تنگ الله اكبر

تنگ الله اكبر را باید دروازهٔ جلگهٔ شیراز نامید و چون مشرف بر شهر شیراز است و دورنمای فرحبخش جلگه و منظره دل‌انگیز این شهر را بهتر از هر جای دیگری می‌نمایاند، از همان قدیم‌‌الایام مورد توجه مسافران داخلی و خارجی بوده و حتی در ادبیات و اشعار شعرای این شهر نیز مقامی در خور یافته است. هر مسافر تازه‌وارد، هنگام ورود به شیراز از بالای تنگ، منظرهٔ بدیع و دل‌‌انگیز شیراز را مشاهده كرده و با اعجاب و تحسین عبارت «اللّه‌اكبر» را بر زبان می‌آورد و از این‌ رو نام این تنگ به تنگ الله اكبر معروف شده است.

دروازه قرآن یكی از دروازه‌های به جای مانده از دوره‌های قدیم در شیراز است كه امروزه به عنوان یكی از آثار تاریخی این شهر به حساب می‌آید. دروازه قرآن در شمال شرقی شهر شیراز در تنگ الله اكبر میان كوه چهل مقام و كوه باباكوهی قرار دارد و در واقع در خروجی شیراز بسمت شهر مرودشت واقع شده‌است. این دروازه در ابتدا در زمان عضدالدوله دیلمی ساخته شد و قرآنی در آن جای داده شد تا مسافران با گذر از زیر آن متبرك شوند. در دوره زندیه كریم خان زند این دروازه را بازسازی كرد و اتاقی به بالای آن افزود و دو جلد قرآن بزرگ نفیس، به خط سلطان ابراهیم بن شاهرخ تیموری، در اتاقك بالای آن جای داد.

این قرآن‌ها، كه به «قرآن هفده من» معروف‌اند، اكنون از دروازه قرآن به موزه پارس انتقال یافته‌اند. دروازه قرآن در دوره قاجاریه به علت وقوع چندین زلزله دچار صدمات زیادی شد كه محمد زكی خان نوری آنرا تعمیر نمود. این بنا در گذشته طاق قران نیز نامیده شده‌است. روزهای اول هرماه مردم از شهر خارج شده و از زیر این طاق عبور می‌كرده‌اند. درسال ۱۳۱۵ این بنا به دستور رضاخان، تخریب شد. دروازه قرآن در سال ۱۳۲۸ شمسی با همت یكی از بازرگانان شیراز به نام حاج حسین ایگار معروف به اعتماد التجار، با فاصله كمی از دروازه كهن ساخته شد. دروازه جدید در اندازه بزرگ تر، شامل دهانه قوس تیزه دار و دو ورودی كوچك بر روی جرزهای دو طرف و اطاق مستطیل شكلی بر فراز آن برای گذاشتن قرآن ساخته شد. در این بنا، آیاتی از قرآن را به خط ثلث و نسخ دور تا دور در دروازه قرآن نگاشته‌اند ؛ در پیشانی شمالی این طاق آیه: «انّ هذا القران یهدی للتی هی اقوم». (سوره اسراء، آیه ۹) و بر پیشانی جنوبی و سمت شهر شیراز آیه: «قل لئن اجتمعت الانس و الجنّ علی…». (سوره اسراء، آیه ۸۸) و در گوشه غربی طاق آیه: «انّا نحن نزّلنا الذّكر» و ادامه آیه در گوشه شرقی: «و انّا له لحافظون» (سوره حجر، آیه ۹) نوشته شده‌ است.