امامزاده عقیل یكی از قدیمیترین آثار دوران سلجوقیان در استان كردستان است كه در ۶۵كیلومتری شمال بیجار قرار گرفته است. امامزاده عقیل در شهر حسنآباد یاسوكند از توابع بیجار و در ۶۵ كیلومتری شمال بیجار در مسیر جاده بیجار به زنجان قرار دارد كه هر ساله پذیرای مهمانان و گردشگران داخلی و خارجی است. بنای امامزاده عقیل یكی از قدیمیترین آثار معماری كردستان در دوره اسلامی است. بنای امامزاده عقیل در یك محوطه قدیمی وسیع كه احتمالاً یك شهر است، قرار گرفته و آثار سفالینههای آن از دوره سلجوقی به جا مانده است.این بنا مربع شكل و ابعاد فضای داخلی آن ۶×۵/۶ متر است. در هر یك از اضلاع بنا، طاق نما و در گوشهها فیلپاهایی به شكل دایره تعبیه شده است. از مشخصات بارز معماری این بنا آجركاری با طرحها و نوشتههای مختلف است و عبارت” بسمله” آن خوانده شده است. در داخل ساختمان، تزیینات گچ بری جالب و كتیبههایی به خط كوفی است. كتیبهها حاوی آیات قرآنی و احتمالاً زمان ساخت بنا است. گنبد بنا تخریب شده است. نوع معماری و تزیینات به كار رفته در بنا، تاریخ احداث آن را به دوره سلجوقیان نسبت داده و تداوم استفاده از آن را در زمان ایلخانیان نشان میدهد.فرم كاربندی آجرها در این قسمت جالب توجّه است، بر روی تزئینات گچی و قرنیسها میتوان خطوطی را یافت كه اشكال هندسی را نشان میدهند. آجرهای به كار رفته در این بنا چهارگوش و كوچك به ابعاد ۱۵×۱۰ سانتیمتر میباشند كه ضخامتشان به ۵ و به ارتفاع ۷۵ سانتیمتر میرسد و از كف این قسمت با سنگ تراش قرمز رنگ بدنه دیوارها را پوشانده است. در نعل درگاه ورودی به آستانه، از چوب استفاده شده و در اینجا هم یك پلّه عمودی به داخل مقبره دارد. ساختمان امامزاده قابل مقایسه با امامزاده ” باكندی” و بقعه «پیر» در تاكستان است و به ویژه، از نظر نمادهای تزیینی با بقعه پیر در تاكستان شباهت بسیار دارد. این بنا را میتوان در شمار مهمترین بناهای دوره سلجوقی در ایران به حساب آورد امامزاده عقیل از فرزندان امام موسی كاظم (ع ) است. بر این اساس محمّدعلی كوشا در كتاب سیمای بیجار گروس نسب این امامزاده را با هفت واسطه به امام هفتم منتهی میداند كه از قرار ذیل است: امامزاده عقیل بن عبدالله بن احمد بن محمّد بن ابراهیم بن محمّد یمانی بن عبیدالله بن امام موسی كاظم (ع) پدرِ امامزاده عقیل به تصریح ابن طباطبای نسّابه از اعلام قرن پنجم هجری در شهر همدان میزیسته و اینك آرامگاه او در این شهر از زیارتگاههای مشهور است. او دارای پنج برادر به اسامی، ابواسحاق ابراهیم، ابوالحسین موسی، ابوالحسن علی، ابومحمد قاسم و هاشم است كه عموهای امامزاده عقیلاند و در نهاوند صاحب گنبد و بارگاه میباشند.این اثر در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۳۱ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده استمنابع:ایكنا-ویكیپدیا