آبگرم محلات: بهشت گمشده ایران
آبگرم محلات یكی از معروفترین و بزرگترین مجموعههای آبگرم معدنی ایران است كه در استان مركزی، شهرستان محلات واقع شده است. این مجموعه شامل شش چشمه آبگرم با خواص درمانی متفاوت است كه در دامنه كوه میشداغ قرار دارد.
چشمههای آبگرم محلات در ۱۵ كیلومتری شمال شرق این شهرستان در ارتفاعات بلند منطقه قرار دارد
شهرستان محلات از شمال به قم و آشتیان و از جنوب به اصفهان و گلپایگان و از غرب به خمین و اراك و از شرق به دلیجان محدود است.
برای رسیدن به این آبگرم از طریق جاده دلیجان – محلات و جاده اصلی قم – اصفهان (از طریق جاده دودهك – خورهه) امكان پذیر است.
استفاده از چشمههای آب گرم معدنی محلات سابقه باستانی داشته و میتوان تاریخ استفاده از آن را با آثار باستانی خورهه در یك جهت پنداشت. چشمههای آبگرم محلات از شهرت زیادی در استان مركزی و همچنین سراسر ایران برخوردار است.
چشمههای آبگرم محلات شامل ۶ چشمه به نامهای شفا، دنبه، سلیمانیه، سودا (بختیاری)، حكیم و روماتیسم است. تمام چشمهها به جز چشمه حكیم كه دمای كمتری نسبت به سایر چشمهها دارد از سایر چشمهها برای اهداف بالنئولوژیكی استفاده میشود.
استحمام در چشمههای شفابخش اثرات زیادی بر سلامت فیزیكی، ذهنی و روانی انسان داشته و علاوه بر فراهم كردن عناصر گرانبها برای بدن، نوشیدن و استحمام در این چشمهها تسكینبخش است.
بنا به خاصیت آبدرمانی چشمه، در سال ۱۳۵۰ تاسیساتی بر فراز كوه و در محل مظهر چشمه ساخته شده است. این مجتمع دارای دو مجموعه زنانه و مردانه است كه هر یك دارای استخر شنا، وان و دوشهای انفرادی میباشند.
آب این چشمه از تركیب آبهای سولفاته و كلسیك و از دسته آبهای هیپورترمال است و در درمان بیماریهای كبدی، صفراوی، كلیوی و دستگاه گوارش و بویژه بیماریهای رماتیسمی استخوانی و پوستی بسیار مؤثر است.
یكی دیگر از مواهب طبیعی موجود در تركیبات معدنی این آب گرم، گاز رادون است كه موجب درمان انواع بیماریهای ریوی میشود. طبق نظر كارشناسان سازمان انرژی اتمی كشور گاز رادون فقط در این محل درصد قابل توجهی دارد.
چشمه آبگرم محلات از نوع آبهای گرم عمقی است كه بیشتر از بخار خمیره سنگهای سوزان درون پوسته زمین به وجود میآید و به سطح زمین میرسد.
عمق این نوع آبهای گرم گاهی به ۲۰ هزار متر و گرمای آنها متناسب با عمق و سرعت بالا آمدن، گاهی به ۱۰۰ درجه سانتیگراد هم میرسد.
چشمه آبگرم محلات از دیرباز مورد توجه سیاحان بوده و همه ساله هزاران نفر از راههای دور یا نزدیك به منظور درمان امراض پوستی و استخوانی به آن مراجعه میكنند.
درجه حرارت آب این چشمه ۵۰ درجه سانتیگراد است و افرادی كه به بیماری ریوی و قلبی مبتلا هستند نباید از آب این چشمه استفاده كنند. دوره استفاده از آبگرم محلات در فصل بهار و به ویژه تابستان است.
در این مكان تعداد زیادی مسافرخانه، حمام خصوصی، مهمانپذیر كه سالانه میزبان جمعیت كثیری از گردشگران است قرار دارد. همچنین یك واحد مهمانسرای جهانگردی وجود دارد كه از امكانات رفاهی مناسب برخوردار میباشند.
چشمه حكیم محلات (آب حكیم)
چشمه حكیم در حدود یك كیلومتری جنوب شرقی چشمه شفا واقع شده است. مظهر این چشمه در دو نقطه همجوار یكدیگر است و اطراف آنها با سنگ چینی به دو حوض محصور تبدیل شده است.
از یكی از حوضها زنان و از حوض دیگر مردان استفاده میكنند. به طور كلی منشاء آبهای معدنی سلیمانی و حكیم در ردیف آبهای معدنی سولفاته كلسیك خیلی گرم است و منشاء عمیق زیرزمینی دارند.
چشمههای معدنی آب گرم ناحیه محلات از نظر تركیبات شیمیایی به چشمههای معدنی سولفاته كلسیك بان یردوبیگور فرانسه شبیه است.
گرمی و مقدار قابل ملاحظه كلسیم آنها خواص آرامبخش، مدر، ملین و ضد مسمومیت دارد.
چشمه آب شفا محلات
این چشمه آب گرم در بالای تپه مجاور سرچشمه محلات در محلی نزدیك تخته سنگهای سخت از دهانه چاهی خارج میشود و به حمامهای اطراف آن هدایت میگردد.
در گذشته، از این دهانه مقدار كمی آب خارج میشد و مظهر اصلی چشمه در حدود ۱۰۰ متری غرب آن بود، ولی در اثر زلزله، مظهر اصلی چشمه تقریباً خشك شده و قسمت عمده آب از مظهر فعلی آن جاری است.
دهانه مظهر با درf آهنی پوشانیده شده و در یك چهار دیواری محفوظ گردیده است. مقدار آب این چشمه در حدود ۱۲ لیتر در ثانیه است.
علاوه بر آب حكیم، آب سلیمانی و آب شفا، آب رماتیسم، آب دنبه و گبری هم وجود دارد كه این چشمه ها بایكدیكر فاصله چندانی ندارند.