خانه لطفعلیان: نگینی از دوره قاجار در ملایر
خانه لطفعلیان كه در حال حاضر به عنوان موزه ملایر شناخته می‌شود، یكی از بناهای تاریخی و ارزشمند شهر ملایر در استان همدان است. این خانه كه در دوره قاجار و به دستور محسن مصدقی، معروف به مصدق الممالك، احداث شده است، از نظر معماری و تزئینات، از جمله نمونه‌های برجسته و قابل توجه این دوره به شمار می‌رود.
خانه لطفعلیان یكی از آثار دوره قاجاریه است كه در خیابان شهید مصطفی خمینی شهر ملایر قرار دارد. سازنده و مالك اولیه این خانه محسن مصدقی معروف به مصدق‌الممالك از وابستگان فتحعلی شاه قاجار بوده كه با بهره‌گیری از معماران زبده آن دوره اقدام به ساخت این مجموعه كرده است. این بنا اكنون بازسازی شده و به عنوان موزه ملایر مورد بازدید علاقمندان قرار می‌گیرد.
تاریخچه خانه لطفعلیان:
محسن مصدقی، مالك اولیه خانه لطفعلیان، از شخصیت‌های برجسته و بانفوذ دوره قاجار بود. او كه به عنوان حاكم ملایر منصوب شده بود، این خانه را در زمینی به مساحت 1200 مترمربع و در دو طبقه بنا كرد.
پس از فوت مصدقی، خانه لطفعلیان به مالكیت مرتضی خان لطفعلیان، یكی از ثروتمندان و تجار شهر ملایر، درآمد. لطفعلیان با انجام تغییراتی در این بنا، آن را به محل سكونت خود تبدیل كرد.
خانه لطفعلیان در سال 1380 هجری شمسی به ثبت آثار ملی ایران رسید و پس از مرمت و بازسازی، در سال 1383 به عنوان موزه ملایر افتتاح شد.
معماری خانه لطفعلیان:
خانه لطفعلیان در دو طبقه و با پلان اندرونی و بیرونی ساخته شده است. بخش اندرونی شامل تالارها، اتاق‌ها، حیاط خلوت و حوضخانه است و بخش بیرونی نیز شامل بیرونی، مطبخ، حمام و اصطبل بوده است.
از ویژگی‌های بارز معماری خانه لطفعلیان می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:
- استفاده از آجر در نمای بیرونی و داخلی بنا
- به كارگیری كاشی‌كاری، گچبری و نقاشی در تزئینات
- وجود حوضخانه و سرداب
- استفاده از بادگیر برای تهویه مطبوع
تزئینات خانه لطفعلیان:
تزئینات خانه لطفعلیان از جمله زیباترین و چشمگیرترین تزئینات دوره قاجار است. در این خانه از انواع مختلف كاشی‌كاری، گچبری، نقاشی و آئینه‌كاری استفاده شده است.
كاشی‌كاری‌های خانه لطفعلیان شامل انواع مختلف كاشی‌های هفت رنگ، معرق و كاشی‌های گل و مرغی است. گچبری‌های این خانه نیز بسیار ظریف و هنرمندانه هستند و نقوش مختلفی مانند اسلیمی، گل و بته و آیه‌های قرآن را به تصویر می‌كشند.
موزه ملایر:
موزه ملایر در حال حاضر در خانه لطفعلیان واقع شده است و در آن اشیاء و آثار تاریخی مربوط به دوره‌های مختلف، از جمله دوره پیش از تاریخ، هخامنشی، ساسانی، سلجوقی و قاجار به نمایش گذاشته شده است.
بازدید از خانه لطفعلیان:
خانه لطفعلیان (موزه ملایر) همه روزه به جز ایام تعطیل از ساعت 9 صبح تا 18 عصر برای بازدید عموم باز است.
مسیر دسترسی به خانه لطفعلیان:
خانه لطفعلیان در خیابان شهید مصطفی خمینی، كوچه شهید علیرضا شهبازیان واقع شده است. برای رفتن به این مجموعه می‌توان از وسایل نقلیه عمومی یا شخصی استفاده كرد.
خانه لطفعلیان (موزه ملایر) از جمله جاذبه‌های گردشگری و تاریخی شهر ملایر است كه دیدن آن به همه گردشگران و مسافران توصیه می‌شود. این مجموعه با معماری زیبا و ارزشمند، تزئینات چشمگیر و آثار تاریخی منحصر به فرد، مكانی مناسب برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ ایران است.