بنای یادبود ملاحسین كاشفی

یكی از جاهای دیدنی و تاریخی سبزوار بنای یادبود ملاحسین كاشفی می باشد در اینجا می خواهیم در ابتدا با ملاحسین كاشفی آشنا شویم .حسین بن علی واعظ سبزواری معروف به مولی حسین كاشفی یكی از بزرگان علمای مفسرین شیعه در اواخر قرن نهم هجری است. كاشفی فقیهی فاضل و مفسری كامل و محدثی عالم و ادیبی شاعر متخلص به كاشفی، از اهالی بیهق سبزوار بود.

كاشفی پس از كسب علوم مقدماتی مسافرتی به افغانستان نمود و در حضور علمای هرات و دیگر بلاد به تحصیل خود ادامه می داد. نوشته اند در هرات با خواهر عبدالرحمن جامی (شاعر معروف قرن نهم) ازدواج نمود و سپس سالها در عراق و حلّه چند سالی از هر عالمی توشه ای كسب و از هر شهری كتبی چند در دست، لا جرم به زادگاه خویش مراجعت نمود و به تدریس و تحقیق و تألیف مشغول شد.

شهرت مرحوم كاشفی به واسطه تألیفات متعدد او می باشد كه از آن جمله می توان آثار ذیل را نام برد:
جواهرالتفسیر، مختصرالجواهر، تفسیر جامع فارسی، جواهرالاسرار، تحفه علیه، اسرار قاسمی، آئینه اسكندری، انوار سهیلی، سبعه كاشفیه، شرح اسماء الحسنی، اربعین در مواعظ، لب و لباب، الواح قمر، فضیلت صلوات و روضة الشهداء.
«روضة الشهدا» كتاب معروف اوست كه در تاریخ خاندان پیامبر و مراثی اهل بیت‌ علیهم السلام است. مدت ها مرثیه‌خوانان، از كتاب‌ مقتل او مرثیه می‌خواندند و به همین جهت به آنان روضه خوان گفته می‌شد.

وفات

مرحوم كاشفی در اوایل قرن دهم (در سال ۹۰۶ یا ۹۱۰ قمری) در هرات درگذشت.

بنای یادبود ملا حسین واعظ كاشفی از زیباترین ابنیه معماری در غرب خراسان مربوط به دوره پهلوی دوم است و در سبزوار، ضلع جنوبی خیابان شهدا (خواجه نظام الملك) واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۵۱۶ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.نقشه و طرح اثر از احمد فرحبخش است و اجرای آن را انجمن آثار ملی در سال ۱۳۵۲ عهده‌دار شد.

در این اثر هم ازیك طرح زیبای معماری برخوردار است و هم كاشی كاری های چشم نوازی در دیواره های نمای بیرونی و نیز سقف آن مشاهده می شود. اثرمزبور تركیبی است از ایوانها، چهارطاقی ها و طاقهای جناغی كه در سه طبقه بنیان گردیده است. بنای یادبود اگرچه با استفاده از شالوده و اسكلت آهن ساخته شده است، اما به جهت به كارگیری مصالح سنتی و رعایت و كاربرد تاقها و فرمهای معماری اسلامی، به گونه یك اثر معماری اصیل و زیبا جلوه می كند.