قلعه چانف مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان نیكشهر، بخش لاشار، روستای چانف واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۷۱۰ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. قلعه چانف در زمان میراولیا خان مباركی همزمان با عهد ناصرالدین شاه قاجار بنا و در سال ۱۳۲۴ هجری قمری توسط فرزندش تكمیل می شود. مهمترین تزئینات قلعه چانف مربوط به درها و پنجره های منبت كاری شده آن است.شهرستان نیكشهر یكی از شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان ایران است. مركز این شهرستان، شهر نیكشهر است. جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۴۱٬۸۹۴ نفر است.
قلعه چانف در دهستان چانف،در قسمت شرق بخش قرار دارد این دهستان از طرف شمال به بمپور از جنوب به نیكشهر وقصرقند از مشرق به پارود واز طرف مغرب به اسپكه محدود می باشد.آنچنان كه از متن كتیبه برمی آید؛ اغلب كار ساخت بنا درزمان میرخیرمحمد خان مباركی بوده است.قلعه چانف در زمان میر اولیا خان مباركی همزمان با عهد ناصرالدین شاه قاجار بنیان نهاده شده وبعد از میراولیاخان فرزندش خیرمحمدخان مباركی به حكمران قلعه چانف رسیده است ولی در دوران حكمرانی خود بنای قلعه را تكمیل كرده است چون این گفته از كتیبه ای كه به در ورودی قلعه حكاكی شده بر می آید.
در سال ۱۳۲۴ هجری قمری ساخت بنا تمام می شود وبا ساخت درب چوبی قلعه میرخیرمحمدخان با خط خود بر روی درنوشته هایی نقل می كند ونجار آنها را كنده كاری می كند.متن كتیبه حكاكی شده بر روی درب ورودی قلعه بشرح ذیل میباشد.
نصرمن الله وفتح قریب*بدست مسكین خیرمحمد بن مضفرمیراولیاخان غنی
الله زنوچی در یوم یكشنبه چهارم شهر شعبان بتاریخ كاراستاهان ۱۳۲۴
نوشتم خط ندانم تا كی خواند***یقین من بمیرم خط بماند
هرآن عاقل كه خطم را بخواند***بداند كه جهان بركس نماند.
خاندان مباركیها از اقوام مهاجری بودند كه در سرزمین چانف مسكون شده وبه حكمران پرداخته اند.آنچه از نوشته وگفته می توان استنباط كرد این اقوام از كشورهای عربی خاشیه خلیج فارس به سرزمین كرمان وپس از یك سلسله جنگ ها ودرگیریهایی كه در كرمان داشتند میر مبارك جد مباركی ها به شارك یكی از روستاهای بخش قصرقند مهاجرت میكنند.میر مبارك با همراهان خود پس از مدتی كه در شارك سكونت گزیدند بعلت مرگ شیخ حسین داماد بانو وی این منطقه را ترك كرده به چانف مهاجرت می كند میر مبارك در چانف درگذشته وفرزندان وی پس از چندین نسل توانستند با ساخت قلعه چانف به حكمرانی بپردازند.بعد از میر خیرمحمدخان فرزندش رستم خان جانشین وی در چانف میشود.وفرزند دیگرش سرفرازخان به حكمرانی سرمیچ وموسی خان به حكمرانی اسپكه رسیدند.اكنون از قلعه چانف جزءمخروبه ای چیز دیگری باقی نمانده است واكثر دیوارهای قلعه از بین رفته اند فقط چند اتاق در قسمت شمالی وقسمتی از دیوار شرقی ودرب ورودی آن به جا مانده است.امیدواریم با مرمت وحفاظت آنها از تخریب جلوگیری شود.
آدرس : نیكشهر، بخش لاشار، روستای چانف
