آسیابهای بادی یا آسبادهای نشتیفان از آثار تاریخی دوره صفویه هستند كه تا به امروز نیز در حال فعالیت بوده و از آنها استفاده میشود. آسیابها یا آسبادهای نشتیفان از جاذبههای زیبای روستای نشتیفان هستند. نشتیفان در جنوب شرقی خواف در استان خراسان رضوی قرار دارد. این شهر به خاطر وجود آسیابهای بادی قدیمیاش مشهور است.
ظهور آسیاب بادی ها در نشتیفان به سبب بادهای ۱۲۰ روزه سیستان است كه ساكنین گذشته شهر نشتیفان با توجه به قدرت و شدت باد مذبور نیاز به ایجاد آسیاب بادی را حسن كردند و در پی ساخت آن از قرنها پیش برآمده اند. ناگفته نماند كه بادهای دیگری مانند باد نیشابور نیز محرك این آسیابها هستند. وزش بادهای ۱۲۰ روزه سیستان در دوره گرم سال از اردیبهشت تا پاییز است و منشا این بادها كه به بادكوه معروف هستند، ارتفاعات پربرف كوه بابا در هندوكش هستند.
بنای آسبادها از سادهترین مصالح موجود، یعنی از خشت، گل و چوب ساخته شده و ساختمان آن از دو طبقه اصلی تشكیل شده است. آسیابهای بادی نشتیفان برخلاف آسیابهای بادی كه معمول است، پرههای دایرهای ندارند و چرخش آنها بهصورت دایرهای حول مركز خود نیست. آسیابهای بادی نشتیفان به شكل ایستاده ابداع و ساخته شده و پرههای آن بهصورت عمودی حول محوری استوانهای شكل و چوبی با ساختاری ساده به طبقه زیرین و روی سنگهای آسیاب متصل میشود. در حفرهای كه زیر سنگها وجود دارد، دستگاهی است خیلی قدیمی و ابتدایی كه بر اساس كار اهرم میتواند به جای ترمز، سنگها را به هنگام لزوم از حركت بازدارد. طبقه همكف آسباد سالن اصلی آن است كه محل قرار گرفتن سنگ بزرگ و مدر آسیاب است و كار اصلی آسیاب غلات در آنجا انجام میشود. این طبقه را برخلاف جهت حركت باد ساختهاند تا هنگام وزش باد، مشكلی برای ادامه فعالیت نداشته باشد. از این طبقه به عنوان انبار غلات استفاده میشود.
در آسبادهای نشتیفان یك جوال گندم ۳۰ تا ۴۰ منی (كیسه گندم ۱۵۰كیلویی) در پرخو (مخزن گندم) ریخته میشود و تا آرد شدن گندم نیازی نیست آسیابان، آسیاب بادی را كنترل كند. اگر باد بوزد آسیاب كارش را انجام میدهد.
در نشتیفان در فصول كم باد از رودخانههای جنوب نشتیفان كه در این زمان از جریان آب برخوردار بودند، جهت به كارگیری آسیابهای آبی استفاده میشد. بقایای آسیابهای آبی در نشتیفان قابل رویت است.
در شهر نشتیفان در حال حاضر بقایای ۴۰ آسیاب بادی وجود دارد كه منظرهای بیبدیل را خلق كردهاند. مهمترین آسیابهای بادی نشتیفان مرمت و بازسازی شده و قابلیت استفاده را دارند. برخی از آسیابهای بادهای نشتیفان در حال حاضر فعال هستند و برای آسیاب كردن از آنها استفاده میشود.
نحوه دسترسی به آسبادهای نشتیفان خواف
بهترین زمان بازدید: اردیبهشت تا پاییز
بخش های مهم برای بازدید: آسبادهای نشتیفان، شهر خواف، سنگان، روستاهای براباد، تیزاب، خرگرد، مهراباد
آدرس: خراسان رضوی، خواف، نشتیفان


