موزه روستای نگل در سال ۱۳۹۲ با همكاری اداره كل میراث فرهنگی و گردشگری استان كردستان تاسیس شده است. می توان گفت با تاسیس موزه روستای نگل كه اولین موزه روستایی كشور نیز هست، مجموعه توریستی نگل كامل شده است. موزه روستای نگل از دو بخش قرآنی و مردم شناسی یا معیشتی تشكیل شده است كه اقلام باستانی نیز در آن به چشم می خورد. همه اجناس موزه را مردم به صورت خود جوش تهیه و به موزه روستای نگل اهدا كرده اند كه شامل كلیه اقلام معیشتی و فرهنگی منطقه از ۵۰ تا ۲۰۰ سال پیش بوده و از زیورالات گرفته تا اجناس و ابزار كشاورزی و منزل و …را شامل می شود. موزه روستای نگل داخل صحن اصلی مسجد جامع واقع شده است.این اقلام در كل، زندگی روستایی این منطقه را به تصویر كشیده است.
موزه نگل در صحن اصلی مسجد جامع روستایی به همین نام قرار دارد. بازدیدكنندگان موزه نگل می‌توانند با اقلام معیشتی و فرهنگی روستای نگل و منطقه‌ای كه در آن قرار گرفته است، آشنا شوند. این اقلام كه شامل زیورآلات، اجناس و ابزار كشاورزی و منزل هستند، به ۵۰ تا ۲۰۰ سال پیش تعلق دارند.
«قرآن نگل»، قرآن بزرگی است كه با خط كوفی بر كاغذ ضخیم و قهوه‌ای رنگی نوشته شده‌است و به علت تشابهش با پوست، در بین مردم به «پوست آهو» شهرت یافته‌است. سبك و شیوه نگارش قرآن مربوط به سده چهارم هجری است، اما مردم روستا آن را به عثمان بن عفان خلیفهٔ سوم نسبت می‌دهند. این قرآن هم‌اكنون در مسجد روستا واقع در مسیر جاده مریوان و در ۶۰ كیلومتری سنندج نگهداری می‌شود و مورد احترام فوق العادهٔ مردم است. دربارهٔ پیدایش قرآن نگل می‌گویند كه در زمان گذشته، چوپانی در این منطقه سرگرم چرای گوسفندان بوده‌است كه ناگهان گل بسیار زیبایی، توجه او را به خود جلب می‌كند. وقتی گل را از زمین بیرون می‌آورد، چاله‌ای پدید می‌آید و صندوقچه‌ای می‌بیند. چوپان كه به تنهایی نمی‌تواند صندوقچه را بیرون آورد، اهالی روستا را خبر می‌كند. مردم، صندوقچه را بیرون می‌آورند و می‌بینند قرآن بزرگی در آن صندوقچه وجود دارد. چون این قرآن در اثر توجه چوپان به گلی زیبا، كشف شده بود، این محل به «نوگل» معروف شد[نیازمند منبع] و مردم، مسجدی به نام «مسجد نوگل» را بنا نهادند كه به مرور زمان به «مسجد نگل» شهرت یافت.
روستای نگل در توابع بخش كلاترزان شهرستان سنندج واقع شده است. روستای «نگل» در میان دره زیبایی قرار دارد و رودخانۀ «شوشیر» از جنوب آن می‌گذرد. این روستا از طرف شمال به كوه «حسن عالی»، از جنوب شرقی به كوه «پل چرمو»، از جنوب به كوه «قژاكان»، از شمال غربی به دره «كانی چرمو» و كوه «كوره میانه»، از غرب و جنوب غربی به دره «كاچول» و از شمال شرقی به «رسنی دره» محدود می‌شود. مردم روستای نگل به زبان كردی سورانی سخن می‌گویند و اهل تسنن هستند.
از جاذبه‌های گردشگری دیگر روستای نگل می‌توان به دریاچه «چال آب»، قلعه‌گاه، پل بزرگ دوره صفویه و آبشار «قَلوَزه» اشاره كرد. قلعه‌ای كه به قلعه یزدگرد سوم معروف شده نیز در روستای نگل قرار گرفته است. خاطرنشان می‌شود از بین این جاذبه ها، قلعه‌گاه به ثبت ملی رسیده است.
