مسجد پایتخت: نگینی از معماری صفوی در اسكو
مسجد پایتخت، یكی از ارزشمندترین آثار تاریخی و مذهبی شهر اسكو در استان آذربایجان شرقی است. این مسجد زیبا و باشكوه، نمونه‌ای بارز از معماری اصیل اسلامی در دوره صفویه است كه با كاشی‌كاری‌های فیروزه‌ای و آبی خیره‌كننده، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌كند.
این بنا دربین دومحله علیا و سفلای اسكو واقع و مسجدی كوچك، بدون ستون، با دیوارهای عریض و طاق خشتی ولی محكم و قدیمی است . برروی دیوار جنوبی مسجد، سنگ نوشته مرمرینی به طول قریب یك متر و عرض شصت سانتی متر نصب شده است. مضمون سنگ نوشته چنین است :”قال الله تبارك و تعالی ان المساجد لله فلا تدعوا مع الله احدا … وفق الله سبحانه و تعالی عبده الملتجی بوفور الطاعة اعنی حاجی عوض بن احمد بتجدید هذه العمارة الشریفة المباركة بعد تخریبها بحمد الله … و سبحانه فتمت باهتمامه و حرر ذلك فی شهور سنة احدی و ستین بعد الالف من الهجرة النبویة[۱۰۶۱]”. از این كتیبه كه به خط و شیوه ثلث جلی به طور برجسته كنده كاری شده است، برمی آیدكه این مسجد توسط لشگریان عثمانی تخریب گرد یده و سپس درسال ۱۰۶۱ه-. ق توسط یكی از ثروتمندان اسكو به نام حاجی عوض بن احمد مرمت و تجدید بنا یافته است.
تاریخچه مسجد پایتخت
تاریخ دقیق ساخت مسجد پایتخت مشخص نیست، اما برخی پژوهشگران، آن را به دوره صفویه نسبت می‌دهند. این مسجد در طول تاریخ، دستخوش تغییرات و بازسازی‌هایی قرار گرفته است، اما همچنان بخش عمده‌ای از معماری اصیل خود را حفظ كرده است.
معماری و ویژگی‌های خاص
مسجد پایتخت، دارای طرحی چهار ایوانی و گنبدی است. ایوان‌های این مسجد با كاشی‌كاری‌های بسیار زیبا و ظریفی تزیین شده‌اند. كاشی‌های فیروزه‌ای و آبی، نقش‌های اسلیمی و گیاهی، همه و همه بر زیبایی و شكوه این بنا افزوده‌اند.
از ویژگی‌های بارز این مسجد می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:
- كاشی‌كاری‌های منحصر به فرد: كاشی‌كاری‌های مسجد پایتخت، از نظر تنوع رنگ، طرح و تكنیك، بسیار چشم‌نواز است.
- گنبد مرتفع: گنبد بلند و مرتفع مسجد، از دور قابل رؤیت است و نمادی از این بنا به شمار می‌رود.
- محراب زیبا: محراب مسجد، با كاشی‌كاری‌های ظریف و آیات قرآنی، یكی از زیباترین بخش‌های این بنا است.
- حیاط وسیع: حیاط مسجد، با حوض و درختان، فضایی آرام و دلنشین برای نمازگزاران فراهم كرده است.
ثبت ملی
با توجه به ارزش تاریخی و معماری مسجد پایتخت، این بنا در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۲۳۲ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اهمیت مسجد پایتخت
مسجد پایتخت، نه تنها یك بنای مذهبی، بلكه یك اثر هنری و تاریخی ارزشمند است. این مسجد، نمادی از فرهنگ و تمدن غنی ایران و به ویژه آذربایجان است. همچنین، این مسجد، مكانی برای تجمع و عبادت مسلمانان منطقه است و نقش مهمی در زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم اسكو ایفا می‌كند.
بازدید از مسجد پایتخت
مسجد پایتخت، در شهر اسكو و در محله پایتخت واقع شده است. این مسجد، به روی عموم باز است و علاقه‌مندان می‌توانند از آن بازدید كنند.
در مجموع، مسجد پایتخت، یكی از زیباترین و باشكوه‌ترین مساجد ایران است كه با معماری بی‌نظیر و كاشی‌كاری‌های خیره‌كننده خود، هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد.
