برج خانقلی: یادمان تاریخی در قلب سامن
برج خانقلی، با نام دیگر برج چاله‌خانقلی، از بناهای تاریخی و جاذبه‌های گردشگری شهر سامن در استان همدان است. این برج كه قدمت آن به دوره ایلخانی می‌رسد، در محله چاله‌خانقلی و در نزدیكی میدان امام واقع شده است.
تاریخچه برج خانقلی:
تاریخ دقیق ساخت برج خانقلی مشخص نیست، اما برخی از مورخین قدمت آن را به حدود 700 سال قبل و دوره ایلخانی نسبت می‌دهند. در آن زمان، سامن یكی از شهرهای مهم ایلخانیان بود و این برج به عنوان برج دیده‌بانی یا خانقاه مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
معماری برج خانقلی:
برج خانقلی با ارتفاع تقریبی 10 متر و قطر پایه‌های 7 متر، از خشت و گل ساخته شده است. این برج در ابتدا در 4 طبقه بنا شده بود، اما در حال حاضر فقط 2 طبقه از آن باقی مانده است.
نمای بیرونی برج خانقلی ساده و بدون تزئین خاصی است. در بدنه برج، حفره‌هایی به شكل صلیب وجود دارد كه به منظور تهویه هوا و روشنایی داخلی تعبیه شده‌اند.
برج خانقلی از جمله جاذبه‌های گردشگری و تاریخی شهر سامن است كه دیدن آن به همه گردشگران و مسافران توصیه می‌شود. این برج با معماری ساده و سنتی خود، یادگاری از دوران ایلخانیان در ایران است و از بالای آن می‌توان چشم‌انداز زیبایی از شهر سامن و دشت‌های اطراف را مشاهده كرد
برج خانقلی در خیابان فارابی شهر سامن از توابع شهرستان ملایر در محله چال خانقلی واقع شده و از آثار دوره ایلخانی به شمار می‌رود. این برج از خشت و گِل بنا شده و در حدود ۷۰۰ سال قدمت دارد.
این بنا یكی از چهار برج دیده‌بانی و دفاعی شهر سامن بوده است كه در فواصل مختلف در اطراف شهر ساخته شده بودند. این برج در ابتدا ۴ طبقه داشته است كه در زمان جنگ جهانی اول در حمله روس‌ها طبقه فوقانی آن در اثر اصابت توپ تخریب شد. طبقه اول و دوم برج از چینه ساخته شده و دارای سقف طاقی شكل می‌باشد. طبقه سوم و چهارم از خشت خام و گِل می‌باشد و پوشش مسطح تیر چوبی دارند. بدنه این طبقات دارای سوراخ‌های مشبك است كه علاوه بر جنبه زینتی، جهت تیراندازی به سوی دشمنان در نظر گرفته شده‌اند.
قطر پایه‌های این برج در حدود ۱۵ متر می‌باشد
كاربری برج خانقلی:
كاربری دقیق برج خانقلی در گذشته مشخص نیست. برخی از مورخین معتقدند كه این برج به عنوان برج دیده‌بانی برای نظارت بر اطراف شهر سامن مورد استفاده قرار می‌گرفته است. برخی دیگر نیز معتقدند كه برج خانقلی در ابتدا به عنوان خانقاه و محل عبادت درویشان ساخته شده بوده است.
وضعیت فعلی برج خانقلی:
برج خانقلی در حال حاضر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار دارد. با وجود قدمت و ارزش تاریخی، این برج در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و بخش‌هایی از آن تخریب شده است.
جاذبه‌های گردشگری برج خانقلی:
- معماری سنتی: برج خانقلی با معماری ساده و خشتی خود، نمونه‌ای از معماری دوره ایلخانی در ایران است.
- ارزش تاریخی: این برج قدمتی 700 ساله دارد و یادگاری از دوران ایلخانیان در شهر سامن است.
- چشم‌انداز: از بالای برج خانقلی می‌توان چشم‌انداز زیبایی از شهر سامن و دشت‌های اطراف را مشاهده كرد.
مسیر دسترسی به برج خانقلی:
برج خانقلی در خیابان امام، محله چاله‌خانقلی و در نزدیكی میدان امام واقع شده است. برای رفتن به این مجموعه می‌توان از وسایل نقلیه عمومی یا شخصی استفاده كرد.
نكاتی برای بازدید از برج خانقلی:
- بازدید از برج خانقلی رایگان است.
- برای حفظ و نگهداری از این بنای تاریخی، از نوشتن و نقاشی بر روی دیوارهای آن خودداری كنید.
- از ریختن زباله در محوطه برج خودداری كنید.