در روستای صومعه علیا و روستای غریب دوست (كول تپه در ۷۰۰ متری جنوبغربی غریب دوست) شهرستان میانه، تپه باستانی بروانان یا باروانان كه نام دو تپه باستانی و از مهم ترین مناطق حوزه بزقوش{ یا بوز قوش} است ، قرار دارد و تاكنون مطالعه دقیقی در مورد تاریخچه تپه باستانی بروانان صورت نگرفته است. سفال ها و سنگ نوشته های قدیمی در اطراف تپه باستانی بروانان نشان گر قدمت هزاران ساله آن ها می باشد. تپه و شهر باستانی باروانان دارای وسعتی بیش از دو هزار هكتار و پوشیده از بقایای تمدنی عظیم می باشد. از مهم ترین تحقیقات سال های اخیر می توان به تحقیق سترگ دانشمند روسی، دیاكونوف اشاره نمود كه مبتنی بر اسناد و یافته های مكتوب آشوری و بین النهرینی می باشد.
تركمانچای یكی از شهرهای قدیمی و تاریخی ایران واقع در استان آذربایجان شرقی است كه در شهرستان میانه استان آذربایجان شرقی واقع شده‌است. این شهر در دامنه‌های جنوبی كوه‌های بُزقوش قرار دارد و آب و هوای آن كوهستانی و معتدل است، در فصل زمستان به شدت سرد با بارش فراوان برف همراه است. تركمانچای در ۴۵ كیلومتری میانه؛ و در كنار جاده قدیم ترانزیتی تبریز-تهران واقع شده‌است. زبان اهالی آن تركی آذربایجانی است.در سال های ۸۰۰ قبل از میلاد، در حوزه جنوبی دریاچه ارومیه تمدن ماننا شكل می گیرد كه با تمدن های آشور در شمال بین النهرین و اورارتو در شمال دریاچه ارومیه در جدال بود. آشوریان در این سال ها در اوج قدرت خود بوده و برای چپاول ثروت های ماننا مخصوصاً غله و اسب در لشگر كشی های طولانی به ثبت وقایع و نام مكان های غارت شده پرداخته اند كه منابع بسیار ارزشمندی برای تحقیق در تاریخ ماننا و ماد می باشد.
ذكر نام كشور باروتا در منابع اورارتویی تردید ما را برای معادل دانستن بیت باروای آشوری با باروانان فعلی برطرف می كند. در متون تاریخی قرن سوم هجری دوره اسلامی طبق نوشته استخری در كتاب ممالك والمسالك، بروانان از شهرهای مهم آذربایجان یاد شده است.مسعودی دیگر مورخ اسلامی از شهر شیز و آتشكده آذرگشسب در بین زنجان و مراغه یاد كرده و می گوید كه آتشكده آذرگشسب بالای تپه ای بوده و بر بالای تپه حوض آبی قرار داشته كه هم از لحاظ جغرافیایی و هم از لحاظ معماری دقیقاً منطبق بر آثار به جای مانده شهر عظیم باروانان و هرم باستانی باروانان می باشد.
آب استخر با لوله های سفالی از روستای دستجرد به بالای تپه باروانان منتقل می شده كه می توان با كاوش های باستان شناسی بیشتر، به صنعت و پیشرفت آن عصر دست یافت.بخش تركمنچای شهرستان میانه شامل سه دهستان به نام های بروانان شرقی به مركزیت دهستان صومعه علیا(سوما)، بروانان مركزی به مركزیت شهر تركمنچای و بروانان غربی به مركزیت دهستان غریب دوست است.از نظر لغوی ((بروانان)) از قسمتهای((بر)) و ((وان)) و ((ان)) تشكیل شده است. ((بر)) مخفف واژه ((بار)) می باشد كه به معنی قلعه و حصار هست. به معنی دفاع كردن، حفاظت و حمایت آمده است. واژه ی ((وان)) به معنی استخر و دریاچه بوده و ((آن)) در زبان تركی قدیم بیان كننده ی جا و مكان، كثرت و تجمع و اجتماع می باشد. بنابراین معنی لغوی بروانان ، مكان و سرزمین دژها و دریاچه ها(بركه ها) خواهد بود.
