آبگوشت كرمانی مطنجنه، متنجنه یا متنجون یك آبگوشت اصالتا رفسنجانی و بسیار محبوب در استان كرمان است كه اتفاقا در روزهای تاسوعا و عاشورا هم یك غذای نذری بسیار پرطرفدار است و به آن آبگوشت امام حسینی هم میگویند.چرا آبگوشت متنجنه؟ اصلا متنجنه یا مطنجنه در لغت به چه معناست؟ در لغتنامه دهخدا برای لغت مطنجنه این تعاریف آمده است: مطنجنه . [ م ُ طَ ج َ ن َ / ن ِ ] (اِ) چیزهای بریان كرده و طعام او، گوشت بزغاله و مرغ خانگی و تذرو و طیهوج … مطنجنه و قلیه خشك و اسفیدباها و گوشت بریان و مطنجنه و كباب و قلیه و آبكامه باید خورد. و طعام گوشتهای بریان و مطنجنه و قلیه خشك.
در نتیجه به نظر میرسد كه دلیل اصلی نامگذاری این آبگوشت همان استفاده از گوشت گوسفند برای طبخ آن است و شاید اصلا منظور از لغت متنجنه در اینجا همان معنای لغوی آبگوشت باشد.
مواد لازم برای تهیه آبگوشت كرمانی متنجنه (۶ نفر)
مدت زمان آماده سازی و پخت: ۲:۳۰ دقیقه
نخود: ۱ و نیم پیمانه
لوبیا چیتی: ۱ پیمانه پیمانه
پیاز: ۲ عدد ریز خرد شده
گوشت گوسفند: ۹۰۰ گرم
دنبه: ۱۰۰ گرم
ترخون، شنبلیله و جعفری: ۱۲۰ گرم ریز خرد شده
سیب زمینی متوسط: ۴ عدد
به: ۱ عدد كوچك و خرد شده
برگه زردآلو: ۱۰۰ گرم
مغز گردوی خرد شده: ۱۰۰ گرم
لیموعمانی: ۱ عدد كوچك
رب گوجهفرنگی: ۲ قاشق غذاخوری
نمك، فلفل و زردچوبه: به میزان لازم و دلخواه
طرز تهیه آبگوشت خوشمزه كرمانی متنجنه
برای تهیه آبگوشت كرمانی متنجنه یا مطنجنه مثل روال عادی تمام آبگوشتها باید حبوبات را از شب قبل خیس كنید و چند بار آب آنها را عوض كنید تا نفخ حبوبات گرفته شود. برگههای زردآلو را هم دو ساعت در آب بخیسانید تا خوب نرم شوند.
در طرز تهیه آبگوشت خوشمزه كرمانی متنجنه آمده كه ابتدا باید نصف پیمانه از نخودهای خیس خورده را در هاون بكوبید. بعد از كوبیدن كامل نخودها و له شدن آنها پیازهای ریز خرد شده را هم در هاون بریزید و همراه با نخودها باز هم بكوبید تا با هم له و یكدست شوند. داخل قابلمهای كه میخواهید آبگوشت كرمانی متنجنه را در آن درست كنید، تا نصفه آب بریزید. یك قاشق مرباخوری زردچوبه و مقداری پودر فلفل سیاه و قرمز به دلخواه به آب اضافه كنید و گوشت شسته شده و خرد شده و دنبه را به آب اضافه كنید. برای آبگوشت بهتر است گوشت را زیاد ریز خرد نكنید و تكههای گوشت درشت باشند. وقتی كه مخلوط آب و گوشت به جوش آمد تركیب یكدست نخود و پیاز را آن اضافه كنید. شعله گاز را كم كنید و اجازه دهید مواد آبگوشت خوب با هم بپزند. در این فاصله برگههای زردآلو خیس خورده را هم در هاون بكوبید و خوب له كنید. ترخون، جعفری و شنبلیله خشك را در آب خیس كنید.
مرحله بعد زمان اضافه كردن ½ پیمانه نخود كوبیده نشده، ۱ پیمانه لوبیا چیتی، لیموعمانی هسته جدا شده، به ریز خرد شده، گردو خرد شده و برگههای زردآلو له شده را به مواد داخل قابلمه اضافه كنید و درب قابلمه را ببندید و آبگوشت را به مدت یك ساعت و نیم روی شعله متوسط رو به كم گاز نگهدارید تا تا مواد خوب پخته شوند.
در فاصلهای كه آبگوشت روی گاز در حال پختن است سیب زمینیها را پوست بگیرید (میتوانید پوست سیب زمینیها را خوب بشورید و پوست نگیرید). در یك ماهیتابه رب گوجه فرنگی را با كمی روغن تفت دهید تا طعم خامی آن گرفته شود، حین سرخ شدن رب گوجه فرنگی روی حرارت ملایم سبزیهای خشك را آبكش كنید و به رب اضافه كنید و كمی تفت دهید. حالا سیب زمینیها را به رب گوجه فرنگی اضافه كنید و روی آنها آب جوش بریزید. مقدار آب باید به حدی باشد كه روی سیب زمینیها را بپوشاند و نه بیشتر. اجازه بدهید سیب زمینیها بپزند ولی له نشوند، برای آبگوشت كرمانی متنجنه بهتر است سیبزمینیهای پخته، له نشوند. وقتی گوشت و حبوبات آبگوشت كاملا پخته شد، مخلوط سیب زمینی و رب گوجه فرنگی را به آبگوشت اضافه كنید تا با هم چند جوش بزنند. بعد از ده دقیقه آبگوشت كرمانی متنجنه آماده سرو است.
نكات مهم طرز تهیه آشپزی آبگوشت خوشمزه كرمانی متنجنه
*یك طرز تهیه برای درست كردن آبگوشت خوشمزه كرمانی متنجنه این است كه نخود خیس خورده و پیازها را میكس كنید. گوشت و پیاز را در ظرفی تفت دهید و سپس حبوبات و نمك و فلفل و زردچوبه را به آن اضافه كنید فرصت دهید تا بپزند. در این مرحله نخود كوبیده و دنبه را در ظرفی ریخته و روی اجاق قرار دهید تا روغن بیفتد و بعد رب گوجهفرنگی و سبزی ها را به آن اضافه كنید. حالا تمام مواد پخته شده را با هم مخلوط كنید، سیب زمینی، برگه زردآلو، به و گردو را اضافه كرده و زمان بدهید تا آبگوشت جا بیفتد.
*بعضیها به آبگوشت كرمانی متنجنه كمی هم برنج اضافه میكنند. در صورت تمایل میتوانید به این مقدار مواد ۲ قاشق غذاخوری برنج خام هم اضافه كنید و همراه با برگههای زردآلو و سایر مواد به آبگوشت اضافه كنید.
*مدت زمان پخت آبگوشت كرمانی متنجنه ۲ ساعت است. البته اگر حبوبات یا گوشت شما كمی دیر پز باشد احتمالا زمان بیشتری میبرد. بهتر است از گوشت بره جوان و زود پز استفاده كنید.
منبع:افق كوروش