آبگوشت و ترید

آبگوشت و ترید، شوربا , دیزی یا پیتی (دیزی فارسی) یكی از خوراك‌های سنتی ایران است. در پختن آبگوشت از گوشت و دنبه گوسفند، گوجه فرنگی (و یا رب گوجه فرنگی) و نخود استفاده می‌شود. خوراكی رقیق كه از پختن گوشت و پیاز و سیب زمینی و نخود درست می‌شود كه در دو مرحله می‌خورند اول آب آن را با تكه‌های نان مخلوط نموده، می‌خورند (تلیت). بقیه مواد را می‌توان با گوشت‌كوب كاملاً كوبیده یا نكوبیده با نان، پیاز و چاشنی مانند ترشی و سبزی خوردن میل می‌كنند(گوشت كوبیده). در صورت پخته شدن در ظروف سنگی آن را دیزی سنگی می‌نامند. برخی افراد از طریق ترید كردن، نان‌های خشك را به مصرف مفید می‌رسانند.
«خوراك نامه» نادرمیرزا اگرچه نخستین كتاب آشپزی به زبان فارسی نیست، اما یكی از كامل‌ترین و اولین‌هاست. یكی از جالب‌ترین نكات دربارهٔ كتاب نادرمیرزا فهرست مفصلی است كه او از آبگوشت جمع‌آوری كرده و در كتابش آورده‌است. این فهرست آنقدر كامل است كه می‌توان عنوان این بخش را «آبگوشت نامه» هم گذاشت. در این كتاب آمده‌است: «اكنون سخن از آبگوشت بیاید كه نان خورش بزرگ ایرانی‌ها است و این خورش كه با نیروترین خوردنی است، تازی و پارسی همیشه به كار بردندی، چه پختن این بس آسان و زودتر به دست آید. خوراك پهلو و روستایی همه ایران‌زمین اگر گوشت بیابند همین است و بس. مگر آنكه به هر جای گونه‌ای پزند و در آن افزارها به كار برند. یك‌یك برشماریم تا دانسته آید. گفته می‌شود «آبگوشت بهترین خورش‌هاست و به جهان كس نیست كه آن نپسندد و آن به‌گونه‌ها پزند، مگر آنكه بیشتر ساده بود.» «در بروجرد آبگوشت را نخودآب گویند و به برخی شهرها، یخنی نامند. نخودآب بروجرد به همه ایران‌زمین نامدار است و به شهرهای دیگر چون آنجا نتوانند پخت و خوراك همه مردم شهر و روستا همان نخودآب است كه بهترین خورش‌های جهان است. هر كه خورده باشد داند كه من راست گفته‌ام و به خوانی كه آن آبگوشت بود كسی را به خورش‌های دیگر آرزو نیاید و این مزه و خوردنی در گوشت آنجا خدای آفریده كه در گوشت گوسپندان دیگر جای نیست.»