روستای مزج شاهرود یكی از روستاهای این شهرستان در استان سمنان می باشد .این روستا در دهستان كلاته های غربی در بخش بسطام جای دارد. جمعیت روستای مزج بر پایه نتایج سرشماری سال ۱۳۸۵ برابر با ۶۶۶ نفر (۲۱۵ خانوار) بوده است.روستای مزج در ۳۶ دقیقه و ۳۶ درجه عرض جغرافیایی و ۲۴ دقیقه و ۵۵ درجه طول جغرافیایی قرار گرفته و در حدود ۱۲۴۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
این روستا در بین دو روستای خیج و گیلان (جیلان) قرار گرفته و مردم این خطه روستای خود را مغز می نامند. شغل اصلی اهالی روستا، كشاورزی و دامپروری است. مردم روستا، روستای خود را مغز معرفی می‌كنند و به اهالی روستا «مغزی»می‌گویند و در محاورات با یكدیگر و مردم شاهرود و بسطام خود را اهل مغز می‌دانند ولی مردم شاهرود و بسطام روستای مذكور را مزج تلفظ می‌كنند. بخشداری و استانداری نیز در مكتوبات خود «مزج» به كار می‌برند.
نام این روستا آن چنان كه در منابع كهن آمده، مغز بوده، در دورة قاجار به مزج تبدیل‌شده است. كلمة مغز بر اثر تحولات بسیار به صورت مغز / مگز/ مزج درآمده است.نام این روستا در قرن هفتم هجری -در دوره ایلخانان مغول ، به عنوان یكی ازضراب خانه هابه صورت مغز بر روی سكه های این دوره آمده است.
جاهای دیدنی روستای مزج
حسینیه (تكیه) روستا (قاجاریه،)آب انبار،حمام و قلعه یوزباشی (قاجاریه)،آسیاب‌های آبی كه امروزه ویران شده است،غروب زیبای سد روستای مزج شاهرود
حسینیه روستای مزج ،حسینیه ( تكیه) روستا در ۵۸كیلومتری شمال شرقی بسطام واقع شده كه قدمت آن دوره قاجاریه می رسد.
آب انبار، حمام و قلعه یوزباشی،كه قدمت آن به دوره قاجار میرسد در فهرست آثار ملی قرار گرفته است.
تكیه روستای مزج از توابع شاهرود با قدمت پیش از دوران قاجار بازمی‌گردد ، مدت ها است حال و روز خوبی ندارد ، تكیه‌ای دیگر از آجر و آهن و گچ و بتون در گوشه‌ای از روستای مزج سر برآورده تا این یادگار كهن دیار روزهای تاریخی در كنج غزلت خود خاك بر چهره ببیند.
این بنا به دو بخش تقسیم می‌شود بخش پائین آن ویژه برگزاری مراسم سینه‌زنی و اصطلاحاً محل استقرار مردان و بخش بالایی آن‌كه با ستون‌های یك متری بسیار زیبا مكانی برای جلوس زنان است و ستون‌های مارپیچ این بنا كه در هشت‌گوشه این بنای مدور قرار دارند، جلوه‌ای زیبا به بنا بخشیده‌اند.
این بنا به دو بخش تقسیم می‌شود بخش پائین آن ویژه برگزاری مراسم سینه‌زنی و اصطلاحاً محل استقرار مردان و بخش بالایی آن‌كه با ستون‌های یك متری بسیار زیبا مكانی برای جلوس زنان است و ستون‌های مارپیچ این بنا كه در هشت‌گوشه این بنای مدور قرار دارند، جلوه‌ای زیبا به بنا بخشیده‌اند.
موزه روستایی مزج در روستایی با همین نام، در ۵۴ كیلومتری شمال شرقی شاهرود قرار دارد و در حمام قدیمی این روستا برگزار شده است. با هدف معرفی تاریخ و فرهنگ، در این موزه می‌توان با زندگی روستایی در قالب وسایل مردم‌شناسی مانند ابزار كشاورزی، دامداری، پوشاك و وسایل و ابزارآلات سنتی آشنا شد.
برای شكل گیری این موزه ها، مردم به صورت خودجوش اشیای قدیمی خود را در یكی از بناهای كهن روستا گردآوری كرده و یكی از حلقه های زنجیره گردشگری در منطقه خود را كامل كردند.
نحوه دسترسی به روستای مزج
آدرس: روستای تاریخی مزج در ۵۴ كیلومتری شمال شرقی شاهرود قرار دارد.
