جزیره اسلامی

جزیره اسلامی: نگینی در دل دریاچه ارومیه

جزیره اسلامی، پیش از انقلاب ۱۳۵۷ به نام جزیره شاهی شناخته می‌شد، بزرگ‌ترین و تنها جزیره مسكونی دریاچه ارومیه است. این جزیره با قدمتی طولانی، از نظر تاریخی، فرهنگی و طبیعی اهمیت بسیاری دارد.

این جزیره در موقعیت جغرافیایی N305043 E452941 قرار دارد. جزیره اسلامی تنها جزیره مسكونی و آباد دریاچه در تابستان به صورت شبه جزیره در می آید و روستائیان این جزیره از راه خشكی به تبریز، آذرشهر، گوگان و شبستر رفت و آمد می كنند. در حال حاضر یك رشته جاده خاكی فرعی از جاده آسفالته تبریز-آذرشهر از كنار ایستگاه دام پروری خاصبان به سوی جزیره كشیده شده است. طول جزیره ۲۴ و عرض آن ۱۵ كیلومتر است. جزیره اسلامی منطقه ای است گرد شگری كه در استان آذربایجان شرقی واقع شده و فاصله آن با تبریز حدود ۷۰ كیلو متر است كه از شهرستان ایلخچی می گذرد هفت روستای بزرگ و كوچك در آن موجود است كه اهالی آن به زبان تركی صحبت می كنند و بیشتر به كار كشاورزی اشتغال دارند.

وجود این جزیره سرسبز و خرم با آب شیرین و گوارا (جزیره ۵۴ چشمه دارد) در دریایی شور و تلخ از عجایب و بدایع طبیعت و خلقت است. پرندگانی مانند پلیكان، آنقوت، فلامینگو و سایر پرندگان مهاجر در قسمت های باتلاقی جزیره و سواحل نیزاری آن زندگی می كنند.
در جزیره اسلامی هفت روستا به اسامی سرای، آق گنبد، گمیچی، تیمورلو، قبچاق، بوراچارلو و بهرام آباد (ورالو) با حدود ۸ هزار نفر جمعیت وجود دارد. شغل عمده مردم آن كشاورزی، گله داری، باغداری و كار در كشتی های دریاچه است. محصولات عمده جزیره را غلات، حبوبات، صیفی جات و خشكبار تشكیل می دهند.
در این جزیره بنادر آق گنبد و گمیچی برای پهلو گرفتن كشتی های باربری و مسافربری در مسیر شرفخانه به گلمانخانه اسكله دارند. در حال حاضر از دو سوی جزیره اسلامی و ارومیه بزرگراه شهید كلانتری ساخته شده است؛ از طریق این بزرگراه، دو استان آذربایجان شرقی و غربی به هم متصل شده اند. از نظر تقسیمات كشوری جزیره اسلامی تابع شهرستان شبستر است.

ویژگی‌های بارز جزیره اسلامی عبارتند از:

• پوشش گیاهی متنوع: انواع گیاهان مرتعی، دارویی و زینتی در این جزیره می‌رویند.
• حیات وحش غنی: پرندگان مهاجر و بومی متنوعی در این جزیره زندگی می‌كنند.
• روستاهای تاریخی: روستاهای قدیمی با معماری سنتی و صنایع دستی بومی
• آثار باستانی: بقایای تمدن‌های گذشته

تاریخچه و اهمیت تاریخی

جزیره اسلامی دارای قدمتی طولانی است و آثار باستانی كشف شده در این جزیره نشان از سكونت انسان‌ها از هزاران سال پیش دارد. از جمله مهم‌ترین آثار تاریخی جزیره می‌توان به قلعه شاهی اشاره كرد كه در قرن نوزدهم میلادی ساخته شده است.

جاذبه‌های گردشگری

جزیره اسلامی با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوان، مقصدی جذاب برای گردشگران است. برخی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این جزیره عبارتند از:

• سواحل زیبا: سواحل ماسه‌ای و صخره‌ای جزیره، منظره‌ای زیبا و دلنشین را ایجاد كرده‌اند.
• روستاهای بومی: بازدید از روستاهای بومی و آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم مردم محلی
• صنایع دستی: خرید صنایع دستی بومی مانند گلیم، قالی و سفال
• كوهنوردی و پیاده‌روی: مسیرهای كوهنوردی و پیاده‌روی متنوعی در جزیره وجود دارد.

چالش‌ها و تهدیدات

در سال‌های اخیر، به دلیل كاهش شدید سطح آب دریاچه ارومیه، جزیره اسلامی با مشكلات زیست محیطی جدی مواجه شده است. خشك شدن بخش‌هایی از جزیره، از بین رفتن پوشش گیاهی و كاهش تنوع زیستی از جمله مهم‌ترین چالش‌های این منطقه هستند.

حفاظت از جزیره اسلامی

برای حفاظت از این جزیره ارزشمند، اقدامات زیر ضروری است:

• احیای دریاچه ارومیه: احیای دریاچه ارومیه، مهم‌ترین اقدام برای نجات جزیره اسلامی است.
• ممنوعیت شكار و صید غیرمجاز: حفاظت از حیات وحش جزیره
• كنترل آلودگی: جلوگیری از آلودگی آب و خاك جزیره
• توسعه پایدار گردشگری: توسعه گردشگری با رویكرد حفظ محیط زیست

جزیره اسلامی، گنجینه‌ای ارزشمند است كه نیازمند توجه و حفاظت است. با همكاری همگانی می‌توانیم از این میراث طبیعی و تاریخی برای نسل‌های آینده حفاظت كنیم.