شهرستان طبس ،بخش دیهوك ، روستای نای بند . اینجا ماسوله كویر است روستای نای بند . بافت سنتی و خشتی این روستا ، كوه ۳۰۰۹متری نای بند و نیز درختان نخل و مركبات از قبیل پرتقال ، نارنگی و نارنج ، چشم انداز زیبا و با شكوهی به این روستای كویری داده و هر ساله گردشگران زیادی را جهت بازدید به این روستا ترغیب می كند . نای بند در حدود ۱۴۵خانوار و كمی بیش از ۵۰۰نفر سكنه دارد .خانه های مطبق روستا ، جلوه خاصی به آن بخشیده و معمولا بام یك خانه نقش حیاط خانه مجاور را ایفا میكند . روستای نای بند در فاصله ۲۲۵كیلومتری جنوب شهرستان طبس و در مسیر جاده كرمان واقع شده است ،روستایی مطبق با قلعه ای كه در حدود ۳۰۰ سال پیش جهت حفاظت از روستا ساخته شده با ۴ برج در اطراف. سازه های بسیاری از سقفهای روستای نای بندان از چوب و الیاف درختان است كه باعث خنكای بیشتر در تابستان و كاهش ضریب تخریب هنگام زلزله است . در كنار روستای نای بند اتاقكهایی سنگی به چشم می خورد كه به بافت سنتی و تاریخی روستا می افزاید . بوی این نان تنوری فضا را پر كرده است . نای بند روزگاری پیش از این را دیده ایامی كه مردمی سخت كوش در دل كویر گرد هم آمده اند و از خاك و آب چونان با عشق و با تمام وجود خشت مالیده اند و بر هم نهاده اند ، كه از كوچه پس كوچه ها انعكاس عشقشان دیدنی است در روستای نایبند به خانه كوچكی برخوردیم كه این نقوش از دهه۳۰ بر دیوار و سقف آن به جا مانده است كه خود قابل تامل است . اینجا زندگی جاری است و زندگی بی تلاش و همت و حمیت اهالی جاری نخواهد ماند .
خانه ها در روستای نایبند به گونه ای ساخته شده اند كه شباهت فراوانی به روستاهای ماسوله گیلان و ابیانه در اصفهان دارد و البته شاید شیب این منازل پلكانی كمی كمتر نسبت به آنها باشد ، ولی دقیقا همانند آنها پشت بام خانه های زیرین به عنوان حیات خانه های بالاتر مورد استفاده قرار می گیرد.
معماری ساباط
در روستای نایبنددر كوچه پس كوچه های روستای نایبند طبس طاق هایی را مشاهده خواهید كرد كه بومیان به آنها ساباط می گویند، ساباط كلمه ایست نزدیك به رباط كه در این مناطق از روستا مردم برای ملاقات و گفتگو با یكدیگر جمع می شوند تا از گزند هوای گرم و سرد دور باشند.برجك های نگهبانی روستای نایبندبا توجه به قدمت بالای روستای نایبند طبس در آن امروزه سه برجك نگهبانی از ۴ برجك نگهبانی دیده می شود كه در قرن های قبلی بومیان برای محافظت از خود و خانواده به صورت نوبتی شیفت می دادند و با گذشت سالها این برجك ها از چهره اصلی خود دور شده اند ، ولی همچنان می توانید انها را از نزدیك مشاهده كنید.
امامزاده روستای نایبند
در نقطه بالایی كوه نایبند كه خود یكی از دیدنی های طبیعی روستای نایبند است ، آرامگاه یكی از امامزاده های مهم قرار گرفته است و بومیان برای آن احترام ویژه ای قائل هستند و در روزهای انتهایی هفته برای زیارت به آن مقبره مراجعه می كنند.
آبگرم دیگ رستم نایبند
حتما نام آبگرم دیگ رستم طبس را شنیده اید ، یكی از شاخه های اصلی و پر آب این آب گرم در روستای نایبند طبس قرار دارد و در كنار چشمه ای دیگر به نام چشمه زردگاه قرار گرفته است و همین دو چشمه یكی از دلایل اصلی سرسبزی مزارع كشاورزی نایبند هستند.
غارهای تاریخی روستای نایبند
در بخش هایی از كوهی كه خانه های بافت قدیم روستای نایبند طبس در روی آن واقع شده است تعداد زیادی غار و سوراخ مشاهده می كنید كه به گفته بومیان در قرن های خیلی دورتر مردم در آنها سكنا داشته اند و امروزه به عنوان تویله و انباری مورد استفاده قرار میگیرد.
شغل بومیان
روستای نایبندیكی از شغل های اصلی مردم در روستای نایبند طبس باغداری درختان نخل می باشد و همانطور كه در عكس ها تماشا می كنید درختان نخل بلند و سرسبزی در مناطق مختلف دهكده نایبند دیده می شود كه خود از جاذبه های گردشگری روستاست.از دیگر جاذبه های طبیعی موجود در روستای نایبند طبس رشته كوه نایبند است كه بلندترین قله آن ۳۰۰۰ متر ارتفاع دارد و با پیمودن آن می توانید دهكده های دوردست و كویر بزرگ لوت را با چشمان غیر مسلح تماشا كنید.
منطقه حفاظت شده نایبند
منطقه حفاظت شده نایبند كه در آن حیوانات نایابی همچون یوزپلنگ ایرانی ، گرگ و روباه های سیاه و سفید نگهداری می شوند خود از دیگر مراكز گردشگری نزدیك به روستا می باشد و شما می توانید از حیوانات داخل تصاویر زیبایی تهیه كنید.
تفریحات روستای نایبند
اكثر گردشگرانی كه به روستای نایبند طبس مراجعه می كنند بیشتر در محیط داخلی روستا قدم می زنند و با بومیان دهكده گفتگو می كنند تا بیشتر در جریان تاریخچه روستا قرار بگیرند و همچنین در صورت دارا بودن لوازم كمپینگ و كویرنوردی می توانید به ادامه كویر لوت كه در همسایگی نایبند است سفری چند ساعته داشته باشید و لذت مشاهده كویر در غروب و طلوع آفتاب را تجربه كنید.سبك معماری روستای نایبند طبسسبك معماری روستای نایبند طبس یكی از ویژگی هایی است كه باعث شده در فهرست میراث ملی ایران به ثبت برسد ، در واقع به علت عدم وجود خاك برای زراعت بومیان در گذشته مجبور به ساخت منازل به روی كوه شده اند تا بتوانند از زمین های نزدیك به چشمه و قنات ها برای تامین مخارج خود و مایحتاج زندگی استفاده نمایند.از همین رو ساخت منازل تابع قانون خاصی نبوده و به سبك معماری ایرانی و كویری بیشتر شباهت دارد و در همه آنها یك وجه اشتراك وجود دارد و آن عدم وجود حیات در همه خانه ها به علت عدم وجود فضای مناسب می باشد.شیوه زندگی بومیان در روستای نایبندبیش از نیمی از منازل تاریخی و پلكانی در روستای نایبند به علت عدم وجود فضا برای ساخت قسمت های خصوصی هر خانه، بخش هایی نظیر توالت و تنور را مشتركا استفاده می كنند، توالت ها در این منازل به صورت دو طبقه ساخته شده اند كه در طبقه اول آنها ارتفاعی ۱ متری را برای جمع آوری خلا مشاهده می كنید.با پر شدن این چاه ها كشاورزان آنها را برای استفاده در مزارع برداشت می كنند ،
در بخش زیبای دیگری از این خانه بادگیرهایی مشاهده می كنید كه همانند بادگیرهای شهر یزد هستند، این بادگیرها در فصول گرم و سرد سال اب و هوای داخل منزل را تصفیه می كند و در واقع نقش كولر و بخاری را به صورت سنتی ایفا می كند.در برخی منازل هم كه در گذشته به دست سران روستا بوده است در دیوارهای آجری و خشتی آنها نقوش مینیاتوری و آیاتی از قرآن كریم مشاهده می شود كه در نوع خود كم نظیر هستند.بافت جدید روستای نایبندوجود اینكه با توجه به پیشرفت تكنولوژی شاهد كاهش جمعیت در نایبند هستیم اما در بخش هایی كه بافت جدید روستا به چشم میخورد ساخت و سازهای مدرنی صورت گرفته و بومیان در آنها همچنان زندگی می كنند، روستائیان مایحتاج زندگی خود را از راه دامداری، باغداری و كشاورزی زمین های گندم، جو و درختان نخل بدست می آورند.
قدمت برخی منازل واقع در روستای نایبند طبس به ۱۰۰۰ سال می رسد و قدمت خود روستا همانطور كه در جدول مشخصات آن در بالا عرض به سال ۱۵۰ هجری قمری بر میگردد جایی كه مردم برای عبور و مرور از كویر لوت از این روستا برای استراحت در بین راه استفاده می كردند و كم كم راه زندگی در آن هموار گشت.
شرایط آب و هوایی روستای نایبند طبس
روستای نایبند طبس در منطقه ای كویری و در حاشیه كویر لوت ایران قرار گرفته است و جز گرم ترین نقاط ایران محسوب می گردد، به غیر از فصل تابستان در هر فصلی می توانید سفر به نایبند را برنامه ریزی كنید و بهترین فصل سفر از نظر كارشناسی و آب و هوای خنك ماه های مهر تا دی هر سال می باشد.
مراكز اقامتی در روستای نایبند
چنانچه تمایل داشته باشید شب را در دل كویر و روستای نایبند سپری كنید می توانید از منازل روستائیان برای استراحت در شب اجاره كنید و در صورت دارا بودن تجهیزات كمپینگ كه در بالا عنوان شد می توانید كمپ خود را در كویر نزدیك به نایبند برپا كنید.
در نزدیكی روستای نایبند هیچگونه پمپ بنزینی یافت نمی شود و بهتر است با سوخت كامل به این دهكده كویری مراجعه كنید و از امكانات رفاهی موجود در نایبند می توان به مسجد ، نمازخانه، سرویس بهداشتی، فروشگاه ، غرفه فروش صنایع دستی و آنتن دهی اپراتورهای اول و دوم اشاره كرد.
برای مراجعه به روستای نایبند مسیر سختی در پیش رو دارید ، این روستا از خود شهر طبس ۲۲۰ و از شهر دیهوك ۱۳۰ كیلومتر فاصله دارد و در حاشیه جاده شهر طبس به سمت كرمان قرار گرفته است ، با ورود به این جاده و عبور از كیلومترها مسیر آسفالته با تابلوی ورودی نایبند روبرو می شوید .
