ساختمان قدیم اداره بندر و كشتیرانی خرمشهر یكی از این بناهای ارزشمند، هویت ساز و بسیار موثر در مسایل استراتژیك خرمشهر و همچنین دوران دفاع مقدس بوده است. این اثر تاریخی با هدف تاب‌آوریِ بیشتر و به مناسبت سوم خرداد در لیست آثار ملی دفاع مقدس این شهرستان به ثبت رسید. این ساختمان در سال ۱۳۳۴ شمسی با الهام از سبك معماری شیكاگو، در مجاورت اسكله‌های موجود در اروندرود احداث شد. این بنا در سال ۱۳۴۰ شمسی به‌عنوان یك ساختمان كاملا مدرنِ اداری تجهیز شده و مورد استفاده قرار گرفته است.
مكتب شیكاگو منشور اولیه‌ی معماری مدرن است كه در این دوره برای اولین بار ساختمان‌های بلند با اسكلت فلزی و پنجره‌های عریض طولی احداث شدند. در این سبك سعی شده از فرم‌های پیچیده‌ی دوران گذشته دوری شود و فرم‌هایی خالص طراحی و اجرا شوند كه وحدت میان سازه (استراكچر) و فرم را نمایان سازند. مهمترین ویژگی این سبك وحدت بین فن و معماری است.
این ساختمان در زمان اشغال خرمشهر مقر نیروهای بعثی بوده و در دوران مقاومت ۴۵ روزه، پس از آزادسازی خرمشهر و در طول دوران جنگ تحمیلی به‌عنوان سنگر رزمندگان اسلام استفاده شده است. این بنا به‌دلیل قرار گیری در كنار اروندرود (مرز آبی با كشور عراق) به‌عنوان یكی از مكان‌های مهم استقرار نیروهای مدافع شهر در مقابل حملات دشمن بوده و در دفاع از شهر، نقش مهمی داشته است.
بنای قدیم بندر با مصالح مدرن در سقف‌ها و ستون‌های بتنی و دیوارهای آجری و سازه‌ای بسیار مقاوم ساخته شده است. در این بنا حتی «تابشبندها» (آفتاب‌شكن) تایل‌های بتنی هستند و بخش اعظمی از نمای جنوبی بنا كه رو به رودخانه اروندرود و در واقع خط مقدم جنگ بوده، آسیب جدی دیده است. مقاومت و ایستایی ساختمان به قدری بوده كه با وجود تخریب كلی، دیوارهای غیر باربر داخلی و بخش‌هایی از نمای جنوبی، همچنان استوار مانده است.
پیشنهاد ایجاد موزه دریا و تاریخ‌نوردی برای بنای بندر خرمشهر
طرح باززنده سازی و احیا این بنای در سال ۱۳۹۵ توسط اداره میراث فرهنگی شهرستان خرمشهر تهیه شده است. بر اساس این طرح كاربری پیشنهادی برای بنای ارزشمند ساختمان اداری قدیم بندر خرمشهر “موزه‌ی دریا و تاریخ دریا نوردی” است ، چون ایجاد چنین موزه‌ای می‌تواند تاثیرات چشمگیری در توسعه صنعت گردشگری منطقه داشته باشد.
fناهای تاریخی و ارزشمند به‌عنوان عناصر هویت‌بخش شهر محسوب می‌شوند كه با وجود ویژگی‌های خاص و منحصر به‌فرد خود از دیگر بخش‌ها متمایز شده و نه‌تنها از بعد فرهنگی بلكه در ابعاد اجتماعی و اقتصادی نیز می‌توانند نقش مهمی در توسعه شهری ایفا كنند. گاهی اوقات مكان‌های ارزشمند، به دنبال واقعه‌ای مانند جنگ در شهر باقی می‌مانند كه حفظ خاطرات و توجه به آنها می‌تواند حس تعلق خاطر به فضا را بیشتر و حس تأثیرگذاری بر فضا را توسط انسان تقویت كند.
بر این اساس برای جلوگیری از تخریب و از بین رفتن تكدانه‌های تاریخی و ارزشمند موجود در هر شهر و همچنین كمك به حفاظت و تاب‌آوری آنها، در مرحله‌ی نخست مستندنگاری، در مرحله‌ی دوم درصورت جذب سرمایه گذار، مرمت و احیای بنا با كاربری متناسب و در مرحله سوم ثبت این بناهای ارزشمند در لیست آثار ملی كشور در دستور كار قرار می‌گیرد.
