روستای باغان لامرد به صورت دشتی وسیع كه به طور طبیعی در جای زیبایی قرار گرفته ،اطراف این دشت كوهای زیبا قرار دارند كه در قسمتی كه ورودی دشت باغون میباشد امتداد كوها پایان یافته وهمچون دروازه ای زیبا به روی دشت گشوده میشود.روستای باغان اولیه بر روی كوهی درسمت شمال روستای فعلی به نام قلعه كوه واقع بوده كه زیبایی منحصر به فردی دارد.
ترس از حمله اشرار و راهزنان علت اصلی واقع شدن ده برروی این كوه بوده است .در قسمتی كه به سمت بالای قلعه كوه میرسی پله هایی درست شده از سنگ وساروج كه در حدود ۳۰ پله میباشد .نگاهی به پله ها می اندازیم در اولین نگاه سختی كار را میبینیم وشگفتی كار.بر روی این كوه وقلعه چاهی حفر كرده اند كه عجیب وباور نكردنیست. این چاه كه به نام چاه دلو مشهور میباشد ،اندازه ان را به زبان محلی سه من ونیم رسته ویا نخ میباشد كه اگر بر اساس امروز متر كنی چند كیلومتر میباشد.بعد از چندین سال سكونت در كوه به علت جمعیت زیاد و نبود جاو به طبع برگشتن آرامش وامنیت به ده،ساكنین به دشت می ایندو باغون امروز را بنا میگذارند.
از مكانهای تاریخی باغون به چشمه مهكیان می توان اشاره كرد كه در بلوك اطراف از شیرینی این آب هنوز تعریف میكنند.این چشمه با ۷۷ پله زیر زمینی به پایین كه با ساروج و گچ ساخته شده كه بعدها به دلیل حفر چاه آبرسانی در كنار این چشمه ،چشمه روز به روز خشك شده كه امروز تنها اثار به جا مانده همان زیر زمینی وپله هاست.مكانهای دیدنی به باغهای اطراف باغون به نام تیپل وفاریاب وخیرآبادو تنب گت وآسیاب آبی و…ودو غارمیباشد.
آب و هوای روستای باغان
هوای باغان در تابستان نسبتا گرم است واین گرمی بیشتر به خاطر قرار گرفتن در گودی ومحصور بودن در وسط كوهای سربه فلك كشیده های زیبایست كه اطراف ان قرار گرفته اند.زمستانهای سرد با هوای عالی كه این هوای عالی وقتی با بهار زیبایش كه در منطقه لارستان وخنج بی نظیر است، همراه میشود،مناظر بسیار زیبایی را همرا میسازد .بهار باغون همه را به سمت خودش میكشاند.
مسافرین و مردم عادی بلوك خنج روزهای تعطیلی خود در بهار را بسیار ترجیح میدهند كه در باغون باشند.وجود گلهای زیبای شقایق و رنگانگ همراه با اواز بلبلها وگنجشكان دیگر،لحظات زیبایی را مملو از احساسات خوب برای مردم بوجود می اورد ..گویی اینجا بهشتی كوچك است.وجود بیش از هفتاد تلمبه كشاورزی و كشت گندم وجو در اول مهرماه ودر تابستان گوجه وبادنجان و كنج وخیار سبز وهندوانه باغون را در زمره روستاهای تولید كننده محصولات كشاورزی قرار میدهد.
باغان در لغت نامه دهخدا
باغان . (اِخ ) قریه ای است هفت فرسنگی میانه ٔ جنوب و مغرب خنج . (فارسنامه ٔ ناصری ). دهی است از دهستان خنج بخش مركزی شهرستان لار كه در ۱۳۲ هزارگزی شمال باختر لار در دماغه ٔ خاوری كوه هنا در جلگه واقع است . ناحیه ای است گرمسیر و مالاریایی دارای ۲۷۷ تن سكنه وآب آن از چاه تأمین میشود. محصول عمده ٔ آن غلات و خرما و شغل مردمش زراعت و راه آن مالرو است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۷).
نحوه دسترسی به روستای باغان
برای رسیدن به روستای باغان لامرد وقتی كه از خنج به طرف لامرد حركت كنی اولین روستایی كه پشت سر میگذاری ،یعنی از كنار آن عبور میكنی روستای چاطوس است .جاده از داخل این روستاها عبور نمیكند ،بلكه به دوراهی میرسی كه یك راه آن به این روستاهای ذكر شده وادامه مسیر به طرف شهرستان لامرد به روستاهای هنگنویه،هفتوان ودوباره دوراهی كه به دوراهی سید میشناسندو این بارما در مسیر لامرد قرار نمیگیریم بلكه در امتدادجاده ای دیگر به طرف سمت چپ حركت میكنیم و بعد از پشت سر گذاشتن روستای كوچك چاه مینا،وارد دشت سرسبز و زیبایی البته در موسوم بهار میرسیم به نام باغان كه به زبان عامیانه باغون مینامند.
