منطقه حفاظت شده دشت ناز

منطقه حفاظت شده دشت ناز با ۵۵ هكتار مساحت در ۲۵ كیلومتری شمال شرق ساری قرار دارد. جنگل جلگه‌ای آن از سال ۱۳۴۶ به محل تكثیر گوزن زرد خالدار ایرانی اختصاص یافت. دشت ناز برای علاقمندان به طبیعت و حیات وحش بسیار جذاب و دیدنی است. علاقمندان به طبیعت حیات وحش صرفاً با مجوز سازمان محیط زیست می‌توانند به تماشای گوزن و پرندگان زیبا نظیر قرقاول و كبوتران وحشی بپردازند.ضمن اینكه در پناهگاه حیات وحش دشت ناز ساری، به حفاظت و نگهداری گوزن زرد ایرانی پرداخته می شود علف دادن گوزن ها به شكل دستی انجام می گیرد. همه ساله بخشی از گوزن های تولید شده به زیستگاه های اصلیشان كه در اطراف رودخانه دز و كارون می باشند، منتقل می شوند. هم چنین تعدادی از آنان به جزیره اشك در دریاچه ارومیه انتقال داده می شوند. اطراف پناهگاه حیات وحش دشت ناز، حصار كشی ای صورت گرفته است و گوزن ها را می توان از پشت دیوارهای سیمی مشاهده نمود.

 دشت ناز با وجود بیش از ۴۴۷ گونه گیاهی، در دل جنگل‌های هیركانی و در قلب كوهستان بستری منحصر‌به‌فرد و استثنایی و پناهگاهی برای گونه‌های مختلف جانوری است. دشت ناز بیشتر به‌واسطه حضور گونه‌ای نادر از گوزن با نام گوزن زرد شهرت دارد. پناهگاه دشت ناز ساری زیر نظر سازمان محیط‌زیست است و تردد به این پناهگاه به واسطه اكوسیستم خاص بدون مجوز این سازمان امكان‌پذیر نیست. دشت ناز از جاهای دیدنی ساری است كه هر سال گردشگران زیادی را جذب می‌كند.

شورای عالی محیط زیست طبق مصوبه ای در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی، به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان ملحق گشت. منطقه حیات وحش دشت ناز از مناطق كوهستانی به شمار می رود و پوشیده از جنگل های هیركانی است. این منطقه یكی از منحصر بفرد ترین اكو سیستم های طبیعی كشور محسوب شده و شامل بیش از ۴۴۷ گونه گیاهی است.از گونه های گیاهی حیات وحش دشت ناز می توان به ممرز، توسكا، راش، لیلكی و انجیلی اشاره كرد و از گونه های جانوری می توان از گوزن های مرال، زرد، گربه جنگلی، شوكا و قرقاول را نام برد. در واقع پناهگاه حیات وحش دشت ناز یكی از نادر ترین گونه های گوزن در جهان یعنی گوزن زرد ایرانی را دارا می باشد.

دشت ناز، منطقه ای جذاب و دیدنی برای علاقه مندان به طبیعت و حیات وحش است. این منطقه در دوران قبل از انقلاب اسلامی ایران جزء اراضی ماترك رضا شاه در حوالی شهر ساری بود كه عبدالرضا پهلوی آن را توسعه بخشید و در آن فرودگاه، كشاورزی مكانیزه و پناهگاه حیات وحش احداث نمود.

دشت ناز ساری كجاست؟
پناهگاه دشت ناز ساری با مساحتی در حدود ۵۶ هكتار از جاهای دیدنی مازندران به شمار می‌آید و از شمال شرقی شهر ساری قابل دسترس است. این پناهگاه در شهرستان میاندرود و جاده‌ای منتهی به دریا قرار دارد. محدوده پناهگاه حیات وحش دشت ناز در دوره پهلوی بخشی از دارایی‌های رضا شاه بود. بعد از فوت او، محمدرضا پهلوی این منطقه را توسعه داد و تاریخچه تاسیس پناهگاه حیوانات و فرودگاه دشت ناز نیز به همان دوران می‌رسد.

پناهگاه دشت ناز ساری از سال ۱۳۴۶ به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده و از سال ۱۳۵۴، به‌عنوان پناهگاه حیوانات ثبت شد. این پناهگاه در ۲۹ كیلومتری (۳۰ دقیقه)ّ شمال شهر ساری و ۱۱٫۵ كیلومتری (۲۰ دقیقه) فرودگاه بین‌المللی ساری واقع شده است. پناهگاه دشت ناز ساری در فاصله ۳۰۹ كیلومتری (چهار ساعت و ۴۰ دقیقه) از تهران قرار دارد.

مسیر دسترسی به پناهگاه دشت ناز ساری

شما می‌توانید برای دسترسی به پناهگاه دشت ناز ساری از تهران، سفر هوایی را انتخاب كنید؛ چراكه فرودگاه بین‌المللی ساری در ۱۱٫۵ كیلومتری این منطقه قرار گرفته است. فرودگاه بین‌المللی ساری در منطقه «شهریار كنده» در روستای اسلام آباد است؛ درست همان‌جایی كه دشت ناز ساری نیز قرار دارد. 

علاوه بر هواپیما، شما می‌توانید از تهران با قطار نیز به ساری سفر كنید. مسیر قطار تهران به ساری بی‌شك یكی از زیباترین مسیرهای ریلی كشور است و به‌خصوص با گذر از فیروزكوه، شما به دل طبیعتی سرسبز و دست‌نخورده خواهید رفت. با قطار برای رسیدن به ساری در حدود هفت ساعت و نیم در سفر خواهید بود. از ایستگاه قطار ساری از جاده فرح‌آباد و پنبه‌چوله ۳۲ كیلومتر (۳۶ دقیقه) مسافت در پیش خواهید داشت. 

اگر برای رفتن به دشت ناز قصد دارید ماشین شخصی را انتخاب كنید، كافی است خود را از تهران به ساری برسانید. برای رفتن به ساری می‌توانید از طریق جاده هراز به فیروزكوه به‌سمت مازندران حركت كنید. از جاده هراز به شهر آمل و از آنجا با عبور از شهرهای بابل و قائم‌شهر به ساری خواهید رسید و از جاده فیروزكوه مستقیم به قائم‌شهر و سپس ساری دسترسی خواهید داشت.

از ساری با طی مسافتی در حدود ۱۰ كیلومتر در جاده ساری به گوهرباران به‌سمت شهر نكا می‌روید و به چهارراه شهر سورك می‌رسید. اگر در این چهارراه مسیر خود را به‌سمت چپ منحرف كنید، به شركتی به نام «نكا چوب» خواهید رسید. با عبور از این شركت و ادامه مسیر، به روستای اسلام آباد و منطقه شهریار كنده خواهید رسید كه از آنجا با طی مسافت كمی می‌توانید خود را به دشت ناز ساری برسانید.

• آدرس پناهگاه حیات وحش دشت ناز: مازندران، ساری، جاده پنبه چوله، شهر نكا، روستای اسلام‌آباد، شهریار‌كنده، پناهگاه حیات وحش دشت ناز

پوشش گیاهی دشت ناز 

دشت ناز ساری با وجود ۴۴۷ گونه گیاهی اكوسیستم بی‌نظیری برای حیات وحش است. مهم‌ترین گونه‌های گیاهی این منطقه شامل راش، توسكا، ممرز، لیلكی و انجیلی و گونه‌های غالب درخت آزاد و بلوط هستند. دشت ناز ساری بخش مهمی از جنگل‌های هیركانی است؛جنگل‌های طبیعی كه قدمت آن‌ها به هزاران سال پیش می‌رسد و بعد از كویر لوت دومین اثر بزرگ طبیعی ایران محسوب می‌شود كه در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است. ۵۳ درصد از كل جنگل‌های كشور در استان مازندران است و به همان نسبت از بین ۱۲ سایت هیركانی ثبت شده در كل ایران، ۶ سایت در میان جنگل‌های این استان قرار دارد.

حیات وحش دشت ناز

دشت ناز به واسطه تنوع و شرایط مساعد اكوسیستم میزبان گونه‌های جانوری مهم و مختلفی از جمله گوزن زرد، گربه جنگلی، مرال، شوكا و قرقاول است. از میان این‌گونه‌ها، آنچه منجر به شهرت هرچه بیشتر این پناهگاه شده، گوزن زرد است كه تلاش برای افزایش جمعیت این‌گونه و حفظ آن باعث انتخاب این مكان به‌عنوان نخستین مركز تكثیر گوزن زرد كشور شد. هر ساله تعدادی از گوساله‌های تازه متولد شده این‌گونه به مراكز دیگری در ایران فرستاده می‌شود.

دشت ناز از همان آغاز ثبت به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات وحش، میزبان گونه‌ای بسیار نادر و كمیاب به نام گوزن زرد بود. این‌گونه كمیاب كه در جهان با نام علمی «Dama dama mesopotamica» یا «Persian Fallow Deer» نیز شناخته می‌شود، دارای دو نوع گوزن زرد ایرانی و اروپایی است كه با وجود شباهت‌ها، در جثه، رنگ پوست و شاخ‌ها متفاوت‌ هستند. می‌توان گفت كه گوزن زرد ایرانی با بدنی به طول ۱۲۰ تا ۲۰۰ سانتی‌متر، ارتفاع ۸۵ تا ۱۰۰ سانتی‌متر و وزن ۴۵ تا ۱۳۰ كیلوگرم جثه بزرگتری دارد.

گوزن زرد ایرانی از شوكا بزرگ‌تر و از مرال كوچك‌تر است؛ اما در برخی ویژگی‌ها به شوكا و مرال شباهت دارد. شاخ این‌گونه معمولا بین ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر و انشعابات آن بین ۷ تا ۲۰ سانتی‌متر طول دارد كه می‌توان از روی آن سن‌شان را مشخص كرد. شاخ گوزن زرد ایرانی به‌طور معمول در فصل زمستان می‌افتد و بلافاصله نیز شروع به رویش مجدد می‌كند.

گونه گوزن زرد ایرانی را می‌توان از روی خال‌های سفید روی پشت و پهلوها از سایر گوزن‌های بومی ایران همچون شوكا و مرال تشخیص داد. این‌گونه در فصل تابستان موهای كوتاهی دارد و رنگ پوست آن زرد یا نارنجی متمایل به قرمز و خال‌های آن مشخص‌تر است؛ اما در فصل زمستان موهای آن‌ها بلندتر شده و رنگ پوست‌شان به رنگ خاكستری نزدیك و خال‌های آن‌ها تقریبا محو می‌شود.

گوزن زرد ایرانی گونه‌ای منحصر‌به‌فرد است كه در این سال‌ها همواره به واسطه تغییرات شرایط زیستی و اكوسیستم، بیم انقراض و نابودی این‌گونه ارزشمند وجود داشته است. فعالیت‌های این‌گونه با غروب خورشید و رو به تاریكی رفتن هوا آغاز می‌شود. گوزن زرد گونه‌ای گیاه‌خوار است كه عمده غذای آن از سرشاخه گیاهان، میوه‌ها و علوفه تامین می‌شود. در این‌گونه به‌جز كهن‌سال‌ترین عضو گله باقی به‌صورت جمعی زندگی می‌كنند. گوزن زرد ایرانی حس بویایی و بینایی قوی دارد و شناگر ماهری است. 

فصل جفت‌گیری گوزن زرد ایرانی در اوایل فصل پاییز است و برای ایجاد فضایی آرام و بدون استرس برای این‌گونه ارزشمند از تردد گردشگر به دشت ناز در این دوره به‌خصوص جلوگیری به عمل می‌آید. گوزن‌های ماده در سال دو بار می‌توانند جفت‌گیری كنند و طول دوره بارداری آن‌ها هشت ماه است كه معمولا در هر دوره، یك یا دو بچه به دنیا می‌آورند.

نوزادان تازه به دنیا آمده گوزن زرد ایرانی سه یا چهار كیلوگرم وزن دارند. نوزدان این‌گونه به‌مدت ۹ ماه شیر مادر می‌خورند و بعد از گذشت حدود یك سال و نیم از لحظه تولد بالغ می‌شوند. شاخ گوزن زرد ایرانی در یك سالگی شروع به رشد می‌كند و شاخه‌های آن در دو سالگی ظاهر می‌شود. این‌گونه در شرایط طبیعی حدود ۲۰ سال عمر می‌كند؛ هرچند كه متوسط عمر آن‌ها ۱۶ سال تخمین زده شده است.

پناهگاه حیوانات دشت ناز فرصت خوبی برای پرنده‌نگری است. از مهم‌ترین پرندگان این پناهگاه حیات‌وحش می‌توان به سارگپه جنگلی (عسلی) اروپایی، چرخ‌ریسك دم بلند، كبوتر جنگلی و عقاب دشتی اشاره كرد.

گوزن زرد ایرانی برای یافتن پناهگاهی امن برای زیستن، تاریخی پر فراز و نشیب را پشت سر گذاشته است. در سال ۱۳۳۹، زمانی كه بیم انقراض این‌گونه ارزشمند می‌رفت، اكوسیستم كرخه و دز خوزستان در حوزه زاگرس كه آن روزها میزبان ۲۵ راس گوزن زرد ایرانی بود، منطقه حفاظت‌شده اعلام شد.

برای جلوگیری از خطر انقراض گوزن زرد ایرانی در سال ۱۳۴۲، كانون شكار صید كه هسته اصلی سازمان محیط زیست امروزی است با كمك باغ وحش تهران تعداد چهار راس، دو نر و دو ماده را زنده‌گیری و به منطقه حفاظت شده دشت ناز منتقل كردند. دشت ناز به پناهگاهی برای پرورش این‌ گونه كمیاب بدل شد. در طی سال‌های بعد، تعدادی از این‌گونه به محوطه‌های محصور نسبتا وسیعی مانند دشت ناز همچون پناهگاه حیات وحش سمسكنده در مازندران، جزایر اشك و كبودان دریاچه ارومیه، میان كتل دشت ارژن و منطقه حفاظت‌شده پریشان در استان فارس فرستاده شدند. ویژگی مهم این مناطق جزیره‌ای و محصور بودن آن‌ها است تا گونه‌های مهاجم دیگر به این محیط‌ها راه پیدا نكنند؛ اما متاسفانه تغییرات اكوسیستم و اتفاقاتی همچون خشك شدن دریاچه ارومیه منجر به كاهش چشمگیر این‌گونه در این مناطق شده است.

طبق آمار سال ۱۳۹۹ تعداد گوزن‌های زرد ایرانی در دشت ناز سازی حدود ۶۰ درصد افزایش یافته و از تعداد ۳۳ راس به بیش از ۵۰ راس و در سال ۱۴۰۰ به ۶۲ راس رسیده است. در طی این دو سال، تمهیداتی برای جلوگیری از تلف شدن و طعمه قرار گرفتن این‌گونه صورت گرفته است.

نباید فراموش كرد كه پناهگاه دشت ناز ساری فرصت بسیاری خوبی برای پرنده‌نگری و محیط امن برای پرندگانی زیبا نظیر پرندگان شكاری، توكا، قرقاول، یاكریم، قمری، ابیا و كبوتران وحشی نیز محسوب می‌شود. این پناهگاه هر ساله شاهد مهاجرت كبوترهای جنگلی زیبا است.

چه عواملی پناهگاه دشت ناز را تهدید می‌كند؟ 

از جمله عوامل برجسته‌ای كه حیات دشت ناز ساری را در خطر قرار داده تخریب پوشش جنگلی و عدم جایگزینی درختچه‌های جدید است. در هر صورت پنج دهه تكثیر و پرورش گوزن زرد خود می‌تواند فشاری روی اكوسیستم منطقه باشد. شكار بی‌رویه در این منطقه جان حیواناتی از جمله گوزن زرد ایرانی را به خطر می‌اندازد كه گونه‌ای در حال انقراض است. البته در طی این سال‌ها قرار دادن دوربین‌های امنیتی و حضور محیط‌بانان در پیشگیری از وقوع این مسئله تاثیرگذار بوده است.

بهترین زمان بازدید از دشت ناز 

متوسط حداكثر دما در گرم‌ترین ماه سال در دشت ناز ساری در حدود ۲۲ درجه سانتی‌گراد و متوسط حداقل دما در سردترین ماه سال (دی)، برابر با ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد است. این محدوده دمایی نشان‌دهنده آب و هوای معتدل و مرطوب منطقه است. دشت ناز به‌طور معمول در تمام فصول سال بارندگی دارد. با توجه به محدودیت‌های بازدید در زمان جفت‌گیری و شرایط آب و هوایی این منطقه بهترین زمان بازدید از آن فصل بهار و تابستان است.

اقامت در سفر به دشت ناز

در اطراف دشت ناز ساری اقامتگاه‌های مختلف با طیف وسیعی از قیمت‌ها و امكانات وجود دارد و شما می‌توانید برای استراحت در نزدیكی این منطقه از هتل‌های مجهز تا بومگردی و سوییت‌ها مستقل را انتخاب كنید. 

در نزدیكی دشت ناز ساری هتل‌هایی همچون هتل چهار ستاره سالار دره ( در فاصله ۴۱ كیلومتر)، هتل نارنج (۲۲٫/۹ كیلومتر)، هتل سه ستاره بادله (در فاصله ۱۶٫۹ كیلومتر) و هتل آپارتمان‌هایی همچون هتل قربانی (در فاصله ۲۶ كیلومتر) و بومگردی‌هایی همچون بومگردی گالش منزل ساری (در فاصله ۳۶٫۲ كیلومتر)، اقامتگاه ماه جون (در فاصله ۵۱ كیلومتر) و اقامتگاه جنگلی نظری (در فاصله  ۳۳٫۷ كیلومتر) می‌توانند انتخاب‌های خوبی برای اقامت باشند.

نكات مهم در بازدید از دشت ناز 

پناهگاه حیات وحش دشت ناز ساری به‌واسطه قرارگیری در منطقه‌ای جلگه‌ای در دل جنگل‌های هیركانی، میراثی ارزشمند و بكر محسوب می‌شود كه از هزاران سال پیش برای ما باقی‌مانده است. به همین دلیل حفظ و حراست از این جنگل‌های طبیعی وظیفه‌ای نانوشته است كه به عهده هر گردشگر دوست‌دار محیط‌زیستی قرار دارد. در تردد به این محیط زیبا و پناهگاه حیوانات كمیاب سكوت را رعایت كنید. پخش موسیقی با صدای بلند می‌تواند منجر به ایجاد استرس در گونه‌های مختلف شود. علاوه بر آن با توجه به آسیب‌پذیر بودن گونه‌هایی همچون گوزن زرد كه در این زیستگاه زندگی می‌كنند، از دادن هرگونه غذا به حیوانات خودداری كنید؛ چراكه می‌تواند روند طبیعی آن‌ها را با مخاطره روبه‌رو سازد. به خاطر داشته باشید كه برای ورود به پناهگاه حیات وحش دشت ناز باید مجوز داشته باشید.

جاهای دیدنی اطراف دشت ناز 

مجموعه تاریخی فرح آباد

مجموعه تاریخی فرح آباد در زمان‌های گذشته بندری پر رفت و آمد برای تجاران و بازرگانان بوده است. ساخت این بنا به سال‌های ۱۰۲۰ تا ۱۰۲۵ در زمان شاه عباس صفوی  برمی‌گردد، در مكانی كه پیش از آن روستایی به نام «طاهان» بود. شاه عباس صفوی كه این مكان را موقعیتی مناسب برای بندری تجاری تشخیص می‌دهد، دستور ساخت بناهایی همچون مسجد، ساختمان‌های دولتی، كاروان‌سرا، پل، بازار، حمام، كاخ و بسیاری مكان‌های دیگر را در آنجا صادر می‌كند. این بنا در زمان شاه عباس صفوی به‌دلیل رونق فراوان به شهر دارالسرور و دارالسلطنه نیز شهرت داشت. این منطقه در آغاز با نام فرح باد شهرت پیدا كرد و بسیاری علت نامگذاری آن را بادهای خنكی می‌دانستند كه از سمت دریا می‌وزید. در گذر زمان این واژه در میان مردم به فرح آباد تغییر می‌كند. 

متاسفانه بخش‌های زیادی از مجموعه تاریخی فرح آباد از جمله كاخ جهان‌نما كه قصر شاه عباس بوده، در طی حمله روس‌ها از بین رفته و امروز تنها دیواری از این قصر، بخشی از پل شاه عباسی و حمام دوره صفوی باقی‌مانده است. این بنا در تاریخ ۱۶ اسفند ۱۳۵۵ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این مجموعه در ۲۴ كیلومتری (۲۹ دقیقه) دشت ناز ساری واقع شده است.

• آدرس مجموعه تاریخی فرح آباد: مازندران، ساری، كیلومتر ۲۵ جاده ساری به فرح آباد، مجموعه تاریخی فرح آباد

پناهگاه حیات وحش سمسكنده

در فاصله ۱۰ كیلومتری جنوب شرق ساری و ۲۵٫۷ كیلومتری (۳۱ دقیقه) پناهگاه حیوانات دشت ناز می‌توان به یكی از دیگر از مناطق حفاظت‌شده و بكر مازنداران دست پیدا كرد كه پناهگاهی برای گونه‌های مهم گیاهی از جمله ممرز، انجیلی، توسكا، تمشك و لیلكی و گونه‌های كمیاب جانوری همچون گوزن زرد، مرال، شوكا، قرقاول، انواع پرندگان شكاری، شغال، گربه جنگلی، سنجاب و سمور جنگلی، گراز، عقاب جنگلی، جغد، كبوتر جنگلی و گرگ است. 

 پناهگاه سمسكنده از سال ۱۳۵۲ به‌عنوان منطقه حفاظت شده و در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان پناهگاه حیات وحش تعیین شد. این پناهگاه از بخشی از جنگل‌ها جلگه‌ای بازمانده از جنگل‌های خزری در مازندران محسوب می‌شود.

• آدرس پناهگاه حیات وحش سمسكنده: مازندران، ساری، كیلومتر ۱۰ جاده ساری به نكا، حیات وحش سمسكنده

خانه تاریخی فاضلی

خانه تاریخی فاضلی بنایی متشكل از دو عمارت از دوره تاریخی مختلف است. این بناها در دوره‌های قاجار و پهلوی ساخته شده‌اند و هركدام نماینده‌ای از معماری زمانه خود محسوب می‌شوند. خانه تاریخی فاضلی متعلق به خاندان فاضلی‌ها و صاحب این ملك معلم بوده است. این عمارت در سال ۱۳۹۱ به‌مدت دو سال مورد مرمت قرار گرفت. خانه تاریخی فاضلی با در نظر گرفتن زیرزمین در سه طبقه طراحی شده است و سه حیاط دارد. این بنا به واسطه شیوه تزیینات آجری، شیشه‌های رنگی و نقش و نگارهای اسلیمی زیبا نمایان‌گر هنر و معماری ایرانی است. عمارت فاضلی در فاصله ۳۴ كیلومتری (۴۰ دقیقه) پناهگاه حیات وحش دشت ناز قرار دارد.

• آدرس خانه تاریخی فاضلی: ساری، میدان ساعت، خیابان انقلاب، محله آب‌انبار نو، خانه تاریخی فاضلی

خانه تاریخی كلبادی
خانه تاریخی كلبادی از آثار به جا مانده از دوره قاجار و از جاهای دیدنی ساری محسوب می‌شود. این خانه به جهت معماری الهام گرفته از تكایای دوره قاجار و شامل دو بخش اندرونی و بیرونی است. عمارت كلبادی یكی از زیباترین بناهای محله آب‌انبار نو ساری است كه سقفی سفالی دارد. در این بنا مصالحی همچون آجر و چوب و سفال به كار رفته است. خانه كلبادی در سال ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۱۴۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در حال حاضر از ساعت هشت صبح تا یك عصر میزبان گردشگران است. خانه كلبادی در ۳۴ كیلومتری (۴۰ دقیقه) پناهگاه دشت ناز ساری واقع شده است.

آدرس خانه تاریخی كلبادی: ساری، میدان ساعت، خیابان انقلاب، محله آب‌انبار نو، خانه تاریخی كلبادی

شما نیز تجربیات خود را از سفر به دشت ناز ساری با ما و كاربران كجارو به اشتراك بگذارید.

پرسش‌های متداول
دشت ناز ساری كجاست؟
دشت ناز از جاهای دیدنی ساری است كه هر سال گردشگران زیادی را جذب می‌كند.
كدام گونه‌های جانوری در دشت ناز ساری زندگی می‌كنند؟
گوزن زرد، گربه جنگلی، مرال، شوكا و قرقاول
پوشش گیاهی دشت ناز ساری چیست؟
۴۴۷ گونه‌ گیاهی از جمله راش، توسكا، ممرز، لیلكی و انجیلی
كدام جاهای دیدنی در نزدیكی دشت ناز قرار دارند؟
خانه تاریخی كلبادی، خانه تاریخی فاضلی، حیات وحش سمسكنده، مجموعه تاریخی فرح آباد.