روستای شوریجه ( شورجه ) واقع در استان فارس با طول و عرض جغرافیایی “۱۴.۲۸ ’۱۱ °۲۹+ , “۳۵.۷۶ ‘۴ °۵۳+ و با ۱۵۰۴ متر (۴۹۳۷ پا) ارتفاع از سطح دریا یكی از روستاهای قدیمی شهرستان سروستان از توابع شیراز با مردمی خونگرم و سختكوش می باشد.دارای قلعه ای قدیمی با قدمت حدود ۲۰۰ سال در دشتی وسیع و مساعد جهت كشاورزی و دامداری در منطقه ای نیمه خشك با آب و هوای كویری با روز های گرم و شبهایی خنك،تابستانهای گرم و زمستانهای سرد می باشد.
تا حدود ۱۰سال پیش نیز قلعه قسمت اصلی مسكونی روستا را تشكیل می داد ولی در حال جز معدودی خانه بقیه خالی از سكنه می باشد و اهالی به بیرون قلعه نقل مكان كرده اند.قلعه قدیمی كه آثار كمی از آن باقیمانده دارای ۱۰ بارو(برج) مرتفع می باشد كه چهار بارو در ضلع جنوبی و چهار بارو نیز در ضلع شمالی و دو بارو نیز در دیوارهای ضلع شرقی و غربی قلعه واقع است.این قلعه دارای دو عدد درب ورود وخروج بزرگ بین دو باروی مرتفع در ضلع شمالی و جنوبی آن بوده كه در زمانهای قدیم جهت حفاظت از جان ومال ساكنین شبها دربها بسته می شده است.
روستای شوریجه مشتمل بر روستاها، مزارع و مكان‌های زیر در تابعیت بخش سروستان شهرستان شیراز میباشد:شورجه، طالب‌بیگی، ركن‌آباد، دهنو، مؤمن‌آباد، نظرآباد، هزار دره، مزرعه فی‌جان، مزرعه جوكار، قصر ساسان، مزرعه عدالتی، مزرعه حاج فضل‌الله دهقانی، كمرزرد، امام‌زاده ابراهیم، چاه نفت شماره یك، چاه نفت شماره ۲، چاه نفت شماره ۳، قلعه قرمز، یورد عرب حصانی، سلب نخودی، ملك مرادبیگی، تلمبه شماره ۲ مرادبیگی، تلمبه شماره ۳ مرادبیگی، تلمبه شماره ۴ مرادبیگی.
در حال حاضر شغل اكثر ساكنین كشاورزی و دامداری می باشد كه متاسفانه خشكسالی های پیاپی چند سال اخیر مردم زحمتكش این دیار را با مشكلاتی روبرو كرده است.شغل زنان روستا خانه داری است والبته با دامداری و قالیبافی در اقتصاد خانواده هم نقش بسزایی دارند.پایه گذاری این روستا حدود دویست سال قبل بوده و به عنوان قلعه ای نظامی بمنظور كنترل عبور ومرور در راههای مواسلاتی بین روستاهای موجود آن زمان وبرقراری امنیت منطقه بنا شده است. ساختمان قلعه بسیار مستحكم بوده به طوریكه نفوذ به آن تقریبا غیر ممكن بنظرمی رسیده است.
ساختمان قلعه تقریبا مربع دارای ده عدد بارو (برج) ودیوارهای بسیار بلند حدود هفت متر كه یك متربالای آن دارای تاج آجری و سوراخهای تیركش جهت دیدبانی وتیراندازی بوده است. چهارعدد از باروها درضلع شمالی و چهاربارو درضلع جنوبی و دو عدد دیگر در قسمت وسط دیوارهای شرقی وغربی قرارداشته است.در بالاترین قسمت هر بارو تاجی دو متری وجود داشته و قسمتهای داخلی هر برج سكوهای متعدد جهت نشستن وموضعگیری تیراندازان وجود داشته است . همچنین قلعه دارای دو درب ورود وخروج در میانه دیوارهای شمالی وجنوبی بوده كه دربین دو بارو قرارداشته كه آثار آن هم اكنون نیز باقی مانده است ودربخش داخلی درب ورودی وخروجی قلعه نیز شبه كاروانسرائی با ده حجره درطرفین وجود داشته است. مسافرینی كه شب هنگام به این محل می رسیدند و ادامه مسیر شبانه خطر گرفتاری در كمین راهزنان واشرار را در پی داشته و یا معامله گرانی كه برای خرید و فروش كالای خود بیش از یكروز زمان نیاز داشتند در این محل شب را بیتوته می كردند .
درقسمت شمال شرق قلعه،عمارت فرماندهی واداره قلعه قرارداشته،ساختمان فرماندهی دارای دوطبقه بوده كه طبقه فوقانی محل تشكیل جلسات وتصمیم گیری وطبقه اول محل استراحت آنان بوده ودرچهارطرف ساختمان عمارت اتاقهای متعدد جهت انبارنمودن آذوقه وعلیق (علوفه ) چهار پایان بنا گردیده بوده است و یك حوض بزرگ با دیواره سنگی نیم متری وكف مفروش از كاشی لعابی در میانه حیاط عمارت جهت استفاده ساكنین عمارت وجود داشته كه آب آن از چاه موجود در عمارت تامین می شده است . كف حیاط عمارت پوشیده از آجرهای چهارگوش بزرگ معروف به آجر نظامی بود این ساختمان بعدها حدودسال ۱۳۲۰ به مدرسه روستا تبدیل شد كه دانش آموزان كلاسهای اول تا ششم ابتدائی روستا دراین مدرسه مشغول تحصیل می شدند همچنین پزیرای دانش آموزان دهات اطراف ( هزاردره – طالبیگی – كنو- ركن آباد – دهنو )نیزبوده و یك باب حمام خزینه ای دركنارعمارت فرماندهی وجود داشته كه در ابتدا مخصوص سیستم فرماندهی بوده كه بعدها مورد استفاده اهالی قرارمیگرفته است .صبح ها تاطلوع آفتاب مردانه ودر طول روز زنان از آن استفاده می نمودند .
دراواخردوران زندیه ،حاكم وقت فارس تصمیم به جمع آوری روستاهای كم جمعیت و آسیب پزیر مانند دهگار در جنوب غرب شوریجه قرارداشته وقلعه خانچی (عماد اباد) وقلعه كهنه در شرق قرارداشته وآثار آنها بصورت مخروبه موجود است وهمچنین عشایرغیر كوچ رو”عرب هستانی” وسكونت آنهادر قلعه می گیرد و در اینكار هم موفق می گردد كه این افراد هسته اولیه روستای شوریجه راتشكیل می دهند دراواخر دوران قاجاریه تعدادی از افراد سركش كه دربرابر قوای دولتی مقاومت می كردند ازشهرهای دیگراستان فارس ( فسا.جهرم.خفر.داراب و…) جمع آوری ودرقلعه سكونت داده میشوند كه بتوانند آنها را كنترل كنند وزمینه دامداری وكشاورزی آنها را فراهم می سازند.
آب كشاورزی شوریجه توسط دو رشته قنات كه سرچشمه آنها از كوههای سرو نخودی ومظهر آن حوالی قلعه كهنه در شرق روستا بوده و توسط ۶۰ نفر كشاورز(رعیت )زیر نظر مباشرمالك منطقه بنام حاج محمد شفیع شوشتری اداره می شده است و بخشی از درآمد روستا از سهم مالك جهت كمك به بیمارستان شیروخورشید شیراز اختصاص داشته است.لازم به ذكر است كه مداوای بیماران روستا در این بیمارستان با معرفی مالك مجانی انجام می شد.اراضی متعلق به شوریجه بعدا بطور كامل از طرف مالك (حاج محمد شفیع شوشتری ) به سازمان اوقاف وامور خیریه شیراز واگذار شد.
«قالی های شورجه»
بخش سروستان شهرستان شیراز، از قدیم، قالیبافی عمده و معتبر داشته كه مركز اصلی آن، روستاهای فارسی زبان شورجه و مهارلو و هزاردره بوده و جز قالیچه، قالیهای بزرگ (به اندازه‌های بیش از پانزده و گاه، بیش از بیست متر مربع) نیز می‌بافته‌اند.شیوه‌ای از نقش ماهی در هم، كه با سبك قشقایی‌ها فرق دارد، متداول‌ترین طرح و نقش فرشهای این منطقه بوده و از حیث رنگ‌آمیزی نیز در بیشتر قالی‌ها و قالیچه‌ها به آبی فیروزه‌ای شفاف و مایه‌های سبزرنگ و حنایی، توجه بیشتری شده است.
فرش را با گره متقارن و دو پود پشمی قرمز بافته‌اند. بر گلیمبافی ۵/۳ سانتی‌متری سر و ته آن، دو نوار دودی و یك نوار آجری روشن بافته و بر گلیمبافی ته فرش یك رج زنجیره پشمی به رنگهای زرد و قرمز دوخته‌اند.
در استان فارس حدود ۴۰۰۰ منطقه تولید فرش در مناطق شهری ، روستائی و عشایری وجود دارد و حدود ۱۴۰ هزار نفر به تولید فرش دستباف مشغولند و سالیانه افزون بر یك میلیون متر مربع انواع فرش شامل گبه ، گلیم و قالی می بافند كه در حال حاضر ۵۶۹۷ نفر از بافنده از تسهیلات بیمه استفاده می نمایند . روش بافت فرش دستباف در فارس روشی منحصر به فرد است و بافندگان بدون بكارگیری طرح و نقشه تنها به صورت ذهنی مبادرت به بافتن فرش می نمایند ضمن اینكه استفاده از رنگهای گیاهی از جمله مزیت های فرش دستباف فارس است.
ابعاد قالی فارس اغلب كوچك و از خورجین و چنته و فرشهای كوچكتر از ذرع و نیم آغاز می شود و در موارد نادر از شش و هشت متر مربعی بیشتر است . قالی های بزرگتر از هشت متر مربعی منحصر است به روستاهای بوانات و سروستان ، بخصوص شورجه و مهارلو كه در موارد استثنائی قالیهای بیست و سی متری هم به طور سفارشی می بافته اند .
