شد. به همین دلیل شایسته است تا این كوچه نیز مانند بسیاری از آثار باستانی این منطقه به ثبت ملی رسد تا بتوان از آن حمایت و مواظبت بیشتری نمود.
قدمت ۷۰۰ ساله كوچه مازاری ها گواهی بر این امر است كه این گذرگاه لایق ثبت در تاریخ نیز می‌باشد.
كوچه مذكور نیز به عنوان یكی از مواردی كه نشان از هویت مردمان این منطقه دارد، می‌تواند به بهترین شكل ممكن، حرفه، هنر، ذوق و عشق صاحبان مشاغل را نشان دهد. بی‌توجهی به این كوچه و واحدهای صنعتی موجود در آن موجب فراموشی آن و از بین رفتن یكی از زیباترین جاذبه‌های شهر یزد خواهد شد. به همین دلیل شایسته است تا این كوچه نیز مانند بسیاری از آثار باستانی این منطقه به ثبت ملی رسد تا بتوان از آن حمایت و مواظبت بیشتری نمود.
قدمت ۷۰۰ ساله كوچه مازاری ها گواهی بر این امر است كه این گذرگاه لایق ثبت در تاریخ نیز می‌باشد.
ایران، استان یزد، یزد، خیابان آیت الله كاشانی
