روستای قروه واقع در استان زنجان در شهرستان ابهر (بخش مركزی، دهستان حومه ) و در كیلومتر ۱۵ جاده ترانزیتی ابهر ـ تاكستان می باشد . قروه قبلاً قِربه تلفظ می‌شده است . این روستا از طرف شمال بخاطر دسترسی به جاده آسفالت ابهر و تاكستان رشد بیشتری داشته است.بر اساس سرشماری، جمعیت قروه ۲٬۶۴۷ نفر (۶۰۳ خانوار) بوده است.كشاورزی ، دامداری و باغداری منبع اصلی درآمد روستائیان می باشد.محصولات كشاورزی شامل انگور- گردو- بادام- گوجه فرنگی- غلات هستند.
قدمت و معماری روستای قروه
روستای قِروه از جمله روستاهای قدیمی با پیشینه‌ای به قدمت سه هزار ساله است. آن بخش از روستا كه بر یك صخره یكپارچه ساخته شده و دارای وضعیتی به طور كامل خاص و قابل توجه است. هنوز آثار و بقایای خانه‌هایی كه در روی صخره‌ها واقع شده نمایان است. معماری آن صخره ای و دست كند می باشد . هم چنان آثار و بقایای منازلی كه در دو طرف رودخانه ابهررود در دل كوه كنده شده وجود دارد. معماری سیویل و صخره‌ای این روستا بسیار جالب و در خور معرفی و مطالعه است و قابل مقایسه با معماری صخره‌ای علم كندی است. چنین به نظر می رسد این مسئله در دوره ای خاصی اهالی روستا را بر آن داشته تا با استفاده از این ویژگی روستای خود را طوری بسازند كه دارای ایمنی زیاد بوده و از گزند دزدان و غارتگران در امان باشند. بدین ترتیب خانه های روستا را بر صخره طوری بنا كرده اند كه دیوار خارجی خانه ها دقیقاً در امتداد دیواره قطعه سنگ به صورت عمودی قرار گیرد.
زمانی كه كل روستا ساخته شد به نظر می رسد دور تا دور روستا را دیوار كشیده اند به نوعی كه تا یك ارتفاع دیواره سنگی و بقیه آن دیوار خانه های روستایی به هم چسبیده تشكیل می داده كه در نتیجه نفوذ به داخل روستا ممكن نبود مگر از طریق تنها ورودی روستا كه در قسمت شمال غربی آن واقع شده كه ارتفاع سطح روی توده سنگی تا سطح زمین در كم ترین حالت بوده است. قروه روستای ساخته شده بر سنگی یكپارچه، منظره جالب توجه و منحصر به فرد آفریده است، این منظره شگفت انگیز در نزدیكی شهر ابهر واقع در استان زنجان خودنمایی می كند كه بافت خاص این روستا هر نگاه زیبایی جویی را به خود می خواند.
جاهای دیدنی روستای قروه
– آرامگاه امامزاده محمد ابوالخیر(ع) ، كه در قسمت غربی همین روستا واقع شده است . در دوران صفویه ساخته شده است . بنای آن را می توان با بنای مولا حسن كاشی در سلطانیه مقایسه كرد.
– مسجد جامع قروه نیز ۱۰۲۵ سال قدمت تاریخی دارد. با توجه به مطالعات و تحقیقات انجام شده این مسجد را می‌توان متعلق به دوران آل بویه دانست با توجه به كتیبهای كه در لچگی محراب قرار دارد اشاره بر احداث این مسجد در سال ۴۱۳ كه زمان ال بویه را در بر می‌گیرد و همینطور در قسمت بالای محراب به صورت بر گ چنار كه سبك آل بویه است طاق بندی مزین كرده اند دلیل بر این مدعی است.
این مسجد همانند مساجد دیگر دوران سلجوقی به سبك چهار طا قی ساخته شده و گنبد زیبای آجری آن به واسطه چهار فیلپوش به اضلاع چهار گانه استوار شده است با طاق فیل پوش‌ها بر روی تخته مقطوری كه با زاویه ۴۵ درجه قرار داده شده وسپس قوس ۵ و ۷ تند با ساقه بلند اجرا شده بطوری كه چهار فیلپوش متناوبا با چهار طاق نما كه از نظر سبك و ابعاد یكسان است پلان مربع و شبستا ن را به دایره تبدیل نموده است. محلی كه مسجد جامع قروه در آن جا واقع شده به نظر می‌رسد كه بلندترین بخش‌های روستا باشد، چرا كه هم اكنون مسجد آجری قروه از بیشتر نقاط روستا قابل رویت است. این مسجد كه به مسجد جمعه نیز معروف می‌باشد.
بنا از سه قسمت اصلی گنبد خانه و شبستان در اضلاع شرقی و غربی تشكیل یافته‌است كه بعد از گذشت زمان و بر اثر عوامل طبیعی و غیرطبیعی تخریب گردید، و مجدداً در تاریخ ۵۷۵ ه.ق مورد مرمت و باسازی قرار می‌گیرد. مصالحی كه در ساخت مسجد به كار رفته در بخش‌های مختلف متفاوت است. شبستان‌های غربی و جنوبی و بقایای شبستان شرقی از خشت و چینه بنا شده و سقف مسطح و تیرپوش آن‌ها روی ستون‌های چوبی قرار گرفته است. به‌طور كلی شبستان‌های دو طرف گنبدخانه از نظر ساختاری و مصالح معماری كاملا متفاوت با گنبدخانه هستند و مشخص است كه آن‌ها در زمانی بعد از ساخت بنای اصلی ساخته شده‌اند. شایان ذكر است كه در حین گمانه زنی یك لایه از خاكستر همراه با زغال به قطر ۴ سانتی‌متر بدست آمد كه نمونه‌های آن جهت انجام آزمایش‌های كربن ۱۴ به آزمایشگاه مركزی ارسال گردیده‌است. این بنا دارای كتیبهای به خط ثلث مزین به نگاره‌های گیاهی (سنه۵۸۵ ه. ق) در پای فیلپوشها و كتیبه به خط نسخ بر فراز محراب (سنه۴۱۳ ه. ق) همراه با ترنجهای درهم بافته شده گچی و سطوح زیبا با طرحهای آجرچینی است. مسجد جامع قروه در سال ۱۳۴۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
– پل تاریخی قروه كه منقش به نشان فروهر و دره مروارید (مونجوقلو دره) می باشد در كنار بافت تاریخی خانه های روستایی جلوه زیبایی به این منطقه داده است .پل قروه تنها پل تاریخی به یادگار مانده بر روی ابهر رود است . این پل از قدمت تاریخی بالایی برخوردار است كه در بررسی های اولیه مشخص شده در طی دوران‌های گذشته ساختمان پل با افزایش جمعیت روستا وتردد بیشتر، پهن‌تر و همچنین مرمت شده است. این پل تاریخی در قسمت جنوبی روستا كه دارای بافت سنتی و قدیمی است بر روی ابهر رود ساخته شده و قسمت جنوبی روستا را به قسمت شمالی آن وصل می‌كند. این پل تاریخی سه چشمه دارد و مصالح استفاده شده در آن، شامل آجر و سنگ بوده كه در سال ۱۳۳۹ برای استحكامبخشی و جلوگیری از تخریب پل آجری، یك پوسته سنگی را به آن اضافه كردهاند. طول این پل ۳۱ متر و عرض آن شش متر و ۲۰ سانتی متر می‌باشد، تعیین قدمت دقیق پل تاریخی روستای قروه نیاز به پژوهش‌های باستان شناسی دقیق تری دارد.
– آبشار قروه
– چندین آسیاب سنگی/ آبی
– نگارخانه میرشهاب الدین
