تالاب شیرین سو: گوهری درخشان در دل كویر
تالاب شیرین سو كه به نام تالاب گاوخوره نیز شناخته میشود، یكی از تالابهای مهم استان سمنان در ایران است. این تالاب در فاصله 45 كیلومتری جنوب شرقی شهر سمنان و در نزدیكی روستای گاوخوره واقع شده است. تالاب شیرین سو با وسعتی حدود 1200 هكتار، بزرگترین تالاب دائمی استان سمنان است و به دلیل تنوع زیستی بالا، از جمله تالابهای بینالمللی تحت نظارت كنوانسیون رامسر محسوب میشود.
استان همدان دارای هشت منطقه حفاظت شده بی نظیر و جذاب است كه این استان را به عنوان مامن امنی برای پرندگان مهاجر معرفی می كند. در این میان تالاب انسان ساخت و دائمی شیرین سو از جایگاه ویژه های همراه با سد آبشینه برخودار است. تالاب شیرین سو ۳۰۰ هكتار وسعت دارد و دارای ۴۳ هكتار منطقه آبی است كه پشت سد خاكی شیرین سو ایجاد شده است و در حاشیه شهر شیرین سو قرار دارد. این تالاب در موقعیت جغرافیایی E4826 طول شرقی و N3530 عرض شمالی در كنار شهر شیرین سو ، در شمال غربی و در فاصله ۴۰ كیلومتری شهرستان كبودراهنگ و ۹۵ كیلومتری شهر همدان ، با ارتفاعی برابر ۱۸۰۶ متر از سطح آزاد دریا واقع گردیده است، كه دسترسی به آن از طریق راه آسفالته كبودراهنگ به شیرین سو- قیدار میسر می باشد. در كل محدوده مورد نظر بخش كوچكی از حوضه آبریز قره چای می باشدكه در تقسیم بندی كلی هیدرولوژی ایران جزء حوضه مركزی و در تقسیم بندی طرح جامع آب شور زیر حوضه ششم از حوضه شماره ۱ منطقه هفتم مطالعاتی با كد ۶-۱-۷ محسوب گردیده است.
رودخانه اصلی آن كه از كوه آق داغ سرچشمه می گیرد به صورت فصلی است و به دشت كبودراهنگ تخلیه می گردد. بیش از ۸۰ درصد از مساحت حوضه در ارتفاعات ۱۸۰۰ تا ۱۹۰۰ متر واقع گردیده است. رودخانه فصلی شیرین سو از جریانهای فصلی می باشد كه در خروجی حوزه به دشت كبودراهنگ تخلیه می گردد و از طرف دیگر رودخانه فصلی حسین آباد پس از عبور از روستاهای حسین آباد و باباخنجر به همان دشت تخلیه می شوند.
این تالاب همه ساله در فصل مهاجرت پذیرای تعداد زیادی پرندگان آبزی وكنار آبزی می باشد كه می توان به گونه های : پرستوی دریایی نوك كلفت ، تنجه، لك لك سفید، اردك سرسبز ،آنقوت، فیلوش، كشیم كوچك، باكلان بزرگ، كشیم بزرگ، اگرت بزرگ، باكلان كوچك، بوتیمار كوچك، پرستو دریایی ، خوتكا، آبچلیك پا سرخ، چوب پا ، چنگر نوك سرخ، كاكایی سرسیاه، پرستودریایی نوككاكایی، فلامینگو ، كاكایی نقره ای، دم جنبانك ابلق و.. اشاره كرد. بالحاظ وضعیت پوشش گیاهی ، گونه های درمنه و گون و خانواده های نعنائیان، چتریان ، شب بو ، گاوزبان ، گندمیان و بقولات پوشش غالب منطقه هستند. تنوع اكولوژیك بالای منطقه ، نیاز اساسی به برنامه های حفاظتی و مدیریتی را می طلبدكه با پیگیریهای بعمل آمده و براساس آگهی رسمی شماره ۱۹۳۳۹ مورخ ۴/۵/۹۰ از تاریخ ۱۵/۱۲/۸۹ به مدت پنج سال از سوی شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه شكار ممنوع معرفی گردید.
همچنین پوشش گیاهی این منطقه گونه های درمنه و گون و خانواده های نعنائیان ، چتریان ، شب بو ، گاو زبان ، گندمیان و بقولات هستن
حدود اربعه
شمالاً : از نقطه ای به مختصات۲۶۷۲۰۱ ،۳۹۳۳۳۱۰ UTM واقع برمحل تقاطع جاده آسفالته شیرین سو- قیدار با جاده شوسه مجاور تالاب و در امتداد همین جاده شوسه تا پست نگهبانی امور آب به مختصات ۲۶۸۵۰۱ ، ۳۹۳۱۱۵۴ UTM
شرقاً: از پست نگهبانی امور آب با مختصات ۲۶۸۵۰۱ ، ۳۹۳۱۱۵۴ UTM به سمت جنوب وبا عبور از جاده مجاور پشت دیواره سد به مختصات ۲۶۷۹۴۰، ۳۹۳۰۸۶۴ UTM تا منتهی الیه جنوبی دیواره سد
جنوباً: از منتهی الیه جنوبی دیواره سد به سمت غرب در امتداد جاده دسترسی طرح طوبی منابع طبیعی تا منبع ذخیره آب شهر شیرین سو به مختصات ۲۶۶۸۳۱، ۳۹۳۱۲۱۴ UTM
غرباً: ازمنبع آب شیرین سو به مختصات ۲۶۶۸۳۱، ۳۹۳۱۲۱۴ UTMدر امتداد خط فرضی به سمت شمال تا تقاطع جاده آسفالته شیرین سو قیدار وجاده شوسه مجاور تالاب با مختصات ۲۶۷۲۰۱، ۳۹۳۳۳۱۰ UTM
اقدامات برای حفظ تالاب شیرین سو:
- احیای تالاب: سازمان حفاظت محیط زیست اقداماتی برای احیای تالاب شیرین سو از جمله لایروبی، رهاسازی آب و كشت گیاهان آبزی انجام داده است.
- جلب مشاركت مردم محلی: برای حفظ تالاب شیرین سو، ضروری است كه مردم محلی در برنامههای مدیریتی این تالاب مشاركت داشته باشند.
- افزایش آگاهی عمومی: افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت تالابها و راههای حفظ آنها، از جمله اقدامات مهم برای حفظ تالاب شیرین سو است.
تالاب شیرین سو گوهری درخشان در دل كویر ایران است كه برای حفظ آن باید تلاش كنیم. با حفظ این تالاب، نه تنها میتوانیم از تنوع زیستی و زیباییهای طبیعی آن لذت ببریم، بلكه میتوانیم از مزایای اقتصادی و اجتماعی آن نیز بهرهمند شویم.