نان توتك ، شیرینی با نشان ثبت ملی

پختن نان و توتك در هفته های پایانی سال تمام فضای روستا را عطرآگین می كرد، هر خانواده بنا به و سعی كه داشت مقداری خمیر آرد گندم تهیه میكرد. پختن توتك همراه با شادی و شعف بود، اما كاری پر زحمت به شمار می رفت، بنابراین نیاز به كمك چند نفر داشت. غالباً این وظیفه بر گردن خانم های خانه و خانم های همسایه و فامیل بود كه به یاری یكدیگر می شتافتند بخصوص اینكه این كمك و همیاری به صورت متقابل بود. كار پختن توتك یك كار تجربی و تقریباً كار «آبجی نانواها» بود كه در این كار تبحر زیادی داشتند. برای تهیه خمیر ۳۰۰ الی ۴۰۰ عدد توتك از ابتدا صبح زود كار شروع می شد.

مواد لازم برای تهیه این خمیر عبارت بودند از: آرد گندم، روغن، شكر، آب و مایه خمیر. در طشتی چوبی (لاوك) آنها را به نسبت معین مخلوط می كردند تا خمیر بدست آید. خمیر را آنقدر ورز می دادند تا خمیر ور آمده (عمل تخمیر انجام بگیرد) كم كم با گرم كردن تنور – كه با هیزم و خار و خاشاك روشن می شد – كار پختن را آغاز می كردند. ابزار كار برای پختن شیرینی نیز از این قرار بود: یك سفره پهن سفید، تخته و وردنه، شانه، توكان (ظرف فلزی دسته بلند)، میله فلزی بلند كه یك سر آن پهن و سر دیگر آن حالت قلاب داشت برای گرفتن یا جدا كردن نان در داخل تنور و وسیله ای گرد مانند بادگیر درب سماور زغالی كه در آن زمان رایج بود كه برای شكیل شدن شكل ظاهری قرص شیرینی توتك استفاده می شد. چانه را با وردنه روی تخته مخصوص پهن كرده و توسط دندانه های شانه روی آن را به صورت ضربدر نقش می بستند، سپس محصول را به بدنه تنور می چسباندند تا پخته شود. قطر این نان شیرینی خوش مزه حدود ۱۴ الی ۱۵ و ضخامت آن حدود ۱/۵ سانتیمر است. همانطور كه گفته شد در خانواده اصیل كرجی به پاس حفظ سنت های قدیمی از میهمانان خود در كنار دیگر شیرینی های رایج با شیرینی توتك هم پذیرایی می كنند. این شیرینی در ایام دیگر سال هم در این منطقه دیده می شود.