قلعه قنات خمین ،قلعه ای است كه با نامهای قلعه مهستان یا كاروانسرای گلماگرد نیز معروف است . این قلعه در واقع دژی باستانی می باشد كه در ۱ كیلومتری شمال شرقی روستای گلماگرد (جلماجرد) شهر خمین واقع شده است . این قلعه كه به صورت مربعی بزرگ و مهندسی شده به نظر می‌رسد، از جنس خشت و گل است و در قدیم به عنوان محل اقامت سربازان و مردم عادی استفاده می‌شد. اكنون البته از این بنای زیبا و مستحكم استفاده‌ای نمی‌شود و با بی‌توجهی و سادگی از كنار آن گذر می‌كنند. این قلعه را می‌توانید در ۳۰۰ متری جاده‌ی آسفالته روستا بیابید و به دلیل موقعیت آن، پیدا كردن آن كار سختی نیست.
قلعه قنات خمین، در دشت باز و كم‌پوشش روستا قرار دارد و حتی از فواصل دور نیز می‌توانید برج و باروهای آن را تشخیص دهید. در ۴ طرف این قلعه، برج‌های دیدبانی قرار گرفته است كه محل نگهبانی و پاسبانی سربازان روستا بوده است و برای قلعه نیز، تنها یك درب ورودی و خروجی در نظر گرفته‌اند. درون قلعه، ساده و بی هیچ طرح خاصی ساخته شده و فقط اتاق‌های زیاد آن كمی جلب توجه می‌كند. به دلیل كاربری مسكونی قلعه قنات، باید مكان‌های زیادی را برای استراحت و زندگی مردم در نظر می‌گرفتند كه این موضوع، وجود اتاق‌های زیاد این قلعه را توجیه می‌كند.
ساخت این قلعه به دوران خیلی قدیمی بازنمی‌گردد و احتمال می‌دهند كه حتی در اوایل دوره‌ی قاجاریه ساخته شده باشد. از تاریخ دقیق ساخت قلعه، اطلاعات خوبی در دست نیست و احتمالاً باید تنها به موارد نوشته شده و مشخص شده و مبهم، بسنده كنیم. اما حتی با عمر نه چندان زیاد در مقایسه با دیگر قلعه‌های نزدیك خمین و استان، باز هم با بنایی سالم و مستحكم طرف هستیم.
پل روستای جلماجرد
زمان مناسب رفتن به قلعه قنات خمین
خمین از شهرهای نیمه خشك و گرم ایران و استان مركزی محسوب می‌شود كه روزهای بارشی كمی دارد. البته این موضوع به معنای كویری بودن یا خشك بودن ۱۰۰ درصدی خمین نیست. چه در خمین و چه در همین روستای گلماگرد می‌توانید كشتزارهای گندم، جو، پیاز، تنباكو و علوفه را ببینید. به دلیل رطوبت پایین و موقعیت روستا، باید انتظار تابستان‌های گرم و خشكی را در گلماگرد داشته باشید. به همین دلیل بهتر است سفر خود را در ماه‌هایی به جز خرداد، تیر و مرداد انجام دهید كه تا حد امكان از گرمای زیاد خمین فرار كرده باشید. در اوایل بهار، رودخانه‌ی گلماگرد پُر آب می‌شود و در فصل پاییز نیز، درختان روستا رو به زردی می‌روند. می‌توانید بهترین مناظر روستای جلماجرد را در این ماه‌ها از سال به تماشا بنشینید.
نحوه دسترسی به قلعه قنات خمین
آدرس: اراك، شهرستان خمین، دهستان گله زن، روستای گلماگرد (جلماجرد)
رفتن به خمین می‌تواند از مسیر تهران و اراك صورت بگیرد. فاصله‌ی ۷۳ كیلومتری اراك تا روستای گلماگرد را می‌توانید با استفاده از خودروی شخصی یا تاكسی‌های بین شهری طی كنید. البته امكان تردد پروازی یا ریلی تا اراك نیز برای مسافران فراهم است. اما پس از آن باید به خمین، دهستان گله زن و روستای گلماگرد بیایید. این روستا در فاصله‌ی ۲۵ كیلومتری جنوب شرقی خمین قرار دارد و تاكسی‌های شهری نیز می‌توانند شما را به اینجا بیاورند اما بهتر است برای تردد راحت‌تر و بدون دردسر با خودروی شخصی سفر كنید. تا نزدیكی قلعه قنات خمین را می‌توانید با ماشین بروید و تنها ۳۰۰ متر كه با جاده فاصله بگیرید، به قلعه می‌رسید. البته امكان رفتن تا ورودی قلعه را با ماشین دارید اما باید این ۳۰۰ متر را در جاده‌ی خاكی طی كنید. اگر امكان سفر با خودروی شخصی را ندارید، می‌توانید از تاكسی‌های درون شهری خمین بخواهید تا شما را به اینجا بیاورند. اگر برایتان سخت نیست هم می‌توانید با اتوبوس یا مینی‌بوس به روستا بیایید و از قلعه دیدن كنید.
برای وارد شدن و بازدید از قلعه قنات خمین نیاز به پرداخت هیچ هزینه‌ای ندارید. می‌توانید بدون هیچ هزینه‌ی اضافی به روستای گلماگرد بیایید و از قلعه قنات بازدید كنید. قطعا دیدن اینهمه زیبایی و شكوه در دیوارهای بلند قلعه، شما را شگفت زده می‌كند. البته در نظر داشته باشید، اگرچه هزینه‌ی ورودی برای قلعه قنات گرفته نمی‌شود، اما تردد شما تا خمین، دهستان گله زن و پس از آن روستای گلماگرد، می‌تواند خود شامل هزینه‌های جانبی زیادی باشد. به همین دلیل شاید نتوان این تفریح را در دسته‌ی اقتصادی خانوادگی قرار دارد اما قطعاً برای هر گروه سنی و هر كسی جذاب و دیدنی خواهد بود. همچنین برای وارد شدن به قلعه محدودیت زمانی در نظر گرفته نشده و می‌توانید در تمامی ساعات شبانه روز به قلعه بیایید و واردش شوید. اما قبل از آن باید بگوییم كه شب‌های روستا كمی ترسناك و تاریك خواهد بود و قطعاً پیشنهاد نمی‌كنیم در دشت‌های باز و بیشه‌زارهای خطرناك روستا در تاریكی شب قدم بزنید.
قلعه قنات خمین در روستای گلماگرد (جلماجرد) قرار دارد.
این قلعه در دوره‌ی قاجاریه ساخته شد.
بنای قلعه به شكل مربع با برج و باروهای در ۴ طرف است كه كاربری مسكونی و نظامی داشت.
قلعه قنات خمین از سالم‌ترین قلعه‌های به جا مانده از دوران قدیم ایران است اما خیلی توجهی به آن نمی‌شود.
روستاهای خمین، دیدنی‌های بسیاری دارند كه كمتر كسی از آنان خبر دارد
روستاهای خمین، دیدنی‌های بسیاری دارند كه كمتر كسی از آنان خبر دارد
قلعه قنات خمین از مهجورترین و ناشناخته‌ترین آثار به جا مانده از دوران قدیم ایران است. خیلی از ما تصور می‌كنیم، كه تمامی آثار تاریخی و كهن، به سرعت در بین مردم مشهور می‌شود و از آن به عنوان اثری دیدنی یاد می‌كنند، اما در حقیقت اینطور نیست. قلعه قنات خمین، با وجود ویژگی‌های خوب و مناسب برای تبدیل شدن به مكان توریستی، هنوز مورد اقبال واقع نشده است. این قلعه می‌تواند فرصت خوبی برای رونق دادن به صنعت گردشگری منطقه‌ی خمین و روستای گلماگرد باشد. نمونه‌ی استفاده خوب این نوع قلعه‌ها و كاروانسراها را می‌توان در هتل كاروانسرای یام مرند مشاهده كرد. اما هنوز خبری از تغییر و پیشرفت، برای این قلعه تاریخی و روستای زیبا نیست.
شب‌های پُرستاره و آسمان صاف روستا می‌تواند علاقه‌مندان زیادی را به خود جذب كند اما هنوز خبری از آن‌ها نیست. از طرفی، اتاق‌های بسیاری كه در قلعه وجود دارند، می‌توانند با كمی صرف هزینه و مرمت، به اقامتگاه بومگردی خوبی تبدیل شوند كه گردشگران زیادی را به روستا بیاورند اما از این موضوع هم هنوز خبری نیست. بسیاری از زنان و مردان جوان روستا كه در كار دامپروری و كشاورزی هستند، آن‌ها می‌توانند با عرضه صنایع دستی و خوراكی‌های طبیعی و ارگانیك خود به توریست‌های داخلی و خارجی، كسب درآمد كنند، اما با مهجور ماندن این منطقه، عملاً راه كسب درآمد بیشتر آنان نیز سد شده است. قلعه قنات خمین، اگرچه هنوز در میان آثار تاریخی مهجور و ناشناخته شهر و روستاهای ایران قرار دارد، اما پیشنهاد اسمارتیز این است كه بی‌خیال این مشكلات شوید، كوله‌بار سفر را ببندید و راهی دیار عجایب و شگفتی‌ها شوید.
